«Η επίσκεψη του πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, στην Κωνσταντινούπολη θα πραγματοποιηθεί εφόσον υπάρχουν οι όροι, να αποδώσει, εφόσον, δηλαδή, υπάρχουν οι όροι να προωθήσει περαιτέρω τις ελληνοτουρκικές σχέσεις», ανέφερε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Κατρούγκαλος, απαντώντας νωρίτερα στη Βουλή, σε επίκαιρη ερώτηση του τομεάρχη Εξωτερικών της ΝΔ, Γιώργου Κουμουτσάκου, για την αυξημένη τουρκική προκλητικότητα στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ο Γιώργος Κατρούγκαλος, αναφερόμενος στην ένταση στο Αιγαίο, δεν παρέλειψε να υπογραμμίσει ότι πρέπει να αποφευχθεί ένα ατύχημα, ένα γεγονός από την πλευρά της Τουρκίας, «ώστε να μην χρειάζεται να προστρέξουμε σε τρίτους». Παράλληλα, τόνισε ότι οι «σπασμωδικές» κινήσεις εκ μέρους της Τουρκίας, συνδέονται με την αναβάθμιση της διεθνούς θέσης της χώρας, της απάντησης που έλαβε η Τουρκία από την ΕΕ για την τακτική της στο Αιγαίο και της απομόνωσής της, και ότι οι αντιδράσεις της είναι δείγμα της αδυναμίας της.
Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε εξάλλου στη σημασία της κόκκινης γραμμής -όχι ως ενός διαύλου επικοινωνίας Τσίπρα με τον Ερντογάν για συγκροτημένη διπλωματική συζήτηση- αλλά ως τρόπο εκτόνωσης για την αποφυγή «ατυχημάτων».
Οι παραβιάσεις
Ο τομεάρχης Εξωτερικών της ΝΔ, Γιώργος Κουμουτσάκος, υπογράμμισε ότι ενώ η Τουρκία, και με δηλώσεις και κυρίως με ενέργειες, αμφισβητεί το διεθνές δίκαιο της θάλασσας επανειλημμένα και δημιουργεί μια κατάσταση ιδιαίτερα επικίνδυνη στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο, η κυβέρνηση στέλνει αντιφατικά μηνύματα. Ο κ. Κουμουτσάκος είπε ειδικότερα ότι, μετά τη συνάντηση Τσίπρα-Ερντογάν, στις 25 Σεπτεμβρίου, για την οποία ο Έλληνας πρωθυπουργός εξέπεμψε το θετικό μήνυμα πως οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν περάσει σε ένα καλύτερο επίπεδο, ακολούθησαν οι δύο χειρότεροι μήνες του χρόνου σε παραβατική συμπεριφορά και τουρκική προκλητικότητα, όπως αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Ο βουλευτής της ΝΔ κατέθεσε στοιχεία σύμφωνα με τα οποία τον Οκτώβριο έγιναν 214 παραβάσεις, 381 παραβιάσεις, 25 οπλισμένοι σχηματισμοί και 15 εμπλοκές. Το ίδιο περίπου συνέβη και το μήνα Νοέμβριο. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις 22 Νοεμβρίου πέταξαν 10 οπλισμένα αεροσκάφη και έγιναν 41 παραβιάσεις στον εναέριο χώρο του Αιγαίου. Την ίδια ώρα, όπως επισήμανε ο κ. Κουμουτσάκος, γίνονται και δηλώσεις από τον εκπρόσωπος του κυβερνητικού κόμματος, τον υπουργό Εθνικής Άμυνας, τον ίδιο τον Τούρκο πρωθυπουργό, «δηλώσεις οι οποίες δεν είναι απλώς αντιπαραγωγικές, είναι επικίνδυνα προκλητικές».
«Πού οφείλεται αυτή λοιπόν η αναντιστοιχία εκτιμήσεων, προβλέψεων; Γιατί εκτιμήσατε ότι τα πράγματα πάνε καλύτερα ενώ πήγαν χειρότερα; Το 2018 είναι η χειρότερη, σε ατμόσφαιρα αλλά και σε ενέργειες, χρονιά των ελληνοτουρκικών σχέσεων εδώ και πολλά χρόνια. Είναι η χρονιά που ακολούθησε την επίσκεψη Ερντογάν. Όταν εμείς λέγαμε ότι η επίσκεψη εκείνη, αντί να βελτιώσει, δηλητηρίασε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ήρθαν τα γεγονότα να το επιβεβαιώσουν», είπε ο βουλευτής της ΝΔ και κάλεσε τον υπουργό Εξωτερικών να ενημερώσει τη Βουλή ποιοι είναι οι δίαυλοι επικοινωνίας για τους οποίους μιλάει η κυβέρνηση και πως λειτουργούν.
«Απομονωμένη η Τουρκία»
«Είναι πάγιο χαρακτηριστικό της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, η Τουρκία να εμφανίζεται ως αναθεωρητική δύναμη, που επιδιώκει να αμφισβητήσει τα δεδομένα του διεθνούς δικαίου στην περιοχή, και με ρητορική και με πράξεις. Πάγια είναι όμως και η πολιτική της δικής πλευράς, η Ελλάδα να έχει ως στήριγμα των εθνικών δικαίων, το διεθνές δίκαιο και να μην αφήνει αναπάντητη καμία από τις τακτικές της άλλης πλευράς που αποσκοπούν να γκριζάρουν περιοχές στο Αιγαίο και να δημιουργήσουν τετελεσμένα», απάντησε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών και πρόσθεσε ότι «η ελληνική αντίδραση εκδηλώνεται όχι μόνο με πράξεις -με τη συνεχή παρουσία των Ενόπλων Δυνάμεων στην περιοχή και με τη συστηματική ανάσχεση κάθε προσπάθειας δημιουργίας de facto τετελεσμένων- γίνεται και με διπλωματικές ενέργειες ούτως ώστε να μην υπάρχει κανένα περιθώριο στην άλλη πλευρά να πραγματοποιήσει τη στρατηγική της».
«Ακριβώς επειδή η δική μας πολιτική στηριζόταν σε δύο πυλώνες στρατηγικής, να ενισχύσουμε τη διεθνή θέση της χώρας και να προωθήσουμε σχήματα συνεργασίας, τριμερή, στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, έχουμε αυτή τη στιγμή μια κατάσταση που σε διπλωματικό επίπεδο αναδεικνύει τη θέση της χώρας μας πιο προωθημένη από ποτέ και τη θέση της Τουρκίας πιο απομονωμένη από οποτεδήποτε άλλοτε στο παρελθόν», είπε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών και κάλεσε τον βουλευτή της ΝΔ να επιχειρήσει μια απλή σύγκριση της ανακοίνωσης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της ΕΕ που καταδικάζει τις ενέργειες της Τουρκίας ως παράνομες και αντίθετες στο διεθνές δίκαιο, με την αντίστοιχη που είχε εκδοθεί μετά την κρίση στα Ίμια, γιατί μια τέτοια σύγκριση δείχνει του λόγου το αληθές.
Η Κύπρος και η «κόκκινη μηλιά»
«Για πρώτη φορά η ΕΕ καλεί με σαφήνεια την άλλη πλευρά να μείνει προσηλωμένη στο διεθνές δίκαιο και να μην προχωρά σε προκλήσεις. Η νευρικότητα της άλλης πλευράς εξηγείται ακριβώς από την απομόνωσή της σε ένα άλλο κρίσιμο για τα εθνικά συμφέροντα χώρο, δηλαδή, την επιβεβαίωση του δικαιώματος της Κύπρου να ασκεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα στις πλουτοπαραγωγικές της πηγές. Ακριβώς αντίθετη, λοιπόν, είναι η κατάσταση από αυτή που περιγράψατε», είπε ο Γιώργος Κατρούγκαλος και πρόσθεσε: «Προφανώς η χώρα μας ως δύναμη ειρήνης, νηφαλιότητας, ως πυλώνας σταθερότητας στην περιοχή, ως χώρα βασισμένη στο διεθνές δίκαιο, δεν ακολουθεί τη ρητορική της άλλης πλευράς. Όταν ακούμε στην τουρκική Βουλή απειλές για την επανάληψη της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, δεν θα απαντάμε εμείς λέγοντας ότι θα σας στείλουμε στην “κόκκινη μηλιά”. Γιατί δεν είναι ο χαρακτήρας της χώρας μας αυτός και δεν είναι πειστικά παρόμοια επιχειρήματα».
Ο κ. Κατρούγκαλος ανέφερε πάντως ότι η παρουσία του «Μπαρμπαρός» δίνει ποιοτικά μια νέα υφή στην τακτική αυτή της Τουρκίας, «απαντήθηκε, όμως, με διάβημα διαμαρτυρίας στις 18 Οκτωβρίου, οπότε και επιδόθηκε σχετική ρηματική διακοίνωση διαμαρτυρίας προς τον εδώ Τούρκο πρέσβη».
Το ταξίδι στην Κωνσταντινούπολη
Ως προς το ζήτημα των διαύλων επικοινωνίας, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών είπε: «Ενώ πράγματι έχει σταματήσει ο διάλογος, όχι λόγω δικής μας βούλησης αλλά λόγω ακριβώς των προκλητικών κινήσεων της άλλης πλευράς, μολονότι εμείς επανειλημμένα έχουμε ζητήσει την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών, και τη ζητούμε και τώρα, το νέο στοιχείο είναι ότι φάνηκε μια πρόθεση της τουρκικής πλευράς -που θα δούμε αν θα επαληθευτεί- να γίνει επανεκκίνηση του διαλόγου, με την πρόσκληση του πρωθυπουργού για το ταξίδι στην Κωνσταντινούπολη. Αυτό είναι ένα θετικό γεγονός, θα δούμε πως θα εξελιχθεί. Προφανώς, η επίσκεψη θα πραγματοποιηθεί εφόσον υπάρχουν οι όροι να αποδώσει, να προωθήσει δηλαδή περαιτέρω τις ελληνοτουρκικές σχέσεις».
«Να αποφευχθεί ατύχημα»
«Όταν μιλάμε για διαύλους επικοινωνίας εννοούμε, ενόψει αυτής της τουρκικής προκλητικότητας, ότι πρέπει να αποφευχθεί το χειρότερο, από ατύχημα. Δηλαδή, να μη συμβεί ένα γεγονός στο Αιγαίο και να μη χρειάζεται να προστρέξουμε σε τρίτους», είπε ο Γιώργος Κατρούγκαλος σημειώνοντας ότι ένα τέτοιο «ατύχημα» δεν θα προέλθει από την ελληνική πλευρά που είναι δύναμη φιλειρηνική. Στο σημείο αυτό αναφέρθηκε και στη σημασία ύπαρξης της κόκκινης γραμμής. «Τι μορφή έχει πάρει αυτό; Να μπορούν να επικοινωνούν με διαύλους διπλωματικούς και το γραφείο του πρωθυπουργού και το γραφείο του Προέδρου Ερντογάν. Να μπορούμε επομένως να έχουμε τη δυνατότητα ενός διαλόγου. Όχι του διαλόγου που προωθεί τα συμφέροντα και των δύο πλευρών, μέσω της συγκροτημένης διπλωματικής συζήτησης, αλλά ως τρόπος εκτόνωσης», είπε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών.
Τα Ίμια
«Αντικειμενικά, ποσοτικά και ποιοτικά, η χρονιά του 2018 είναι μια από τις χειρότερες, ίσως η χειρότερη στην ιστορία των ελληνοτουρκικών σχέσεων, και είναι η χρονιά που ακολούθησε την επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα», είπε ο Γιώργος Κουμουτσάκος και κατέθεσε τα στοιχεία μετά τη συνάντηση Τσίπρα-Ερντογάν στη Ν. Υόρκη, που «δείχνουν ότι ο μήνας που ακολούθησε ήταν ο χειρότερος από πλευράς παραβιάσεων, προκλητικότητας, με οπλισμένους σχηματισμούς».
Ο βουλευτής της ΝΔ αναφέρθηκε και στην κατάσταση στα Ίμια. «Υπάρχει ένα δημοσίευμα τουρκικού πρακτορείου, εδώ και περίπου 10 μέρες, το οποίο λέει ότι έχει σταματήσει οποιαδήποτε ελληνική παρουσία γύρω από τα Ίμια. Λέει ότι “οι Έλληνες στρατιώτες φαίνεται ότι δεν περνούν από την περιοχή μετά από τη μικρή στρατιωτική βάση που έγινε στο Τσαβούς”, ότι “γύρω από τις βραχονησίδες, σκάφος της τουρκικής ακτοφυλακής κάνει περιπολίες επί 24ωρου βάσεως, εμποδίζοντας τους παράνομους μετανάστες” και ότι “δεν υπάρχει καμία ελληνική παρουσία”. Αυτό δεν έχει διαψευστεί επισήμως από την ελληνική πλευρά και επομένως καταλήγει κανείς στο συμπέρασμα ότι για να μην έχει διαψευστεί έχει αντίστιξη με την πραγματικότητα και αυτό είναι πολύ σοβαρό», είπε ο βουλευτής της ΝΔ και πρόσθεσε: «Το μήνυμα προς την Τουρκία πρέπει να είναι σαφές. Ότι η Ελλάδα, όχι μόνο η κυβέρνηση, αλλά όλες οι πολιτικές δυνάμεις, και εμείς η αξιωματική αντιπολίτευση, είμαστε συστρατευμένοι στο να στέλνουμε ένα πολύ καθαρό μήνυμα στην άλλη πλευρά του Αιγαίου, ότι ούτε παραβατική συμπεριφορά είναι δεκτή ούτε προκλητικές δηλώσεις ούτε ενέργειες που διαμορφώνουν προϋποθέσεις αστάθειας, αβεβαιότητας, έντασης, και εν δυνάμει κρίσης στο Αιγαίο».
«Ούτε μια σπιθαμή»
«Πραγματικά απορώ πως θελήσατε να φέρετε, να αναπαράγετε στη δική μας Βουλή ένα από τα χαμηλότερα δείγματα προπαγάνδας της άλλης πλευράς. Είναι δυνατό ποτέ να εγκαταλείψουν οι Ένοπλες Δυνάμεις μας μια σπιθαμή ελληνικού εδάφους ή δικών μας μερών; Πώς είναι δυνατόν να ρωτάτε τέτοια πράγματα. Τέτοια δημοσιεύματα είναι ανάξια κάθε απάντησης. Και οι Ένοπλες Δυνάμεις και το υπουργείο Εξωτερικών, η ελληνική κυβέρνηση διαχρονικά, όχι μόνο η δική μας, υπερασπίζεται τα εθνικά μας δίκαια», απάντησε ο Γιώργος Κατρούγκαλος.
«Οι αντιδράσεις της Τουρκίας δεν είναι δείγμα ισχύος, είναι δείγμα αδυναμίας. Προσπάθησε να ματαιώσει την εφαρμογή των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου στους ενεργειακούς της πόρους. Απέτυχε. Για πρώτη φορά άκουσε από την ΕΕ να στηλιτεύεται η τακτική της στο Αιγαίο. Ακόμα πιο σημαντικό είναι ότι η αναβάθμιση της διεθνούς θέσης της χώρας, δεν αφορά μόνο τα ελληνοτουρκικά. Πότε υπήρξε τριετία που να έχουν περάσει από τη χώρα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, ο πρόεδρος της Ρωσίας, να έχει συναντηθεί όχι μία αλλά δύο φορές ο Πρόεδρος της Ελλάδας με τον Πρόεδρο της Κίνας; Είναι τυχαίο ότι ο Πρόεδρος Ομπάμα επέλεξε τη χώρα μας για την τελευταία του ομιλία αποχαιρετισμό προς την ιστορία, ή ο Πρόεδρος Μακρόν την πρώτη του ομιλία για το όραμα του για την Ευρώπη; Τι δείχνουν αυτά; Παρά την αναβάθμιση του κύρους της χώρας μας και το ιδιαίτερο κύρος που έχει ο πρωθυπουργός λόγω της προσωπικής του ανάμιξης στην εξωτερική πολιτική;», είπε, επίσης, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών και πρόσθεσε:
«Ακριβώς για όλους αυτούς τους λόγους, εμείς πάντα πρέπει να εκπέμπουμε το στίγμα της ήρεμης δύναμης, ακριβώς επειδή εμείς έχουμε ενεργή εξωτερική πολιτική, βλέπουμε αυτές τις αμυντικές αντιδράσεις και εν πολλοίς σπασμωδικές. Εμείς πάντα πρέπει να εκπέμπουμε την εικόνα του ενωμένου μετώπου, σε αυτά τα θέματα δεν πρέπει να απευθυνόμαστε στο εσωτερικό ακροατήριο με όρους πολιτικού κέρδους. Θα γίνει σύγκλιση του ΕΣΕΠ και θα συνεχίζουμε απέναντι στην τουρκική πλευρά να θέλουμε σχέσεις ειρήνης και φιλίας, βασισμένες όμως στο διεθνές δίκαιο και όχι στην αμφισβήτησή του».
