Ο Έλληνας φωτορεπόρτερ που έφτασε μια ανάσα από τους τζιχαντιστές

Για πολλούς ανθρώπους το να αφήνεις την ασφάλεια του σπιτιού σου και να πηγαίνεις σε ένα από τα πιο «καυτά» και επικίνδυνα σημεία του πλανήτη είναι παράλογο. Για κάποιους άλλους είναι η δουλειά τους. Είναι αυτό που αγαπούν να κάνουν…

Να πηγαίνουν εκεί απ’ όπου οι άλλοι σπεύδουν να φύγουν. Ο φωτορεπόρτερ Κωστής Νταντάμης είναι ένας από αυτούς. Είναι από τους – μετρημένους στα δάχτυλα τους ενός χεριού – Έλληνες φωτογράφους που κατάφεραν και έφτασαν μια ανάσα από το πολιορκημένο Κομπάνι.

«Αφού ξεκίνησα να φωτογραφίζω κάποιες εκρήξεις από όλμους, μετά από πολύ λίγο ακούστηκαν μαχητικά αεροσκάφη. Ετοιμάστηκα και σχεδόν αμέσως υπήρξε μια μεγάλη έκρηξη και άλλες τέσσερις μικρότερες. Άρχισα να πατάω το κουμπί του κλείστρου της κάμερας. Αμέσως ένιωσα και το ωστικό κύμα από την έκρηξη», λέει ο ίδιος και δηλώνει έτοιμος να το ξανακάνει αν χρειαστεί.

Πότε αποφάσισες να αφήσεις την «ασφάλεια» του σπιτιού σου στην Αθήνα και να φύγεις για το Κομπάνι;

Την προηγούμενη μέρα της αναχώρησής μου, το απόγευμα το αποφάσισα. Έκανα όσο πιο γρήγορα μπορούσα τις προετοιμασίες και γύρω στα μεσάνυχτα έκλεισα το εισιτήριο για την επόμενη μέρα το πρωί. Θα έφευγα για την Τουρκία. Πρέπει βέβαια να πω ότι το να πάω εκεί και να φωτογραφήσω κάτω από τις συγκεκριμένες συνθήκες, ήταν κάτι το οποίο υπήρχε πολύ καιρό ως ιδέα στο μυαλό μου. Παράλληλα όμως, υπήρχαν ενδοιασμοί αφού δεν είχα επαφή με κάποιον, που ήδη βρισκόταν εκεί, για να μου δώσει τις απαραίτητες πληροφορίες σε θέματα ασφάλειας, αλλά και για το «πού γίνεται τι». Αφού κατάφερα να εξασφαλίσω τις σχετικές πληροφορίες για το Κομπάνι, δεν το σκέφτηκα δεύτερη φορά. Ετοιμάστηκα και έφυγα.

Πως έφτασες εκεί;

Το πρωί του Σαββάτου 11 Οκτώβρη έφτασα Κωνσταντινούπολη, όπως προανέφερα και από εκεί πήρα τοπική πτήση για την πόλη της Urfa (ή αλλιώς Sanliurfa), νοτιοανατολικά της Τουρκίας. Το απόγευμα που έφτασα πήρα το λεωφορείο από το αεροδρόμιο όπου με άφησε πολύ κοντά σε ένα ξενοδοχείο.

Τι συνάντησες όταν έφτασες εκεί;

Από την πρώτη μέρα ήθελα να βρεθώ όσο ήταν δυνατόν πιο κοντά στο Κομπάνι. Φτάνοντας λοιπόν με το αμάξι στο Mursitpinar, ένα χωριό μερικές εκατοντάδες μέτρα από τα σύνορα, συναντήσαμε την αστυνομία. Ήμουν μαζί με δύο ακόμη φωτογράφους και έναν καμεραμάν, οι οποίοι μου ανέφεραν ότι τις προηγούμενες μέρες, όσο κι αν προσπάθησαν, δεν τους είχαν αφήσει να περάσουν από τον κεντρικό δρόμο που οδηγούσε στα σύνορα. Είχαν όμως βρει τρόπο να τους αποφεύγουν. Έτσι δεν προχωρήσαμε με τα αυτοκίνητα μέχρι το μπλόκο τους, άλλα σταματήσαμε πολύ πιο νωρίς και πιο αριστερά από τον κεντρικό δρόμο. Στο σημείο αυτό μπήκαμε άμεσα όλοι σε ένα αμάξι και πολύ γρήγορα φύγαμε στο χωματόδρομο για να μπούμε στο χωριό. Τελικά μετά από μερικούς ελιγμούς αφήσαμε το αμάξι σε ένα σημείο μέσα στο χωριό. Φορέσαμε τα κράνη και τα αλεξίσφαιρα και με πολύ προσοχή κατορθώσαμε να φτάσουμε στην αυλή ενός σπιτιού όπου οι συνάδελφοι είχαν βρει τις προηγούμενες μέρες. Η αυλή αυτή καθώς και μια αλάνα με ένα τοιχάκι λίγο πιο πέρα, ήταν τα μόνα σημεία τόσο κοντά στα σύνορα που μπορούσες να σταθείς και να φωτογραφίσεις Πιο συγκεκριμένα θα έλεγα, ότι βρισκόμουν ακριβώς μπροστά από την περιοχή που είχαν καταλάβει οι ISIS. Από εκεί αυτό που έβλεπα ήταν σε πρώτο πλάνο τανκς και άρματα του Τουρκικού στρατού, να περιπολούν κατά μήκος των συνόρων. Σε δεύτερη φάση φαινόταν το Κομπάνι. Λιγότερο από χιλιόμετρο από εκεί που βρισκόμουν. Το πρώτο που ήθελα να κοιτάξω ήταν ο λόφος που οι ISIS είχαν καταλάβει και τοποθετήσει τη σημαία τους. Το δεύτερο ήταν να προσπαθήσω να διακρίνω κάποια κίνηση στην περιοχή, όπου γίνονταν οι μάχες. Αφού ξεκίνησα να φωτογραφίζω κάποιες εκρήξεις από όλμους, μετά από πολύ λίγο ακούστηκαν μαχητικά αεροσκάφη. Ετοιμάστηκα και σχεδόν αμέσως υπήρξε μια μεγάλη έκρηξη και άλλες τέσσερις μικρότερες. Άρχισα να πατάω το κουμπί του κλείστρου της κάμερας. Αμέσως ένιωσα και το ωστικό κύμα από την έκρηξη. Συνέχισα και φωτογράφιζα. Όσο αναδυόταν ο καπνός τόσο καδράριζα και φωτογράφιζα…

Θα ξαναπήγαινες στο Κομπάνι ή σε οποιαδήποτε άλλη εμπόλεμη ζώνη;

Εννοείται. Είναι κάτι που δεν σε αφήνει να κάτσεις «φρόνιμος». Θέλεις να το ξανακάνεις. Στη πρώτη ευκαιρία που θα σου δοθεί. Δεν σου κρύβω, μάλιστα, πως επειδή όπως όλοι γνωρίζουμε οι εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή είναι και θα συνεχίσουν να είναι ραγδαίες είμαι σε ετοιμότητα και αν πάσα στιγμή αν χρειαστεί θα ξανακατέβω.

Πόσοι Έλληνες φωτορεπόρτερ έφτασαν ακόμα μέχρι εκεί που έφτασες εσύ;

Μέχρι την ημέρα που έφυγα, μόνο άλλοι τρεις. Τρεις, όμως, πολύ έμπειροι σε εμπόλεμες ζώνες και πάρα πολύ καλοί φωτογράφοι. Τρία άτομα που τους θαύμαζα και τους θαυμάζω για τη δουλειά τους και τις εμπειρίες τους. Τρία άτομα που με βοήθησαν πάρα πολύ σε αυτή την πρώτη μου αποστολή. Ο Άρης Μεσσήνης του Γαλλικού πρακτορείου (AFP), ο Λευτέρης Πιταράκης του Associated Press και ο Γιώργος Μουτάφης. Θέλω να αναφέρω ιδιαιτέρως ότι χρωστάω πολλά στον Άρη που με βοήθησε σε πάρα πολλά σημεία αυτής της πρώτης μου αποστολής. Οι πληροφορίες του στην οργάνωση, αλλά και στον τρόπο που θα ενεργούσα κατά τη διάρκεια της δουλειάς μου εκεί ήταν πολύ απλά, πολύτιμη. Ο Λευτέρης και ο Γιώργος ήταν αυτοί που όποτε χρειάστηκα κάτι παραπάνω, βρίσκονταν εκεί και με βοηθούσαν. Ειλικρινά, όσον αφορά αυτούς τους ανθρώπους, ένιωσα πάρα πολύ τυχερός που τους είχα δίπλα μου σε αυτή, την πρώτη μου εμπειρία.

Δώσε μας την εικόνα που δεν πρόκειται να ξεχάσεις ποτέ στη ζωή σου

Αυτό είναι λίγο δύσκολο. Δεν είναι μόνο οι βομβαρδισμοί και οι μάχες που μπορεί να έβλεπες και να άκουγες, οι σφαίρες που πέρναγαν από δίπλα σου… Οι προεκτάσεις αυτής της κατάστασης, όπως οι πρόσφυγες, είναι εξίσου σημαντικές. Ίσως μπορώ να ξεχωρίσω μία κατάσταση που έζησα. Είναι από μια κηδεία που παρευρέθηκα στο Suruç όπου κηδεύτηκαν τέσσερις γυναίκες οι οποίες έπεσαν στις μάχες στο Κομπάνι. Αυτό που είδα, αλλά πολύ περισσότερο… ένιωσα, ήταν, ότι αυτό όπου συνέβαινε μπροστά μου και κατέγραφα με την κάμερά μου, δεν ήταν κηδεία. Κλάματα δεν υπήρχαν σχεδόν καθόλου. Ήταν ένας ύμνος σε αυτές τις γυναίκες που έπεσαν στη μάχη άξια και με το κεφάλι ψηλά!

Τι σημαίνει για σένα η φωτογραφία και το φωτορεπορτάζ γενικότερα;

Φωτογραφία είναι νομίζω για μένα η προσπάθεια να αποτυπώσεις με τον καλύτερο, αλλά προσωπικό σου τρόπο, δρώμενα και συναισθήματα σε μία μόνο στιγμή. Φωτορεπορτάζ είναι να κάνεις φωτογραφίες που θα γίνουν και μέρος της ιστορίας.