Ως «ζήτημα βαρύνουσας πολιτικής σημασίας» για την κυβέρνηση χαρακτήρισε ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σωκράτης Φάμελλος την ύπαρξη και λειτουργία των Φορέων Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών, στη συνάντηση εργασίας που πραγματοποιήθηκε, την Τετάρτη, στο ΥΠΕΝ, με θέμα την προοπτική και την αρχιτεκτονική του Εθνικού Συστήματος Διοίκησης και Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών της χώρας. Όπως τόνισε ο κ. Φάμελλος, «η προστασία του περιβάλλοντος και η λειτουργία ενός συστήματος διοίκησης και διαχείρισής του, δεν αποτελεί απλώς μια τυπική υποχρέωση της χώρας, αλλά βασική πολιτική επιλογή, με οικολογική αξία και αναπτυξιακές προοπτικές και δυνατότητες».
Ο αναπληρωτής υπουργός γνωστοποίησε ότι στο νομοσχέδιο για τον χωρικό σχεδιασμό έχει προβλεφθεί σε ειδικό άρθρο, η χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείο και αναστολή της συγχώνευσης των Φορέων Διαχείρισης, για ένα ακόμη έτος. «Με αυτή την αφορμή, το ΥΠΕΝ αναλαμβάνει πρωτοβουλία προετοιμασίας νέου νομοθετικού πλαισίου για τα θέματα προστασίας της φύσης σε συνεργασία με όλους τους φορείς του περιβάλλοντος (Φορείς, Επιτροπή Φύση 2000, Εργαζόμενοι, ΜΚΟ) και την Αυτοδιοίκηση με συγκεκριμένο οδικό χάρτη».
Όπως τόνισε, παρουσία προέδρων ΔΣ Φορέων Διαχείρισης, του Πράσινου Ταμείου, της Επιτροπής Φύση 2000, εκπροσώπων των εργαζομένων στους Φορείς Διαχείρισης και της προέδρου της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής, οι οποίοι υποδέχθηκαν με ικανοποίηση την εν΄ λόγω απόφαση, η πρωτοβουλία θα περιλαμβάνει όλα τα επίπεδα διοίκησης, προστασίας και διαχείρισης της Φύσης, και ειδικότερα την ενίσχυση των κεντρικών υπηρεσιών, τις αποκεντρωμένες Υπηρεσίες (πχ. ύδατα, δάση και ΠΕΧΩ) και τους Φορείς Διαχείρισης, με ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και με ξεκάθαρες αρμοδιότητες.
Η επεξεργασία αναμένεται να ολοκληρωθεί στο πρώτο εξάμηνο του 2017, και για το λόγο αυτό ζητήθηκε από τα ΔΣ φορέων και εργαζομένων να στείλουν στην ομάδα εργασίας του ΥΠΕΝ προτάσεις σε σχέση με τη διεύρυνση των περιοχών ευθύνης τους, προκειμένου να καλυφθεί το σύνολο των περιοχών του δικτύου Natura 2000 και να επιλυθούν διοικητικά και λοιπά προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Η ομάδα εργασίας θα περιλαμβάνει όλους τους συμμετέχοντες στη χθεσινή συνάντηση.
Αναλυτικότερα, όπως ανέφερε ο κ. Φάμελλος, «μέχρι σήμερα, υπήρξε αδυναμία και καθυστέρηση ενσωμάτωσης πολιτικών για την εκπλήρωση των ουσιαστικών και τυπικών υποχρεώσεων της χώρας και την ανάδειξη και προστασία της βιοποικιλότητας. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι οι φορείς Διαχείρισης, οι οποίοι συντηρήθηκαν για περισσότερο από μία δεκαετία με ένα αέναο start up από τα προγράμματα του ΕΣΠΑ».
Επισήμανε δε, ότι «στο τέλος του 2015 δεν υπήρξε σύνδεση, ούτε δυνατότητα για να μπει στο νέο ΕΣΠΑ η λειτουργία των Φορέων Διαχείρισης και για το λόγο αυτό δόθηκε σωτήρια παράταση ζωής, για ένα έτος, από πόρους του Πράσινου Ταμείου, με πρωτοβουλία της κυβέρνησης».
Άποψη του υπουργείου είναι ότι απαιτείται μία συνολική, ολοκληρωμένη και μόνιμη λύση, η ένταξη της χρηματοδότησης των φορέων στον κρατικό προϋπολογισμό -στο τμήμα που αφορά τη δημόσια ευθύνη- και η θέσπιση μόνιμης αρχιτεκτονικής του συστήματος διοίκησης όλων των περιοχών του δικτύου Natura 2000 της χώρας. Δεν είναι δυνατόν, μόνο οι 95 από τις 419 περιοχές να είναι ενταγμένες σε περιοχές ευθύνης Φορέων Διαχείρισης και οι υπόλοιπες να είναι «ορφανές», από διοίκηση και δράσεις προστασίας και διαχείρισης.
Ξεκαθαρίζεται μάλιστα ότι η πολιτική επιλογή του ΥΠΕΝ για την προστασία της φύσης, στηρίζει και αξιοποιεί τον θεσμό των Φορέων Διαχείρισης και θα εισάγει θεσμικά εργαλεία για τη χρηματοδότησή τους, τη στελέχωση με θέσεις αορίστου και προκηρύξεις ΑΣΕΠ και την αξιολόγηση και αυτό-αξιολόγηση με παραμετροποιημένους δείκτες.
Στη συζήτηση σχετικά με την οικονομική βιωσιμότητα των φορέων, οι άξονες χρηματοδότησης θα περιλαμβάνουν τον κρατικό προϋπολογισμό, ανταγωνιστικά προγράμματα (εθνικά και ευρωπαϊκά), υπηρεσίες και αναπτυξιακές δράσεις με ανταποδοτικό αντίτιμο και έσοδα από αξιοποίηση δημοσίων αγαθών και πόρων.
Όπως έγινε γνωστό, η αρχιτεκτονική που θα επιλεγεί, θα ικανοποιεί μία ενιαία στρατηγική που θα υποστηρίζεται με έργα του νέου ΕΣΠΑ 2014-2020, όπως αυτό της ολοκλήρωσης των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (ΕΠΜ), των Προεδρικών Διαταγμάτων (ΠΔ) και των Σχεδίων Διαχείρισης για όλες τις περιοχές προστασίας της φύσης της χώρας, υποχρέωση που καρκινοβατεί πάνω από μια δεκαετία και μπορεί να επισύρει πρόστιμο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
