Τρία είναι τα βασικά χαρακτηριστικά –«κλειδιά»- του ισχύοντος εκλογικού νόμου, ο οποίος ψηφίστηκε το 2003 και, με ελάχιστες παραλλαγές, εφαρμόστηκε ήδη στις εκλογές του 2007 και του 2009 και θα εφαρμοστεί και στις εκλογές 2012.
Ειδικότερα:
Πρώτον, βουλευτές εκλέγουν τα κόμματα που ξεπερνούν το 3% των εγκύρων ψήφων πανελλαδικά.
Δεύτερον, οι 50 έδρες δίνονται μπόνους στο πρώτο κόμμα, και
Τρίτον, οι υπόλοιπες 250 έδρες μοιράζονται αναλογικά.
H κατανομή των εδρών στα κόμματα γίνεται αναλογικά, με βάση τα έγκυρα ψηφοδέλτια και χωρίς υπολογισμό λευκών και άκυρων ψήφων. Κάθε κόμμα λαμβάνει αναλογικά τον αριθμό των εδρών που αντιστοιχούν στις ψήφους που συγκέντρωσε στο σύνολο της Επικράτειας, ανεξαρτήτως της περιφέρειας στην οποία ψηφίζεται. Και, υπό αυτή την έννοια, «χαμένη ψήφος», πέραν της λευκής και άκυρης, είναι κι εκείνη που δίνεται σε κόμμα που θα μείνει εκτός Βουλής, επειδή δεν συγκέντρωσε το πανελλαδικό 3%.
Το κρισιμότερο ζήτημα κάθε εκλογικής αναμέτρησης θεωρείται ο σχηματισμός κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας 151 εδρών από ένα ή περισσότερα κόμματα που μπορούν να συνεργαστούν. Με βάση τον ισχύοντα εκλογικό νόμο:
1. Η αυτοδυναμία δεν επηρεάζεται από:
*τον αριθμό των κομμάτων που θα μπουν στη Βουλή,
*τη διάφορα του πρώτου από το δεύτερο κόμμα. Το κόμμα που θα αποσπάσει την “πρωτιά”, ακόμη και αν έχει μια ψήφο διαφορά από το δεύτερο κόμμα, λαμβάνει το μπόνους των 50 εδρών και οι υπόλοιπες 250 έδρες μοιράζονται αναλογικά σε όλα τα κόμματα που περνούν το 3%.
2. Η αυτοδυναμία εξαρτάται από:
*το ποσοστό του πρώτου κόμματος, καθώς και από
*τα ποσοστά των εκτός Βουλής κομμάτων.
Για παράδειγμα, το πρώτο κόμμα εκλέγει 151 βουλευτές:
– με ποσοστό 34,34%, αν τα εκτός Βουλής κόμματα συγκεντρώσουν αθροιστικά ποσοστό 15%,
– με ποσοστό 35,55%, αν τα εκτός Βουλής κόμματα συγκεντρώσουν αθροιστικά ποσοστό 12%,
– με ποσοστό 36,36% αν τα εκτός Βουλής κόμματα συγκεντρώσουν αθροιστικά ποσοστό 10%,
– με ποσοστό 37,57%, αν τα εκτός Βουλής κόμματα συγκεντρώσουν αθροιστικά ποσοστό 7%,
– με ποσοστό 38,38%, αν τα εκτός Βουλής κόμματα συγκεντρώσουν αθροιστικά ποσοστό 5%,
– με ποσοστό 39,59%, αν τα εκτός Βουλής κόμματα συγκεντρώσουν αθροιστικά ποσοστό 2%.
