Η ενσυναίσθηση έχει καθιερωθεί ως ένα θεμελιώδες συστατικό της αποτελεσματικής ψυχοθεραπείας. Η ικανότητα κατανόησης και συναισθηματικής σύνδεσης του θεραπευτή με τον θεραπευόμενο θεωρείται κρίσιμη για τη δημιουργία εμπιστοσύνης, τη μείωση των αρνητικών συναισθημάτων και την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης.
Ωστόσο, μια νέα έρευνα, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύονται στο Psychology Today, φέρνει στο προσκήνιο ένα ανατρεπτικό ερώτημα: Μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη (AI) να προσφέρει ανάλογη ή ακόμα και ανώτερη ενσυναίσθηση από αυτή των ανθρώπων;
Η ενσυναίσθηση στην εποχή της ΑΙ
Τα ψηφιακά μέσα και οι εφαρμογές ψυχικής υγείας σημειώνουν εκρηκτική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα της «ψηφιακής ενσυναίσθησης» αποτελεί αντικείμενο έντονης αμφισβήτησης. Μπορεί μια μηχανή, που από τη φύση της δεν αισθάνεται, να μιμηθεί τη θαλπωρή και την κατανόηση που παρέχει ένας άνθρωπος;
Προκειμένου να απαντηθούν αυτά τα ερωτήματα, μια ερευνητική ομάδα, υπό την καθοδήγηση του Δρ. David Burns, επίκουρος καθηγητής ψυχιατρικής και επιστημών συμπεριφοράς στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ, πραγματοποίησε ένα πείραμα για να αξιολογήσει την επίδραση της ψηφιακής ενσυναίσθησης μέσω μιας ειδικά σχεδιασμένης εφαρμογής.
Οι ερευνητές εξέτασαν αν η ψηφιακή ενσυναίσθηση μπορεί να ωφελήσει ψυχικά άτομα που αναζητούν ανακούφιση από αρνητικά συναισθήματα.
Η μεγάλη ανατροπή
Στην αρχή της μελέτης, 290 συμμετέχοντες εξέφρασαν χαμηλές προσδοκίες για την ενσυναίσθηση που θα λάμβαναν τόσο από την εφαρμογή όσο και από το κοινωνικό τους περιβάλλον.
Ωστόσο, η αλληλεπίδραση με την εφαρμογή άλλαξε δραματικά αυτήν την εικόνα. Οι συμμετέχοντες χρησιμοποίησαν την εφαρμογή, η οποία είχε σχεδιαστεί ώστε να ανταποκρίνεται με εγκαρδιότητα, κατανόηση και πρακτικές προτάσεις για την αντιμετώπιση διάφορων αρνητικών σκέψεων.
Μετά από μόλις τρεις ημέρες χρήσης, οι συμμετέχοντες αξιολόγησαν την κατανόηση που έλαβαν από την εφαρμογή σχεδόν διπλάσια σε σχέση με αυτήν που λαμβάνουν από τους ανθρώπους στη ζωή τους. Μετά από τέσσερις εβδομάδες, στο τέλος της δοκιμής, οι αξιολογήσεις της ψηφιακής ενσυναίσθησης ήταν εντυπωσιακά υψηλότερες από τις αρχικές προσδοκίες.
Τα εντυπωσιακά αποτελέσματα στη θεραπεία
Η χρήση της εφαρμογής οδήγησε σε γρήγορες και σημαντικές μειώσεις σε επτά αρνητικά συναισθήματα, όπως το άγχος, η θλίψη και ο θυμός.
Σε μόλις μία έως τρεις ημέρες, οι συμμετέχοντες ανέφεραν βελτίωση της τάξης του 50-60%, ενώ τα οφέλη διατηρήθηκαν για πέντε εβδομάδες. Αντίθετα, παρόμοιες βελτιώσεις μέσω παραδοσιακής ψυχοθεραπείας ή φαρμακευτικής αγωγής απαιτούν συνήθως μήνες.
Το μέλλον της ψηφιακής ψυχικής υγείας
Παρότι η ενσυναίσθηση αναγνωρίζεται ως βασικό στοιχείο, η μελέτη έδειξε ότι δεν ήταν ο μοναδικός λόγος για τις μεγάλες βελτιώσεις που σημείωσαν οι συμμετέχοντες. Άλλοι παράγοντες, όπως οι προσδοκίες των χρηστών πριν από τη χρήση της εφαρμογής, φάνηκε επίσης να παίζουν σημαντικό ρόλο.
Η έρευνα λοιπόν καταδεικνύει ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να ξεπεράσει τις προσδοκίες και να προσφέρει αποτελεσματική υποστήριξη ψυχικής υγείας. Παρόλο που η ανθρώπινη ενσυναίσθηση έχει μοναδική αξία, τα ευρήματα εγείρουν ερωτήματα για το τι πραγματικά καθιστά αποτελεσματική τη θεραπεία και ανοίγουν τον δρόμο για καινοτόμες και ευρέως προσβάσιμες εφαρμογές ψυχικής υγείας.
Με την πρόοδο της τεχνητής νοημοσύνης, το μέλλον των ψηφιακών εφαρμογών ψυχικής υγείας προδιαγράφεται εξαιρετικά ελπιδοφόρο, δίνοντας τη δυνατότητα σε περισσότερους ανθρώπους να λάβουν υποστήριξη που κάποτε φάνταζε αδιανόητη.
