Η ελάχιστα γνωστή στην Ελλάδα «κληρονομιά» του Ασιατικού πολιτισμού παρουσιάζεται μέσα από μία νέα διοργάνωση, που φιλοδοξεί να εξελιχθεί σε θεσμό: το 1ο Φεστιβάλ Ασιατικού Θεάτρου.
Η διοργάνωση θα διαρκέσει μέχρι τις 5 Φεβρουαρίου.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει παραστάσεις, σεμινάρια και διαλέξεις, που φιλοξενούνται στο Κέντρο Παραστατικών Τεχνών «Α4Μ». Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στο θέατρο της νοτιοανατολικής Ασίας (Ινδία, Ταϊλάνδη, Μαλαισία και Ινδονησία).
«Στόχος της διοργάνωσης είναι να παρουσιαστούν αυθεντικές φόρμες του Ασιατικού θεάτρου», εξηγεί στο ΑΠΕ- ΜΠΕ η σκηνοθέτρια Αθηνά Δράγκου, υποψήφια διδάκτωρ Ασιατικού θεάτρου και καλλιτεχνική διευθύντρια της διοργάνωσης.
Όπως επισημαίνει η ίδια, στην Ελλάδα η εξοικείωση του κοινού με το Ασιατικό θέατρο είναι πολύ μικρή και γίνεται μέσα από μεμονωμένες παραστάσεις ασιατικών θιάσων και μέσα από τη χρήση στοιχείων του ασιατικού θεάτρου από Έλληνες σκηνοθέτες, όπως ο Θεόδωρος Τερζόπουλος. «Είναι λίγο εξιδανικευμένη η εικόνα που έχουμε για τον Ασιατικό πολιτισμό, δίνοντάς του χαρακτήρα εξωτικό», προσθέτει η κ. Δράγκου.
Το Ασιατικό θέατρο δεν εμφανίζει ενιαία μορφή, καθώς υπάρχουν πολλές θεατρικές φόρμες, διαφορετικές σε κάθε περιοχή, αλλά με κοινά στοιχεία. «Τα κύρια χαρακτηριστικά τους είναι τα ίδια, ενώ οι διαφορές τους έχουν να κάνουν με το θρησκευτικό, κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο της κάθε περιοχής», υπογραμμίζει η κ. Δράγκου.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το γιαπωνέζικο θέατρο Νο, που συναντάται στην Ινδονησία ως θέατρο Τοπένγκ, με τα ίδια βασικά χαρακτηριστικά και διαφορές στη φόρμα. «Σημαντικό είναι το γεγονός ότι και στις δύο περιπτώσεις οι λαοί πιστεύουν στη δύναμη της μάσκας, που δεν είναι ένα απλό εξάρτημα, αλλά φορέας επικοινωνίας με τον πάνω και κάτω κόσμο», τονίζει η καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ.
Στο Ασιατικό θέατρο κυριαρχεί ο μοναδικός συνδυασμός κειμένου, αφήγησης, κίνησης και χορού. «Ενώ έχει επικρατήσει να λέγεται Ασιατικό θέατρο, ο ακριβής όρος είναι Ασιατικό Χορόδραμα. Για τους Ασιάτες το σώμα, ο νους και η ψυχή λειτουργούν ενιαία», διευκρινίζει η Αθηνά Δράγκου.
Ο ρόλος των παραστάσεων είναι τριπλός: να ευχαριστήσουν τους θεούς (τελετουργικό θέατρο), να διασκεδάσουν τους αυτοκράτορες και να ψυχαγωγήσουν το κοινό. Ένα τέταρτο είδος κάνει την εμφάνισή του τα τελευταία χρόνια και είναι αυτό που απευθύνεται σε τουρίστες και παρουσιάζει διαφοροποιήσεις από την αυθεντική φόρμα.
Οι δύο πυρήνες του Ασιατικού θεάτρου, που έχουν επηρεάσει όλη την υπόλοιπη Ασία, είναι ο Ινδικός πολιτισμός και ο Κινέζικος- Ιαπωνικός πολιτισμός.
Η θεματολογία του παραδοσιακού Ασιατικού θεάτρου αντλείται από τα μεγάλα έπη, τα ιστορικά χρονικά κάθε πολιτισμού και κάποια κωμικά επεισόδια που σχετίζονται με την καθημερινή πολιτική και κοινωνική κατάσταση.
Μερικά από τα χαρακτηριστικά είδη του Ασιατικού θεάτρου, που θα παρουσιαστούν και στο Φεστιβάλ είναι τα εξής:
*Κατακάλι (Kathakali). Παραδοσιακό είδος χοροθεάτρου από την Κεράλα της νότιας Ινδίας. Σχετίζεται άμεσα με τη μίμηση και το χορό και εξιστορεί γεγονότα από τα μεγάλα ινδικά έπη, Μαχαμπαράτα και Ραμαγιάνα.
*Τοπένγκ (Topeng). Είδος παραδοσιακού χοροδράματος μάσκας από το Μπαλί της Ινδονησίας. Έχει ιερό, αλλά και κοσμικό χαρακτήρα και η θεματολογία του βασίζεται στα χρονικά της μπαλινέζικης ιστορίας.
*Μακ Γιονγκ (Mak Yong). Παραδοσιακή φόρμα χοροδράματος από τη βόρεια Μαλαισία, κυρίως από την πολιτεία του Κελαντάν. Απαγορεύτηκε το 1991 από το ισλαμικό κόμμα που ελέγχει τη συγκεκριμένη πολιτεία, εξαιτίας της βουδιστικής καταγωγής του. Το 2005 η ΟΥΝΕΣΚΟ χαρακτήρισε το Μακ Γιονγκ ως «Αριστούργημα της Προφορικής και Άυλης Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας».
*Ινδονησιακό θέατρο σκιών Wayang Kulit. Η ΟΥΝΕΣΚΟ το χαρακτήρισε «Αριστούργημα Προφορικής και Άυλης Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας».
Στις παραστάσεις χρησιμοποιούνται δερμάτινες φιγούρες. Η θεματολογία του προέρχεται κυρίως από τα μεγάλα έπη Ραμαγιάνα και Μαχαμπαράτα, ενώ ο στόχος των παραστάσεων είναι να λειτουργήσουν τόσο ως διασκέδαση όσο και ως ηθική καθοδήγηση για τους θεατές.
Σημειώνεται ότι το θέατρο σκιών στην Ασία απευθύνεται κυρίως σε ενήλικες και όχι μόνο σε παιδιά.
