Τα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ) αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα στη δημόσια υγεία. Κάποια από αυτά είναι ιάσιμα, ενώ άλλα μπορεί να είναι διαχειρίσιμα, αλλά όχι πλήρως θεραπεύσιμα.

Το να γνωρίζετε τα βασικά για τα ΣΜΝ είναι καθοριστικό για την υγεία σας και την προστασία σας. Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στις Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενες Λοιμώξεις (ΣΜΛ) και τα ΣΜΝ; Ποια τα συμπτώματα και ποιοι οι τρόποι διάγνωσης και θεραπείας; Υπάρχουν προληπτικά μέτρα για να αποφύγετε;

ΣΜΛ vs. ΣΜΝ

Πολλοί συγχέουν τους όρους Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενη Λοίμωξη (ΣΜΛ) και Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενο Νόσημα (ΣΜΝ), αλλά οι έννοιες διαφέρουν. Η λοίμωξη αφορά την είσοδο και πολλαπλασιασμό βακτηρίων, ιών ή παρασίτων στο σώμα και συχνά δεν παρουσιάζει συμπτώματα.

Αν η λοίμωξη εξελιχθεί και προκαλέσει προβλήματα στον οργανισμό, τότε θεωρείται πλέον νόσημα. Αυτό σημαίνει πως ένα ΣΜΝ ξεκινά πάντα ως ΣΜΛ, αλλά δεν θα εξελιχθεί κάθε ΣΜΛ σε ΣΜΝ.

Συμπτώματα των Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενων Νοσημάτων

Αν και δεν έχουν όλα τα ΣΜΝ συμπτώματα, μερικά από τα πιο κοινά είναι:

  • Πόνος ή δυσφορία κατά τη σεξουαλική επαφή ή την ούρηση
  • Έλκη, εξογκώματα ή εξανθήματα στα γεννητικά όργανα, στο στόμα ή στον πρωκτό
  • Ασυνήθιστες εκκρίσεις ή αιμορραγία από τα γεννητικά όργανα
  • Πόνος ή πρησμένοι όρχεις
  • Κνησμός γύρω από την περιοχή των γεννητικών οργάνων
  • Απροσδόκητες περίοδοι ή αιμορραγία έπειτα από σεξουαλική δραστηριότητα

Σε πιο προχωρημένες καταστάσεις, τα ΣΜΝ μπορεί να προκαλέσουν συστηματικά συμπτώματα, όπως:

  • Πυρετό
  • Κόπωση
  • Απώλεια μνήμης
  • Προβλήματα ακοής και όρασης
  • Ναυτία
  • Απώλεια βάρους

Πώς μεταδίδονται τα ΣΜΝ

Τα ΣΜΝ μεταδίδονται κυρίως μέσω της σεξουαλικής επαφής και του άμεσου αγγίγματος με σωματικά υγρά ή μολυσμένο δέρμα κατά τη διάρκεια του κολπικού, στοματικού ή πρωκτικού σεξ. Ορισμένες ΣΜΛ μπορούν να αντιμετωπιστούν άμεσα με την κατάλληλη θεραπεία και δεν εξελίσσονται πάντα σε ΣΜΝ. Αν όμως τα παθογόνα προκαλέσουν βλάβη, τότε μπορεί να προκύψει ΣΜΝ.

Είδη Σεξουαλικά Μεταδιδόμενων Νοσημάτων

1. Φλεγμονώδης Νόσος της Πυέλου (PID)

Η PID προκαλείται από λοιμώξεις όπως τα χλαμύδια και η γονόρροια. Επηρεάζει το γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα και αν αφεθεί χωρίς θεραπεία, μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα γονιμότητας, αυξάνοντας και τον κίνδυνο εξωμήτριων κυήσεων.

2. Σύφιλη

Η σύφιλη, αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα, ακόμη και σε βλάβες στον εγκέφαλο, στην καρδιά και στο νευρικό σύστημα, ενώ είναι μη αναστρέψιμη σε προχωρημένο στάδιο.

3. Καρκίνος λόγω HPV

Ορισμένα στελέχη του ιού HPV προκαλούν αλλαγές στα κύτταρα και μπορούν να οδηγήσουν σε καρκίνο, όπως του τραχήλου, του στόματος και του πρωκτού.

4. Κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων

Τα κονδυλώματα προκαλούνται από συγκεκριμένα στελέχη HPV, εμφανίζονται ως εξογκώματα στην περιοχή των γεννητικών οργάνων και μπορούν να επανεμφανιστούν ακόμη και ύστερα από θεραπεία.

5. AIDS

Ο ιός HIV καταστρέφει το ανοσοποιητικό σύστημα και αν δεν λάβει θεραπεία, μπορεί να οδηγήσει στο AIDS, καθιστώντας τον οργανισμό ευάλωτο σε λοιμώξεις και άλλες ασθένειες.

ΣΜΝ και εγκυμοσύνη

Ορισμένα ΣΜΝ, όπως η σύφιλη και τα κονδυλώματα, μπορούν να μεταδοθούν στο έμβρυο ή στο νεογέννητο. Είναι κρίσιμο να γίνονται προληπτικές εξετάσεις κατά την εγκυμοσύνη για την προστασία τόσο της μητέρας, όσο και του παιδιού.

Διάγνωση και θεραπεία των ΣΜΝ

Η διάγνωση γίνεται συνήθως με κλινικές εξετάσεις, εργαστηριακά τεστ και εξετάσεις αίματος. Οι θεραπείες περιλαμβάνουν:

  • Αντιβιοτικά και φάρμακα για τη θεραπεία βακτηριακών ΣΜΝ
  • Χειρουργικές επεμβάσεις ή laser για αφαίρεση κονδυλωμάτων
  • Αντιρετροϊκή θεραπεία για τον HIV

Η έγκαιρη διάγνωση είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματικότητα της θεραπείας, αλλά οι υπάρχουσες βλάβες δεν μπορούν πάντα να αποκατασταθούν πλήρως.

Συμβουλές πρόληψης των ΣΜΝ

Η καλύτερη πρόληψη για τα ΣΜΝ είναι η προφύλαξη από τις ΣΜΛ, που επιτυγχάνεται μέσω:

  • Χρήσης προφυλακτικών κατά τη διάρκεια του σεξ
  • Τακτικών εξετάσεων για ΣΜΛ, ειδικά με νέους ή πολλαπλούς ερωτικούς συντρόφους
  • Εμβολιασμού για HPV και ηπατίτιδα Β
  • Προληπτικής χρήσης φαρμάκων για τον HIV (PrEP)

Η ανοιχτή συζήτηση με τους συντρόφους σχετικά με το ιστορικό των ΣΜΛ και η συνειδητή χρήση προφυλάξεων μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο.

Η ενημέρωση και η πρόληψη είναι τα «κλειδιά» για τη διατήρηση της σεξουαλικής υγείας. Η τακτική εξέταση, η υπεύθυνη σεξουαλική συμπεριφορά και η γνώση των συμπτωμάτων και των κινδύνων των ΣΜΝ βοηθούν στην αποτροπή της εξάπλωσης των λοιμώξεων και στη διατήρηση της ευημερίας σας.