Η αύξηση του καρκίνου του φάρυγγα, ιδιαίτερα του καρκίνου του στοματοφάρυγγα, έχει αναχθεί σε σοβαρή υγειονομική ανησυχία τις τελευταίες δύο δεκαετίες στις δυτικές χώρες.

Πολλοί ειδικοί το αποκαλούν «επιδημία», καθώς παρατηρείται μεγάλη άνοδος του συγκεκριμένου τύπου καρκίνου, που εντοπίζεται στην περιοχή των αμυγδαλών και του πίσω μέρους του φάρυγγα.

Έρευνες και ειδικοί δείχνουν ότι η σεξουαλική μετάδοση του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) αποτελεί βασικό παράγοντα και συγκεκριμένα η πρακτική του στοματικού σεξ αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο μόλυνσης.

Ο HPV και ο καρκίνος του στοματοφάρυγγα

Ο HPV είναι ο ίδιος ιός που ευθύνεται για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, αλλά έχει πλέον φανεί ότι μπορεί να προκαλέσει και καρκίνο του στοματοφάρυγγα.

Ο αριθμός των ερωτικών συντρόφων φαίνεται επίσης να είναι καθοριστικός παράγοντας κινδύνου. Σύμφωνα με μελέτες, άτομα με περισσότερους από έξι ερωτικούς συντρόφους στην ερωτική του ζωή έχουν 8,5 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν καρκίνο του στοματοφάρυγγα, σε σύγκριση με όσους απέχουν από αυτή τη σεξουαλική πράξη.

Παρότι το στοματικό σεξ είναι πολύ διαδεδομένο, ευτυχώς μόνο ένα μικρό ποσοστό όσων εκτίθενται στον ιό HPV θα αναπτύξουν καρκίνο. Σύμφωνα με το Conversation, οι περισσότεροι από εμάς μπορούν να αποβάλουν τον ιό από τον οργανισμό μας, αλλά ορισμένα άτομα, λόγω ενδεχόμενων αδυναμιών στο ανοσοποιητικό τους σύστημα, δεν μπορούν να τον εξουδετερώσουν. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο HPV αναπαράγεται και ενσωματώνεται στο DNA των κυττάρων, προκαλώντας καρκινικές αλλοιώσεις.

Προληπτικά μέτρα και εμβολιασμός – Ποια τα ποσοστά στην Ελλάδα

Η εισαγωγή του εμβολίου για τον HPV στα κορίτσια έχει στόχο τη μείωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, αλλά φαίνεται πως μπορεί επίσης να βοηθήσει στην πρόληψη λοιμώξεων από HPV στη στοματική κοιλότητα.

Επίσης, οι χώρες με υψηλή κάλυψη εμβολιασμού στα κορίτσια (άνω του 85%) φαίνεται ότι προσφέρουν «ανοσία αγέλης» και στα αγόρια, μειώνοντας την κυκλοφορία του ιού στον πληθυσμό. Ωστόσο, το χαμηλό ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης εξακολουθεί να αφήνει μεγάλα τμήματα του πληθυσμού εκτεθειμένα.

Στην Ελλάδα, ο εμβολιασμός έναντι του HPV στα κορίτσια έχει εισαχθεί από το 2009, όμως η εμβολιαστική κάλυψη παραμένει χαμηλή και συγκεκριμένα: στο 55,4% για τις ηλικίες 11-18 και στο 43,8% για τις ηλικίες 11-14. Πρόκειται για ένα ποσοστό που απέχει πολύ από τον στόχο του ΠΟΥ για εμβολιαστική κάλυψη του 90% των κοριτσιών. 

Καθώς η σύνδεση μεταξύ HPV και καρκίνου του στοματοφάρυγγα γίνεται ολοένα και πιο σαφής, πολλές χώρες, όπως η Αγγλία, η Αυστραλία, οι ΗΠΑ και η Ελλάδα, έχουν επεκτείνει τον εμβολιασμό HPV και στα αγόρια, υιοθετώντας μια πολιτική «ουδέτερου φύλου» στον εμβολιασμό.

Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων προτείνουν οι εμβολιασμοί να ξεκινούν από τα 9 έως τα 12 έτη. Συνιστώνται επίσης συμπληρωματικές λήψεις έως τα 27 για όσους δεν τις πήραν όταν ήταν νεότεροι.

Ενημέρωση και εμβολιασμός

Η σεξουαλική πρακτική του στοματικού σεξ σχετίζεται άμεσα με την αύξηση του κινδύνου καρκίνου του στοματοφάρυγγα μέσω της μετάδοσης του HPV. Ο καθολικός εμβολιασμός και στα δύο φύλα αποτελεί σημαντικό προληπτικό μέτρο, αλλά η διστακτικότητα απέναντι στον εμβολιασμό και η χαμηλή κάλυψη σε ορισμένες χώρες υποδεικνύουν ότι πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες για ενημέρωση και προώθηση της πρόληψης.

Οι ειδικοί επισημαίνουν έγκαιρη ενημέρωση και η καλλιέργεια της κουλτούρας του εμβολιασμού μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά στη μείωση του καρκίνου του στοματοφάρυγγα τις επόμενες δεκαετίες, προστατεύοντας έτσι καλύτερα τις επόμενες γενιές.