Ο κύβος για την επανέναρξη διερευνητικών επαφών Ελλάδας- Τουρκίας ερρίφθη τελικώς χθες όπως αναμένετο, ωστόσο ο δρόμος του διαλόγου κάθε άλλο παρά είναι στρωμένος με ροδοπέταλα.
Γράφει η Βίκυ Σαμαρά
Με την ανακοίνωση των διερευνητικών, η οποία φαίνεται πως κλείδωσε στην τριμερή Μέρκελ- Μισέλ- Ερντογάν, η Τουρκία εξέδωσε νέα αντί-Navtex βάζοντας στο στόχαστρο αυτή τη φορά τη Λήμνο και κατηγορώντας την Ελλάδα για παραβίαση του καθεστώτος αποστρατικοποίησης των νησιών του Αιγαίου.
Από την ελληνική πλευρά δεν έγινε κάποιο σχόλιο για την τουρκική αντί-Navtex και ήταν σαφής η διάθεση υποβάθμισης του γεγονότος, καθώς άλλωστε δεν είναι η πρώτη φορά που η Άγκυρα θέτει ζήτημα αποστρατικοποίησης των νησιών του Αιγαίου. Η τουρκική αντί-Navtex ως εκ τούτου δεν επηρεάζει τις διερευνητικές επαφές.
Ταυτόχρονα, το Oruc Reis αποχώρησε από την Αττάλεια, χωρίς πάντως αυτή τη φορά να συνοδεύεται από τουρκικά πολεμικά σκάφη τα οποία παρέμειναν στο λιμάνι και χωρίς να είναι γνωστή η πορεία του. Ο καπετάνιος του Οruc Reis προχθές σε συνέντευξη του είχε αναφερθεί αόριστα σε συνέχιση της αποστολής του σκάφους στην Ανατολική Μεσόγειο. Ενώ στο παρελθόν η Τουρκία είχε απειλήσει πως η απόσυρση του ερευνητικού σκάφους ήταν μόνο προσωρινή, αφήνοντας ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα για το μέλλον.
Σημειωτέον πως στη σύντομη ανακοίνωση του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών για την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών με την Τουρκία δεν αναφέρεται ημερομηνία, αλλά απλώς ότι θα ξεκινήσουν «προσεχώς». Οι διερευνητικές επρόκειτο να ξεκινήσουν μετά τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, η οποία ήταν προγραμματισμένη για αύριο Πέμπτη και μεθαύριο Παρασκευή αλλά αναβλήθηκε για 1-2 Οκτωβρίου, καθώς ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ μπήκε σε καραντίνα μετά από επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα κορονοϊού σε κοινοτικό υπάλληλο.
Σημειωτέον ότι ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας θέλησε χθες να χαμηλώσει τον πήχη των προσδοκιών και να καταδείξει πως οι διερευνητικές δεν αποτελούν παρά ένα πρώτο βήμα με στόχο θεωρητικά στο μέλλον να γίνει ουσιαστικός διάλογος, τονίζοντας ότι: «Πρόκειται για συνομιλίες, όχι διαπραγματεύσεις. Στις συνομιλίες προσπαθούμε να καταλήξουμε σε κανόνες, βάση των οποίων θα γίνουν οι διαπραγματεύσεις».
Στη διαδικτυακή συζήτηση που διοργάνωσαν το Ινστιτούτο Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής και το Κέντρο για Ευρωπαϊκές Σπουδές Martens, με τίτλο «Η απειλή του αναθεωρητισμού: Προκλήσεις ασφαλείας στην Ανατολική Μεσόγειο», ο κ. Δένδιας επισήμανε με νόημα ότι αυτό είναι δύσκολο, γιατί η Τουρκία δεν αποδέχεται το Διεθνές Δίκαιο ως τον κοινό κανόνα με βάση τον οποίο θα γίνει διάλογος.
Σημειωτέον ότι εν τω μεταξύ στην ομιλία του στη ΓΣ του ΟΗΕ και ο Γάλλος Πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν δήλωσε θετικός σε διάλογο με την Τουρκία, αλλά μόνο εάν σεβαστεί το Διεθνές Δίκαιο και τα κυριαρχικά δικαιώματα της ΕΕ και το ίδιο ξεκαθάρισε στον ίδιο τον Τούρκο πρόεδρο σε τηλεφωνική τους επικοινωνία, η οποία πραγματοποιήθηκε στον απόηχο της τριμερούς Ερντογάν- Μέρκελ- Μισέλ, προκειμένου να εκτονωθεί η ένταση μεταξύ Παρισιού και Άγκυρας, σύμφωνα και με τις επιθυμίες του Βερολίνου.
Πίσω στην Αθήνα, ο κ. Δένδιας δήλωσε επίσης ότι η απόσυρση του Oruc Reis δεν μπορεί να χαρακτηριστεί παράθυρο ευκαιρίας, δεδομένου ένα παράθυρο είναι πολύ ευρύ με πολύ φως, αλλά ότι αποτελεί ένα σημάδι, ένα μικρό φως στο τέλος του διαδρόμου που ίσως δείχνει ότι υπάρχει μια ευκαιρία. Ήταν σαφής δηλαδή η διάθεση υποβάθμισης των εξελίξεων και ο σκεπτικισμός του ΥΠΕΞ απέναντι στην Τουρκία.
Ο Ερντογάν άλλωστε επιχειρεί να αξιοποιήσει την ευκαιρία για να «νομιμοποιήσει» δια της πλαγίας οδού το ψευδοκράτος: Φέρεται σύμφωνα με πληροφορίες στην τριμερή με Μέρκελ και Μισέλ να πρότεινε μία περιφερειακή συνδιάσκεψη, πέραν των διμερών Ελλάδας- Τουρκίας, στην οποία να συμμετέχουν όλα τα παράκτια κράτη της περιοχής, αλλά και εκπρόσωπος των Τουρκοκυπρίων.
Αντίθετα η Άγκυρα δε δέχεται σε μία πολυμερή να συμμετάσχει η Κύπρος καίτοι μέλος της ΕΕ, ενώ η Ελλάδα φυσικά δεν δέχεται να μετάσχει σε οποιαδήποτε διαδικασία αποκλείσει τη Λευκωσία.
Στόχος διαχρονικός βέβαια της τουρκικής διπλωματίας είναι να διασπάσει το ενιαίο μέτωπο Ελλάδας- Κύπρου και αυτό το στόχο φαίνεται πως θέλησε να επιτύχει βγάζοντας το Oruc Reis για έρευνες και αποσύροντας το για να ξεκινήσουν διερευνητικές με την Ελλάδα, την ώρα που το Γιαβούζ εξακολουθεί να παίζει επικίνδυνα παιχνίδια στην κυπριακή ΑΟΖ, οδηγώντας τη Λευκωσία να ζητήσει άμεση επιβολή κυρώσεων από την ΕΕ και απειλώντας σε διαφορετική περίπτωση με βέτο σε οποιαδήποτε απόφαση για τη Λευκορωσία. Ενώ η Ελλάδα δήλωνε έτοιμη να αποδεχθεί ένα μηχανισμό αυτόματης επιβολής κυρώσεων στην Τουρκία στο μέλλον και όχι άμεση εφαρμογή τους.
Με στόχο να συντονιστούν λοιπόν έστω και τώρα οι θέσεις Ελλάδας και Κύπρου ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επικοινώνησε χθες τηλεφωνικά με τον Κύπριο Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη.
Η αναβολή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για μία εβδομάδα λόγω κορονοϊού άλλωστε περιπλέκει τα πράγματα όσον αφορά στο θέμα των κυρώσεων στην Τουρκία. Όμως πρόκειται για αναβολή και όχι για ακύρωση, άρα σε μία περίπου εβδομάδα Ελλάδα και Κύπρος θα κληθούν να σταθούν πλάι πλάι.
