Ευρώ ή Δραχμή την Κυριακή

«Game over» σημαίνει για την Ελλάδα το οριστικό και αμετάκλητο αυτό τη φορά τελεσίγραφο έως τις 8.30 το πρωί της Παρασκευής που έθεσαν οι εταίροι προς τον πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα.

Μέχρι το πρωί της Παρασκευής θα έχουν κριθεί όλα, την Κυριακή θα ληφθούν οι αποφάσεις και από Δευτέρα οι Έλληνες θα ξέρουν τι νόμισμα έχουν.

Λίγες μέρες μετά το «Όχι» στο δημοψήφισμα οι θέσεις των εταίρων, αναφορικά τουλάχιστον με το μνημόνιο, όχι μόνο δεν μαλάκωσαν αλλά έγιναν πιο σκληρές.

Το χρονοδιάγραμμα είναι σαφές, ξεκάθαρο και δεν χωράει πλέον παρερμηνείες:

Η Αθήνα θα πρέπει να καταθέσει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα μέτρων και μεταρρυθμίσεων μέχρι τις 8:30 το πρωί.

Διαφορετικά, οδεύει σε έξοδο από το ευρώ και επιστροφή στη δραχμή. Το κλίμα θα είναι ξεκάθαρο από την Παρασκευή, η πρώτη απόφαση που θα δείχνει το δρόμο για Ευρώ η Δραχμή θα έρθει στο Eurogroup του Σαββάτου και η τελική στη Σύνοδο Κορυφής της Κυριακή.

Στη δεδομένη χρονική στιγμή κανείς δεν μπορεί να πει με ασφάλεια ποιο θα είναι το τελικό αποτέλεσμα, ούτε και ποιος θα «βάψει τα χέρια του με αίμα», ποιος θα χρεωθεί την ευθύνη της επιστροφής της Ελλάδας στο δικός της νόμισμα.

Για πρώτη φορά ξεκάθαρα και σε αυστηρούς τόνους οι Ευρωπαίοι ηγέτες μίλησαν ανοιχτά για το «μαύρο» σενάριο, αλλά και για σχέδιο που υπάρχει ώστε η χώρα να μείνει μόνη της με τη δραχμή με μια ανθρωπιστική βοήθεια από την Ευρώπη.

Σε εξαιρετικά αυστηρό ύφος  ο επικεφαλής της Κομισιόν, Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ, πρώτη φορά μίλησε ευθέως για «λεπτομερές σχέδιο grexit, που είναι ήδη προετοιμασμένο».

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, δήλωσε ότι «δεν μου αρέσει να μιλάω για προθεσμίες, αλλά έμειναν 5 ημέρες για να βρούμε λύση», παραπέμποντας τις τελικές αποφάσεις στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωζώνης και της Ε.Ε., την Κυριακή 12 Ιουλίου. Μίλησε για λύση «χωρίς νικητές και ηττημένους», για να προσθέσει ότι σε διαφορετική περίπτωση «θα επηρεαστεί όλη η Ευρώπη, ακόμα και γεωπολιτικά», κάτι που δεν έχει ακουστεί ποτέ ξανά.

Ο κ. Γιουνκέρ εμφανίσθηκε δημοσίως θυμωμένος προσωπικά με τον κ. Τσίπρα, καθώς, όπως είπε, είχε ήδη συζητήσει μαζί του το να εξετασθεί το ζήτημα του χρέους από τον Οκτώβριο, κατηγορώντας τον πρωθυπουργό ότι απέκρυψε τη σχετική πληροφορία από τον ελληνικό λαό. «Ποιοι νομίζουν ότι είναι και ποιος νομίζουν ότι είμαι για να μας αποκαλούν τρομοκράτες;», διερωτήθηκε, χτυπώντας το χέρι δυνατά στο τραπέζι σε μια στιγμή έκρηξης

Τι αποφάσισε η Σύνοδος Κορυφής – Το επίσημο ανακοινωθέων

1. Συναντηθήκαμε σήμερα για να συζητήσουμε την σοβαρή κατάσταση στην Ελλάδα. Σημειώσαμε ότι οι αρχές της ευρωζώνης είναι έτοιμες να κάνουν ότι είναι αναγκαίο να διασφαλίσει την χρηματοπιστωτική σταθερότητα της ευρωζώνης ως σύνολο.

2. Μετά το ελληνικό δημοψήφισμα, ο πρωθυπουργός Τσίπρας δεσμεύτηκε να παρουσιάσει ένα νέο αίτημα για πρόγραμμα εντός του πλαισίου που θέτει η Συνθήκη του ESM, συμπεριλαμβανομένης της πολιτικής αυστηρών όρων.

3. Συμφωνήσαμε να εξετάσουμε άμεσα αν είναι δυνατό να εγκαθιδρύσουμε μια βάση για την εύρεση μιας συμφωνίας που θα σέβεται τις υπάρχουσες δεσμεύσεις και τους κοινούς μας κανόνες.

4. Η ελληνική κυβέρνηση θα παρουσιάσει λεπτομερώς τις προτάσεις της ως την Πέμπτη 9 Ιουλίου (σ.σ. ο Γιούνκερ στην συνέντευξη του είπε την Παρασκευή στις 08:30) το αργότερο για μια περιεκτική και συγκεκριμένη μεταρρυθμιστική ατζέντα για αξιολόγηση από τους τρεις θεσμούς, που θα παρουσιαστεί στο Eurogroup.

5. Οι επικεφαλής των κρατών ή κυβερνήσεων θα συναντηθούν την Κυριακή στις 12 Ιουλίου.

Το ευρώ και το νέο μνημόνιο

Η Αθήνα πλέον, για να μείνει στο ευρώ θα πρέπει να δεχθεί διετές μνημόνιο, το οποίο θα εμπεριέχει πρόσθετα μέτρα σε σχέση με την τελευταία πρόταση των θεσμών, ενώ είναι ξεκάθαρο από τις δηλώσεις της Άνγκελα Μέρκελ ότι θα πρέπει να προηγηθεί η συμφωνία για το νέο μνημόνιο και ψήφιση ορισμένων μέτρων και, εν συνεχεία, θα αντιμετωπιστούν οι βραχυπρόθεσμες χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας, δηλαδή η άμεση καταβολή χρημάτων για να πληρωθεί τουλάχιστον η ΕΚΤ στις 20 του μήνα. Το ζήτημα του ελληνικού χρέους είναι στο τραπέζι, αλλά δεν θα εξεταστεί άμεσα.

Στις δημόσιες δηλώσεις του και ο Γάλλος Πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ κινήθηκε στο πλαίσιο των υπολοίπων Ευρωπαίων ηγετών, ενώ ο μοναδικός πρωθυπουργός που ήταν σε άλλο μήκος κλίματος ήταν ο Αλέξης Τσίπρας.

Αναφέρθηκε στις προτάσεις της ελληνικής πλευράς για επίτευξη συμφωνίας, που θα είναι «κοινωνικά δίκαιη και οικονομικά βιώσιμη για την Ελλάδα και την Ευρωζώνη. Το πλαίσιο αυτό περιλαμβάνει αξιόπιστες μεταρρυθμίσεις με κριτήριο την κοινωνική δικαιοσύνη, ενώ περιλαμβάνει ως αντάλλαγμα τη δέσμευση για επαρκή κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών στο μεσοπρόθεσμο διάστημα, ένα ισχυρό επενδυτικό πακέτο για να αντιμετωπιστούν τα μεγάλα προβλήματα κυρίως της ανεργίας, καθώς και έναρξη ουσιαστικής συζήτησης για την αναγκαία αναδιάρθρωση του χρέους.

Το σχέδιο για τη Δραχμή που έφτιαξαν οι Ευρωπαίοι.

Σύμφωνα πληροφορίες που διέρρευσαν σε διεθνή μέσα ενημέρωσης ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ περίμενε τον Αλέξη Τσίπρα – στη συνάντηση με τον Ολάντ και τη Μέρκελ –  κρατώντας έναν ογκώδη τόμο που ήταν το σχέδιο για την έξοδο από το ευρώ.

Πρόκειται για ένα αναλυτικό σχέδιο αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης στην Ελλάδα μετά από ένα grexit. Ωστόσο μέχρι στιγμή η ελληνική πλευρά δεν παραδέχεται ότι της δόθηκε ένα τέτοιο σχέδιο.

 

Πώς θα γίνει η επιστροφή στη δραχμή

Η έξοδος της Ελλάδας από την ζώνη του ευρώ, μπορεί σύντομα να έρθει κατά πάνω μας, αναφέρει η Wall Street Journal σε άρθρο της με τίτλο «Πως θα μοιάζει ένα Grexit» και προσπαθεί αν εξηγήσει πώς θα γίνει.

1. Πώς θα έρθει το Grexit;

Μέσω των τραπεζών. Δεν υπάρχει νομικός ή πολιτικός τρόπος ώστε η Ελλάδα να «αποβληθεί» από το ευρώ και η ελληνική κυβέρνηση έχει, επανειλημμένα, τονίσει ότι δεν θα φύγει οικειοθελώς από τη ζώνη του ευρώ. Αυτό υποδεικνύει ότι το Grexit μπορεί να καταφθάσει εάν η κατάσταση των τραπεζών δυσχεράνει τόσο πολύ, ώστε δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική λύση.

2. Πόσο πιο άσχημα θα γίνουν τα πράγματα;

Όχι και πολύ χειρότερα, για να είμαστε ειλικρινής. Οι τράπεζες δεν έχουν ρευστότητα: δεν μπορούν να «μετατρέψουν» τα περιουσιακά τους στοιχεία (π.χ. τα δάνεια) σε μετρητά, ώστε να αποπληρώσουν αυτά που θέλουν οι πιστωτές τους (οι περισσότεροι εκ των οποίων δεν είναι άλλοι από τους καταθέτες). Ο μόνος που τους παρέχει ρευστότητα είναι η Τράπεζα της Ελλάδος. Όμως η ΕΚΤ «πάγωσε» τον ELA. Αποτέλεσμα είναι οι τράπεζες να κλείσουν. Προσφέρουν τα τελευταία τους μετρητά στους καταθέτες, οι οποίοι μπορούν να αντλήσουν μόλις 60 ευρώ την ημέρα. Σταμάτησαν τις ηλεκτρονικές, διασυνοριακές συναλλαγές. Στην πραγματικότητα η Ελλάδα είναι με το ένα πόδι έξω από το ευρώ. Επιχειρήσεις και καταναλωτές θέλουν μετρητά. Σαφώς ένα ευρώ σε έναν ελληνικό, τραπεζικό λογαριασμό δεν αξίζει όσο ένα ευρώ στην τσέπη σου ή όσο ένα ευρώ σε μία κατάθεση σε γερμανική τράπεζα. Ουσιαστικά οι Έλληνες έχουν την αίσθηση ότι το «νόμισμα» που έχουν στους λογαριασμούς τους δεν είναι πραγματικά ευρώ.

3. Ποιος μπορεί πράγματι να το προκαλέσει;

Η ΕΚΤ. Η ΕΚΤ μπορεί να διακόψει τον ELA, καθώς, ήδη, έχει αφήσει να εννοηθεί ότι δεν αισθάνεται και πολύ βολικά, προσφέροντας κεφάλαια στις ελληνικές τράπεζες. Το μεγαλύτερο μέρος των ενέχυρων που μπορούν να δώσουν οι ελληνικές τράπεζες για να δανειστούν από την ΕΚΤ είναι είτε ελληνικά ομόλογα, είτε assets τα οποία έχουν εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου. Εάν η «γραμμή ζωής» κοπεί, οι ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να αποπληρώσουν τα δάνεια που έχουν λάβει. Δεν θα μπορέσουν να το πράξουν και θα καταρρεύσουν.

4. Τι θα γίνει τότε;

Το τραπεζικό σύστημα θα πρέπει να ξαναρχίσει να λειτουργεί, τουλάχιστον για να διασφαλιστεί η προμήθεια βασικών αγαθών και υπηρεσιών. Θα πρέπει να υπάρξει ένα τεράστιο πρόγραμμα διάσωσης των τραπεζών. Η διακοπή αποδοχής των εγγυήσεων των ελληνικών τραπεζών θα διαλύσει την αξία τους, ενώ τα υπόλοιπα assets τους θα υποτιμηθούν. Ας μην ξεχνάμε ότι το μεγαλύτερο asset των ελληνικών τραπεζών είναι τα δάνεια που έχουν δώσει. Κατά τη διαδικασία της διάσωσης οι τράπεζες (ή όσες εξ αυτών επιλέχθηκαν να επιβιώσουν) θα πρέπει να ανακεφαλαιοποιηθούν. Το κεφάλαιο μίας τράπεζας δεν είναι τίποτε άλλο από το ενεργητικό που απομένει όταν αφαιρεθούν οι υποχρεώσεις της. Ως εκ τούτου υπάρχουν δύο τρόποι για να αντλήσεις κεφάλαια: είτε «κουρεύοντας» τις υποχρεώσεις, είτε αυξάνοντας το ενεργητικό σου.

5. Μπορούν οι ελληνικές τράπεζες να σωθούν, με «χρήση» του ευρώ;

Μπορεί να συμβεί αλλά θα χρειαστεί, το λιγότερο, η βοήθεια της ΕΚΤ. Πρόκειται για τον μοναδικό θεσμό που μπορεί να προσφέρει στήριξη σε ευρώ. Θα πρέπει να επαναφέρει σε λειτουργία τη «γραμμή ζωής» και να δανείσει σε ευρώ τα νέα τραπεζικά ιδρύματα που θα δημιουργηθούν, προκειμένου να μπορούν να αντιμετωπίσουν τις νέες εκροές καταθέσεων. Οι τράπεζες θα πρέπει ή να αυξήσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία σε ευρώ ή να μειώσουν το παθητικό τους αλλά πάλι αποτιμημένο σε ευρώ. Ο μόνος που μπορεί να αυξήσει το ενεργητικό των τραπεζών είναι η ελληνική κυβέρνηση. Όμως αυτή δεν έχει ευρώ, θα πρέπει να της δώσουν οι δανειστές. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να έρθει σε συμφωνία μαζί τους. Υπάρχει, βέβαια και το ενδεχόμενο οι τράπεζες να «κουρέψουν» τις καταθέσεις. Όλα αυτά θα είναι εξαιρετικά οδυνηρά. Η εναλλακτική λύση είναι το Grexit.

6. Τι θα συμβεί εάν η Ελλάδα υιοθετήσει νέο νόμισμα;

Εάν η ελληνική κυβέρνηση υιοθετήσει νέο νόμισμα – ας το ονομάσουμε δραχμή – μπορεί να το χρησιμοποιήσει για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Μπορεί να τυπώσει δραχμές και να τις χρησιμοποιήσει για να αγοράσει μετοχές των νέων τραπεζών. Οι τράπεζες θα έχουν ένα νέο asset: τις νέες δραχμές. Η ΤτΕ μπορεί να παράσχει ρευστότητα σε δραχμές, θα μπορεί να δανείσει όσες δραχμές θέλει στις τράπεζες.

7. Ποια είναι η παγίδα;

Το χρηματοπιστωτικό σύστημα θα «γυρίσει» στη δραχμή. Ως εκ τούτου κάποιος που είχε για παράδειγμα 10.000 ευρώ στον λογαριασμό του, τώρα θα έχει 10.000 νέες δραχμές. Μπορεί να μην πρόκειται για «κούρεμα» με την απόλυτη έννοια του όρου ή σε επίπεδο αριθμών, αλλά σαφώς η ισοτιμία ευρώ και νέας δραχμής δεν θα είναι ένα προς ένα.

8. Πως θα επηρεάσει την υπόλοιπη Ευρωζώνη ένα Grexit;

Είναι πολύ δύσκολο να υπολογιστεί. Η Ελλάδα οφείλει πολλά χρήματα στους πιστωτές της: 131 δισ. ευρώ στον EFSF και επιπλέον 35 δισ. ευρώ στις κυβερνήσεις των υπολοίπων κρατών-μελών της Ευρωζώνης. Σαφώς η Ελλάδα δεν θα πληρώσει αυτές τις υποχρεώσεις και θα προχωρήσει σε αναδιάρθρωσή τους. Επίσης οφείλει 34 δισ. ευρώ σε ιδιώτες επενδυτές, στα πλαίσια του PSI που έγινε το 2012. Πιθανώς να αναδιαρθρώσει και αυτό το ποσό. Όλη αυτή η διαδικασία θα προκαλέσει προβλήματα. Όλες αυτές οι υποχρεώσεις υπόκεινται σε ξένο και όχι στο ελληνικό δίκαιο και ως εκ τούτου θα αποτελέσουν προϊόν διεκδίκησης όχι στα ελληνικά αλλά στα εκτός ελληνικής επικράτειας δικαστήρια. Η Ελλάδα δεν μπορεί απλά να ψηφίσει έναν νόμο και να αλλάξει τους όρους του δανεισμού της, όπως μπόρεσε να κάνει το 2012.

9. Πώς θα επηρεάσει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα;

Η ΕΚΤ είναι ουσιαστικά το “Ευρωσύστημα”, καθώς η ίδια και οι 19 κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης είναι όλες μέλη του. Εάν καταρρεύσουν οι ελληνικές τράπεζες αυτό σημαίνει ότι το Ευρωσύστημα χάνει 39 δισ. ευρώ. Όμως αυτά τα χρήματα τα έχει δανείσει, λαμβάνοντας αξιόπιστα ενέχυρα, άρα είναι ασφαλές από αυτήν την άποψη. Αντίθετα τα 89 δισ. ευρώ του ELA έχουν δοθεί βάσει άλλων κανόνων, με τον φόρο χρεοκοπίας να βαραίνει την ΤτΕ. Το μεγάλο ερώτημα είναι τι θα γίνει με τις οφειλές της ΤτΕ προς την ΕΚΤ βάσει του Target-2.

10. Τι είναι το Target-2;

Με απλά λόγια, οι εμπορικές τράπεζες κάθε χώρας συνεργάζεται με τη δική της κεντρική τράπεζα. Όταν υπάρχει διακίνηση κεφαλαίων μεταξύ δύο τραπεζών διαφορετικών χωρών, οι κεντρικές τράπεζες αυτών των χωρών διαχειρίζονται τη συναλλαγή. Όλες αυτές οι συναλλαγές καταγράφονται σε ημερήσια βάση. Την ίδια ώρα οι ισολογισμοί των εθνικών, κεντρικών τραπεζών είναι διαφορετικοί. Υπάρχουν κάποιοι που είναι πλεονασματικοί και κάποιο ελλειμματικοί. Στην περίπτωση της ΤτΕ ο ισολογισμός είναι ελλειμματικός, με «τρύπα» 100 δισ. ευρώ έως τον Μάιο του 2015. Αυτό το έλλειμμα είναι έλλειμμα του μηχανισμού Target-2. Η ΤτΕ μπορεί να «αρνηθεί» την ύπαρξη αυτής της «τρύπας» και φυσικά το Ευρωσύστημα θα χάσει τα συγκεκριμένα κεφάλαια. Βέβαια, όπως τονίζει ο οικονομολόγος Karl Whelan, η ΤτΕ θέλει να παραμείνει μέλος του Target-2 ακόμη και εάν η Ελλάδα αποφασίσει να φύγει από την Ευρωζώνη, καθώς μέσω αυτού δανείζεται πολύ φθηνά, με επιτόκιο μόλις 0,05%.

Τελικά όλα θα εξαρτηθούν από το πόσο φιλικό θα είναι το διαζύγιο, καταλήγει η εφημερίδα.