Το 80% των γυναικών παρουσιάζει μια μικρή διαταραχή συμπεριφοράς μετά τον τοκετό, όμως για ένα ποσοστό 15% τα συμπτώματα είναι πιο σοβαρά. Πρόκειται για την επιλόχεια κατάθλιψη, ένα είδος κλινικής κατάθλιψης που επισκιάζει την χαρά της γέννησης του μωρού και μπορεί να παρουσιαστεί σε ένα διάστημα από τις πρώτες ημέρες μέχρι και 6 μήνες ή και έναν χρόνο μετά τον τοκετό.

Προσοχή: η επιλόχεια κατάθλιψη δεν θα πρέπει να συγχέεται με τα έντονα συναισθήματα που προκαλούνται από την άφιξη του νέου μέλους της οικογένειας. Όπως επίσης δεν θα πρέπει να συγχέεται με τo baby blues, τη «μελαγχολία της λοχείας», που εμφανίζεται το πρώτο διάστημα μετά τον τοκετό ως ένα αίσθημα θλίψης, κόπωσης, ανησυχίας και άγχους για τις αλλαγές στη ζωή και το σώμα, που επέρχονται με τη γέννηση του μωρού, όπως και μια αυτοαμφισβήτηση σχετικά με το μεγάλωμα του παιδιού. Τα συμπτώματα της μελαγχολίας της λοχείας συνήθως υποχωρούν από μόνα τους μέσα στις πρώτες 2 εβδομάδες. Αντίθετα, τα συμπτώματα της επιλόχειας κατάθλιψης είναι πιο περίπλοκα, μεγαλύτερης έντασης και διάρκειας, και συνήθως απαιτούν την υποστήριξη από επαγγελματία ψυχικής υγείας.

Πώς είναι η επιλόχεια κατάθλιψη;

Τα συχνά κλάματα χωρίς προφανή λόγο, η ευερεθιστότητα, ο θυμός και η οργή, η τάση απομόνωσης και απομάκρυνσης από όλους, ακόμη και από το μωρό, και ταυτόχρονα η ενοχή γι’ αυτά τα συναισθήματα, το έντονο άγχος, η έλλειψη ικανοποίησης και ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που κάποτε προσέφεραν ευχαρίστηση, η μείωση της ενεργητικότητας, η υπερβολική ανησυχία, τα αισθήματα αναξιότητας και απόρριψης, ακόμη και σωματικοί πόνοι, συχνοί πονοκέφαλοι, ταχυπαλμίες και ζαλάδες, είναι συμπτώματα της επιλόχειας κατάθλιψης, η οποία μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε σκέψεις θανάτου, αυτοκτονίας ή πρόκλησης βλάβης στο ίδιο το μωρό.

Όμως, όλα αυτά δεν είστε στην πραγματικότητα εσείς. Τα συναισθήματα αυτά δεν αποτελούν αντανάκλαση του ατόμου ή του γονέα που είστε. Η επιλόχεια κατάθλιψη δεν προκύπτει από τη δική σας αδυναμία ή έλλειψη ικανότητας να μεγαλώσετε ένα παιδί. Δεν έχετε κάνει τίποτα που να προκάλεσε αυτά τα ανυπόφορα συμπτώματα. Ανάμεσα σε εσάς, τους ανθρώπους σας και το μωρό σας έχει μπει το παραμορφωτικό φίλτρο της επιλόχειας κατάθλιψης – ένα φίλτρο που μπορεί να «σπάσει» με την κατάλληλη βοήθεια.

Το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα γι’ αυτό είναι να κατανοήσουμε τι είναι και τι δεν είναι η επιλόχεια κατάθλιψη. Πολλά από τα κοινά και πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα αναφέρθηκαν πιο πάνω και μπορεί να διαρκέσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, από εβδομάδες έως μήνες. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους είναι σημαντικό να συζητήσετε το ζήτημα με την οικογένειά σας και με κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας, μόλις διαπιστώσετε κάποια από αυτά.

Ωστόσο, υπάρχουν και κάποια ανεπαίσθητα συμπτώματα μεταγεννητικής κατάθλιψης, τα οποία μπορεί να μη γίνονται άμεσα αντιληπτά, αλλά επηρεάζουν τις σχέσεις με τον άλλο γονέα και τα παιδιά. Ένα από αυτά τα πιο «διακριτικά» συμπτώματα είναι η τάση για μηρυκασμό ή η υπερβολική εστίαση σε αρνητικές σκέψεις, που θα μπορούσαν να αφορούν τα πάντα και τους πάντες, συμπεριλαμβανομένων του εαυτού σας και του μωρού. Μερικές φορές, μπορεί να αρχίσετε να έχετε εμμονή με συγκεκριμένα πράγματα. Για παράδειγμα, μπορεί να τσεκάρετε συνεχώς τις κλειδαριές ή να ελέγχετε κάθε λίγα λεπτά ότι το μωρό είναι ασφαλές. Μπορεί επίσης να αισθάνεστε ότι δεν θέλετε να αγγίξει κανένας άλλος το μωρό σας.

Πότε να ζητήσετε βοήθεια

Η θεραπεία της επιλόχειας κατάθλιψης είναι σημαντική σε όλες τις περιπτώσεις, αλλά γίνεται προτεραιότητα όταν:

  • τα συμπτώματά σας χειροτερεύουν ή γίνονται πιο έντονα
  • έχετε σκέψεις να βλάψετε τον εαυτό σας, τους άλλους ή το μωρό σας
  • αντιμετωπίζετε προβλήματα με τη λειτουργία ή την εκτέλεση καθημερινών εργασιών
  • έχετε έντονα σωματικά συμπτώματα

Τι προκαλεί την επιλόχεια κατάθλιψη;

Όπως και άλλοι τύποι κατάθλιψης, δεν υπάρχει ακόμη συναίνεση για την ακριβή αιτία της επιλόχειας κατάθλιψης. Ορισμένοι ερευνητές έχουν προτείνει ότι μπορεί να σχετίζεται με τα επίπεδα ορμονών. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να είναι πιο ευαίσθητοι στις ορμονικές αλλαγές που συντελούνται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και αμέσως μετά τον τοκετό.

Αλλά είναι επίσης πιθανό η επιλόχεια κατάθλιψη να προκαλείται από έναν συνδυασμό φυσικών και συναισθηματικών παραγόντων. Μερικοί παράγοντες που μπορεί να σχετίζονται με μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης επιλόχειας κατάθλιψης περιλαμβάνουν:

  • διαταραχή του θυρεοειδούς ή σχετικές καταστάσεις
  • ιατρικό ή οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης
  • πολύδυμες κυήσεις
  • ιστορικό διπολικής διαταραχής ή αγχώδους διαταραχής
  • αδύναμο σύστημα υποστήριξης ή κοινωνική απομόνωση
  • άσθμα
  • εφηβική εγκυμοσύνη
  • πρόωρος τοκετός
  • στέρηση ύπνου
  • κάποιο θλιβερό γεγονός όπως η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου
  • επιπλοκές εγκυμοσύνης και τοκετού
  • χρήση αλκοόλ και ουσιών

Μην χάνετε χρόνο, η επιλόχεια κατάθλιψη μπορεί να αντιμετωπιστεί

Επειδή υπάρχουν ακόμα πολλά άλλα πράγματα που μπορούν να παίξουν ρόλο, οι ειδικοί συνιστούν τον έλεγχο για συμπτώματα κατάθλιψης κατά τη διάρκεια και μετά την εγκυμοσύνη, ανεξάρτητα από την παρουσία ή μη επιβαρυντικών παραγόντων.

Η επιλόχεια κατάθλιψη μπορεί να αντιμετωπιστεί. Όσο πιο γρήγορα αναζητήσετε υποστήριξη, τόσο πιο γρήγορα μπορείτε να εργαστείτε για την ανακούφιση από τα συμπτώματα που αντιμετωπίζετε. Είναι επίσης σημαντικό να ζητάτε και να δέχεστε τη βοήθεια των άλλων. Το να ζητάει κάποιος βοήθεια δεν είναι δείγμα αποτυχίας ή αδυναμία. Οι άνθρωποι που είναι δίπλα σας και σας αγαπούν, θέλουν να συμβάλλουν και να σας απαλλάξουν από όσα σας επιβαρύνουν. Με αυτόν τον τρόπο θα βρείτε σημαντικό χρόνο για τον εαυτό σας και για πράγματα που θα σας κάνουν να νιώσετε καλύτερα, όπως μια βόλτα, στιγμές χαλάρωσης, γυμναστική, προσωπική περιποίηση κ.ά.

Με αφορμή τη σημερινή γιορτή της μητέρας, Χρόνια Πολλά σε όλες τις μαμάδες! Σας ευχαριστούμε!