Για πλήθος θεμάτων που άπτονται της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής μίλησε ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, ενημερώνοντας την αρμόδια επιτροπή της Βουλής. Κατά την ακρόαση του υπουργού σημειώθηκε και κόντρα με τη Ντόρα Μπακογιάννη.
«Κάνουμε πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική. Έχουμε σχέσεις με όλους βάσει των συμφερόντων μας και όχι βάσει με το τι μας λένε. Έχει αναβαθμιστεί η θέση της χώρας μας. Οι σχέσεις μας με τους εταίρους είναι ισότιμες», τόνισε ο Νίκος Κοτζιάς.
Αναλυτικά τα όσα είπε ο κ. Κοτζιάς:
– Για Τουρκία και Κύπρο:
Ο κ. Κοτζιάς, διέψευσε κατηγορηματικά τα σενάρια περί κοινών περιπολιών Ελλάδας – Τουρκίας στο Αιγαίο, τονίζοντας ότι «από τη πρώτη στιγμή το καταδικάσαμε και οι ευρωπαίοι ζήτησαν συγνώμη δημόσια», υπεραμύνθηκε του πρόσφατου ταξιδιού του πρωθυπουργού στην Άγκυρα, ενώ διέψευσε ότι στις συζητήσεις που είχε ο Αλέξης Τσίπρας δέχθηκε να ανοίξουν κεφάλαια για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Κύπρου.
Ο κ. Κοτζιάς μίλησε ακόμα για θετικά βήματα που έγιναν στο Κυπριακό διευκρινίζοντας ότι η Ελλάδα δεν αποφασίζει για την Κύπρο, αλλά στηρίζει τις αποφάσεις της.
Αναφορικά με το προσφυγικό ζήτημα και τη συνεργασία Ελλάδας-Τουρκίας για την αντιμετώπιση του, ο κ. Κοτζιάς επεσήμανε ότι είναι ανάγκη η χώρα μας να συμμετέχει στις συζητήσεις που γίνονται, σημειώνοντας παράλληλα ότι «είναι ολοφάνερο πως η Άγκυρα αξιοποιεί το θέμα για να πάρει κέρδη και ότι θέλει να αποκτήσει ζώνη ελέγχου μέσα στη Συρία».
«Πάνε κάποιες δυνάμεις που θέλουν να στριμώξουν την χώρα μας και να βγάλουν το πρόβλημα από πάνω τους, να εξυπηρετήσουν τέτοιου είδους συμφέροντα. Για εμάς η λύση είναι η διαπραγμάτευση. Να υπάρξει συντονισμός. Η Τουρκία έχει τέτοιο συντονισμό με την Γερμανία και η κατάληξη είναι πολλοί πρόσφυγες να έχουν πάει εκεί. Σε αυτή λοιπόν τη συζήτηση εμείς δεν θα πρέπει να συμμετέχουμε; Δεν αποκλείουμε κανενός είδους συζητήσεις. Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί οφείλουν να προασπίζονται και να προωθούν τα δικά μας συμφέροντα καθώς είμαστε ισότιμο μέλος στην ΕΕ», τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Κοτζιάς.
Για Σένγκεν:
Ακόμη, ο υπουργός Εξωτερικών διαβεβαίωσε ότι, δεν του έχει γίνει καμία αίτηση για αλλαγή της συνθήκης «Σένγκεν», προσθέτοντας ότι όταν συζήτησε το θέμα αυτό με τον ολλανδό ομόλογό του, καθώς δημοσιεύματα έφεραν τους Ολλανδούς να έχουν τέτοιες σκέψεις, του απάντησε ότι «δεν πρόκειται τέτοια αλλαγή να γίνει».
Για Συρία και χρήση των βάσεων στη Σούδα:
Στο θέμα της Συρίας, ο κ. Κοτζιάς υπογράμμισε την ανάγκη εξεύρεσης πολιτικής λύσης, σημείωσε ότι «ασφαλώς αυτά που υποστηρίζει η συμφωνία της Βιέννης είναι ανεφάρμοστα σε μεγάλο βαθμό» και πρόσθεσε ότι η Ελλάδα θέλει να μεσολαβήσει προς αυτή την κατεύθυνση, χωρίς να θεωρεί την μια ή την άλλη πλευρά εχθρό της.
Κληθείς να απαντήσει αν υπάρχει ενδεχόμενο χρήσης των βάσεων στη Σούδα, στο πλαίσιο των συμβατικών υποχρεώσεων της χώρας, ο κ. Κοτζιάς παρέπεμψε στο υπουργείο Άμυνας που είναι και το αρμόδιο, όπως είπε, να το κάνει.
Στις διαμαρτυρίες των βουλευτών της αντιπολίτευσης ότι αποφεύγει να απαντήσει ευθέως, αντέτεινε:
«Τα τρέχοντα ζητήματα χρήσης των βάσεων, είναι αρμοδιότητα του υπουργείου Άμυνας. Το ΥΠΕΞ δεν έχει την διαχείριση των στρατιωτικών δυνάμεων της χώρας και όσοι το υποστηρίζετε είστε εκτός πραγματικότητας».
– Για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας:
Ειδικότερα, για το ταξίδι του πρωθυπουργού στην Άγκυρα, ο υπουργός Εξωτερικών, διέψευσε κατηγορηματικά ότι συμφώνησε να ανοίξουν κεφάλαια για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Κύπρου λέγοντας χαρακτηριστικά:
«Αυτό που είπε ο πρωθυπουργός είναι ότι τα κεφάλαια μπορεί να ανοίξουν, το θέμα είναι πως θα κλείσουν. Δεν ανοίγουν κεφάλαια που σχετίζονται με την απόφαση της Κύπρου.
Εμείς ακολουθούμε τις επιλογές της Κύπρου. Αν θέλει να κρατήσει ένα κεφάλαιο σε βέτο, θα το κρατήσει, και με τη δικιά μας υπογραφή».
«Αυτά που συζητούνται στη διπλωματία δεν συζητούνται δημόσια. Εμείς με την Τουρκία έχουμε μεγάλες διαφωνίες. Είμαστε γείτονες όμως και αυτό επιβάλλει να συνομιλούμε μεταξύ μας. Το χειρότερο θα ήταν να αφήνουμε να συνομιλούν για εμάς τρίτοι. Γίνεται επανεκκίνηση των συνομιλιών με την Τουρκία για να μπουν μπροστά μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης», σημείωσε.
Απαντώντας σε ερωτήσεις βουλευτών για το ποια είναι η πολιτική του υπουργείου σε σχέση με τη Κύπρο, ο κ. Κοτζιάς ανέφερε:
«Υπερασπίζομαι τις αποφάσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η Κύπρος είναι ανεξάρτητη Δημοκρατία και ως τέτοια χειρίζομαι τα θέματα. Στα ζητήματα που μας ζητάει τη γνώμη μας την λέμε. Ως εγγυήτρια δύναμη έχουμε δικαίωμα γνώμης δεν έχουμε όμως γνώμη επί υπηρεσιακών θεμάτων που χειρίζεται η Κύπρος».
Η αντιπαράθεση με την Μπακογιάννη
Έντονη ήταν η αντίδραση του υπουργού Εξωτερικών, όταν η βουλευτής της ΝΔ, Ντόρα Μπακογιάννη, τον κάλεσε να απαντήσει αν εξακολουθεί να υποστηρίζει την ίδια άποψη που είχε εκφράσει στις 6/3/2015 στη Ρίγα, και την οποία όπως είπε, επανέλαβε και ο υπουργός, Άμυνας Πάνος Καμένος, ότι η Ευρώπη αν συνεχίσει εναντίον της Ελλάδας τον πολιτικό ρατσισμό θα γεμίσει με «τζιχαντιστές».
«Είναι ντροπή σας να παίζετε το παιχνίδι των ξένων», σχολίασε ο κ. Κοτζιάς.
Την ίδια έντονη αντίδραση είχε ο κ. Κοτζιάς, και όταν η κ. Μπακογιάννη άφησε αιχμές σχετικά με το αν είναι καθηγητής σε ξένα πανεπιστήμια.
Ο κ. Κοτζιάς έκανε λόγο για προσωπικές συκοφαντικές επιθέσεις που δέχεται, και όπως είπε, καλείται να αποδείξει ότι δεν είναι ελέφαντας.
«Όλη η Ελλάδα ξέρει τι είμαι. Οι άνθρωποι σας που είπαν βαριά πράγματα και αθλιότητες, καταδικάστηκαν το 2013 τελεσίδικα για τις αθλιότητές τους τις οποίες εσείς συνεχίζετε», ανέφερε ο υπουργός Εξωτερικών, σχολιάζοντας την αντίδραση της κ. Μπακογιάννη που επέμεινε να τον καλεί να απαντήσει αν είναι καθηγητής στα δύο ξένα πανεπιστήμια της Οξφόρδης και του Χάρβαρντ.
«Τώρα είμαι με αναστολή, καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Πειραιά. Είμαι υπουργός και βάσει του νόμου δεν είμαι σε κανένα άλλο. Έχω διδάξει με διαφορετικές ιδιότητες σε πανεπιστήμια», απάντησε ο κ. Κοτζιάς.
Η βουλευτής της ΝΔ, υποστήριξε ακόμα ότι ο πρωθυπουργός, σωστά επέλεξε να επισκεφθεί την Άγκυρα ωστόσο όπως είπε, «έπρεπε να το κάνει με μία προϋπόθεση. Να πάει καλά διαβασμένος».
Η κ. Μπακογιάννη σχολίασε και το θέμα των εγγυήσεων λέγοντας:
«Είναι λάθος ότι καμία προηγούμενη κυβέρνηση δεν έθετε το θέμα των εγγυήσεων. Και εγώ προσωπικά ως υπουργός Εξωτερικών το είχα θέσει, δεν το είχα όμως κρεμάσει στα μανταλάκια για να μου πει κάποιος μπράβο. Το είχα θέσει γνωρίζοντας ότι ήταν το τέλος αφού θα είχαμε επιλύσει όλα τα άλλα προβλήματα και όχι η αρχή. Εσείς όμως για επικοινωνιακούς λόγους το επιλέξατε πρώτο».
Από την πλευρά του, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Γιώργος Βαρεμένος, επεσήμανε ότι «πάση θυσία η χώρα πρέπει να μείνει έξω από αυτό το πεδίο συγκρούσεων καθώς όπως είπε θα είναι μεγάλο πλήγμα για τη χώρα.
Παράλληλα, επιτέθηκε στην αντιπολίτευση για την στάση της με αφορμή την επίσκεψη του πρωθυπουργού στη Τουρκία τονίζοντας ότι είναι επικίνδυνο να αγνοείται η Τουρκία και να ενοχοποιείται κάθε πρωτοβουλία που παίρνει η κυβέρνηση προς την κατεύθυνση αυτή.
Κατά τα άλλα, ο υπουργός Εξωτερικών επεσήμανε:
– Η ΕΕ δεν έχει σταθερή πολιτική, είδε με καθυστέρηση το προσφυγικό και μόνο όταν χτύπησε την πόρτα της.
– Η λεγόμενη «Αραβική Άνοιξη» όχι μόνο δεν προχώρησε αλλά έκανε πιο περίπλοκη την κατάσταση.
– Η Ελλάδα πληρώνει πολέμους που άνοιξαν τρίτοι. «Εμείς προσπαθούμε να γίνουμε φορέας σταθερότητας και να μπορέσουμε να αναπτυχθούμε».
– Οι εξελίξεις αυτές είναι απόρροια των αποτυχημένων πολιτικών. Η ΕΕ είναι χωρίς σταθερή γραμμή και οι ΗΠΑ σε ταλάντευση γύρω από αυτά τα ζητήματα.
– Με την παρέμβαση της Ρωσίας στο πόλεμο της Συρίας έχουμε την διαμόρφωση ενός παιχνιδιού όπου πολλοί παίκτες παρεμβαίνουν. Έχουμε εμπλοκή στην κεντρική σκηνή πολέμου πολλών και διαφορετικών δυνάμεων.
– Είναι επείγον και συμφέρον και για τη Συρία και για την Ελλάδα να υπάρξει πολιτική λύση. Ο ρόλος μας δεν είναι ρόλος διαιτητή αλλά διαμεσολαβητή. Είναι ανάγκη να υπάρξει σύνταγμα κοινά αποδεκτό στη Συρία, άμεση συνεννόηση ανάμεσα στις δύο αντιμαχόμενες πλευρές και εκλογές. Αυτό είναι δύσκολο έως απίθανο αλλά πρέπει η ελληνική εξωτερική πολιτική να βοηθήσει σε αυτή την κατεύθυνση, ώστε να καθιερωθεί ένα κράτος δικαίου και να ανασυγκροτηθεί η χώρα.
Έμφαση έδωσε ο κ. Κοτζιάς στο Κυπριακό τονίζοντας:
– Η βασική μας γραμμή είναι το ευρωπαϊκό κεκτημένο και η θέση της Κύπρου στην ΕΕ, η κατάργηση του καθεστώτος εγγυήσεων και η απομάκρυνση των τουρκικών κατοχικών δυνάμεων. Κύρια επιχειρηματολογία μας για την κατάργηση των εγγυήσεων είναι ότι το καθεστώς αυτό είναι αναχρονιστικό, βίαιο, αντιδημοκρατικό και διαμορφώθηκε όταν η Κύπρος δεν ήταν κράτος.
– Στο Κυπριακό υπάρχει σχετική πρόοδος. Ωστόσο στις διαπραγματεύσεις συχνά η Τουρκία πιέζει τους Τουρκοκύπριους να κάνουν πίσω για ζητήματα που έχουν συμφωνήσει.
– Υπάρχουν διεθνείς παίκτες που βιάζονται να λυθεί το κυπριακό γρήγορα. Βάζουν στην κυπριακή δημοκρατία χρονοδιαγράμματα. Οι διαπραγματεύσεις προχώρησαν, υπάρχουν θετικά σημεία, ο κ. Ακιντζί που έχει και τη κυπριακή ταυτότητα βοηθά σημαντικά, βήματα γίνονται όχι όμως ικανοποιητικά. Υπάρχει μια υπερβολικά καλή εικόνα που δίνεται από ορισμένους η οποία υποτιμά τα προβλήματα.
– Προσωπικά, έχω επισημάνει και στον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ ότι πρέπει να δίνει την πραγματική εικόνα στους συνομιλητές του. Να εκφράζει τις αποφάσεις του ΟΗΕ. Η λύση του Κυπριακού πρέπει να είναι στη βάση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας χωρίς μόνιμες παρεκκλίσεις και στη βάση του ευρωπαϊκού κεκτημένου που θα δίνει ασφάλεια στους κατοίκους της Κύπρου.
Για τα Βαλκάνια τόνισε:
– Το πιο ανησυχητικό, εξαιτίας της ισχνής θεσμικής υπόστασης των κρατών και της οικονομίας, είναι η έξαρση του εθνικισμού που υπάρχει. Η Ελλάδα δεν πρέπει να απαντά όταν επιλογές ηγεσιών τρίτων χωρών τροφοδοτούν ατοπήματα. Σοφό είναι να μην αφήνουμε να πέφτει τίποτα στο πάτωμα όχι όμως και να μπαίνουμε σε διαπληκτισμούς.
– Η Αδράνεια δεν δουλεύει για τη χώρα. Δεν αποδεικνύεται ορθή γιατί όλοι έχουν αναπτύξει τις σχέσεις τους με άλλα κράτη ενώ με την Τουρκία είναι ισχυρή. Για αυτό και προωθούμε κοινωνικά δίκτυα και πολιτικές συνεργασίας.
– Η πολιτική μας στα Βαλκάνια στηρίζεται σε τρεις αρχές. Στο διεθνές δίκαιο, στο τι συμβαίνει και γίνεται στην ΕΕ και στα εθνικά μας συμφέροντα μέσα στο παγκόσμιο και ευρωπαϊκό πλαίσιο στο οποίο κινούμαστε.
