Πριν από μια εβδομάδα περίπου ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Αττικής (ΦΣΑ) έκρουσε για πολλοστή φορά τα τελευταία χρόνια το καμπανάκι του κινδύνου για τις ελλείψεις φαρμάκων από την ελληνική αγορά. Σύμφωνα με τον ΦΣΑ αυτή τη στιγμή εμφανίζονται ελλείψεις σε περισσότερα από 400 φάρμακα, ανάμεσα τους σε παυσίπονα, αντιπυρετικά, αντιπηκτικά, εισπνεόμενα για το αναπνευστικό, αντιδιαβητικά, αντιβιοτικά κ.λ.π.
Όπως σημείωνε ο ΦΣΑ: «οι ελλείψεις των φαρμάκων που εισάγει το ΙΦΕΤ, θυγατρική του ΕΟΦ και επομένως υπό κρατικό έλεγχο, είναι πρωτοφανείς. Παρ’ όλη τη δραματική κατάσταση, κανένας αρμόδιος δεν συγκινείται. Οι φαρμακοποιοί δίνουν καθημερινά μάχη για να μπορέσουν να εξασφαλίσουν -όποτε είναι δυνατό- τα απαραίτητα φάρμακα για την υγεία των ασθενών».
«Οι φαρμακοποιοί ανταλλάσσουμε φάρμακα που είναι σε έλλειψη»
«Λείπουν πάρα πολλά φάρμακα- από σκευάσματα για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, φάρμακα για τον σακχαρώδη διαβήτη, φάρμακα για την υπέρταση, αντιπηκτικά, κορτιζόνες από το στόμα και πολλά άλλα» ξεκινά να περιγράφει την κατάσταση στο Newsbeast ο Κωνσταντίνος Κακονίκος, μέλος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Αττικής και συνεχίζει: «Τους τέσσερις τελευταίους μήνες το πρόβλημα έχει πάρει ξανά την ανιούσα και ειδικά μετά το Πάσχα έχει ενταθεί ακόμα περισσότερο. Ένας από τους συνεργάτες μου στο φαρμακείο απασχολείται πια καθημερινά επί δύο ώρες με το να αναζητά δεξιά και αριστερά τα φάρμακα που μας λείπουν.
«Οι φαρμακοποιοί έχουμε πια διαδικτυακά group για ανταλλαγές φαρμάκων – δίνεις μια κορτιζόνη, παίρνεις ένα κολλύριο. Κάνουμε αγώνα για να καλύψουμε τις συνταγές μας. Έρχεται ένας ασθενής με συνταγή για 5 σκευάσματα κορτιζόλης και εγώ έχω μόνο δύο. Του λέω πως θα προσπαθήσω να βρω τα άλλα τρία τις επόμενες ημέρες».
Πώς έφτασαν όμως τα πράγματα σε αυτό το σημείο; Εξηγώντας στο Newsbeast τις αιτίες του προβλήματος, ο κος Κακονίκος σημειώνει τα εξής: «Υπάρχει ένα διπλός κακός συνδυασμός για αυτές τις χρόνιες ελλείψεις – η πολύ χαμηλή τιμή των φαρμάκων στην Ελλάδα και το παράλληλο εμπόριο. Η χαμηλή τους τιμή είναι κάτι που μας έρχεται από την εποχή των μνημονίων όταν και έπρεπε να μειωθεί η φαρμακευτική δαπάνη. Τότε υπήρξε μια συναίνεση στο ότι ένα τρόπος για να ελεγχθεί αυτή ήταν να μειωθούν οι τιμές των φαρμάκων. Πολλές φαρμακαποθήκες άρχισαν τότε να τα πωλούν στο εξωτερικό σε πολλαπλάσια τιμή από αυτές που πωλούνται στην Ελλάδα και κάπως έτσι ξεκίνησαν να σημειώνονται οι μεγάλες ελλείψεις, οι οποίες έχουν περιόδους έξαρσης και ύφεσης. Μιλάμε για χαοτικές διαφορές τιμών – φάρμακα που κοστίζουν εδώ 1,50 ευρώ για παράδειγμα κοστίζουν 40 ευρώ στην Γερμανία».
Οι λύσεις του προβλήματος
Ο κος Κακονίκος σημειώνει πως οι φαρμακοποιοί θεωρούν πως υπάρχουν λύσεις, αυτό που χρειάζεται είναι πολιτική βούληση. Όπως μας εξηγεί ο ίδιος: «Χρειάζεται πιο μακροχρόνιες απαγορεύσεις εξαγωγών σε συγκεκριμένα φάρμακα, κάτι που κάνει σε τακτά χρονικά διαστήματα ο ΕΟΦ ( σ.σ σημειώνεται ότι κατά τη διάρκεια της περιόδου ισχύος της απαγόρευσης εξαγωγών απαγορεύεται επίσης κάθε αποθεματοποίηση των εν λόγω προϊόντων). Το πρόβλημα είναι πως οι φαρμακαποθήκες που εξάγουν τα φάρμακα στις παραπάνω περιόδους αντί τελικά να διαθέτουν τα φάρμακα με κανονική ροή στην ελληνική αγορά, πολλές φορές, ενώ δεν επιτρέπεται, τα κρατάνε μέχρι να μπορέσουν να τα δώσουν πάλι στο εξωτερικό. Σε πολλές φαρμακαποθήκες άλλωστε, το 90% του κύκλου εργασιών τους αφορά σε εξαγωγές.
Άρα η κάθε απαγόρευση εξαγωγών που επιβάλλει ο ΕΟΦ (σ.σ η τελευταία ήταν τον Οκτώβριο του 2021) είναι κάτι που πρέπει να κρατήσει πάρα πολύ καιρό, δύο χρόνια για παράδειγμα, έτσι ώστε οι φαρμακαποθήκες να έχουν τον φόβο ότι τα φάρμακα θα λήξουν άρα και θα αναγκαστούν να τα διοχετεύουν στην ελληνική αγορά. Σε πιο μακρόσυρτες περιόδους απαγορεύσεων οι ιδιοκτήτες των φαρμακαποθηκών καταφεύγουν στη δικαιοσύνη και δικαιώνονται δεδομένου ότι οι εξαγωγές είναι νόμιμες».
«Άλλες λύσεις υπάρχουν;» ρωτάμε τον κο Κακονίκο. Ο ίδιος σημειώνει πως αυτό που σε κάθε περίπτωση χρειάζεται είναι ένα σύστημα καθολικής ενημέρωσης για τις τρέχουσες κάθε φορά ελλείψεις φαρμάκων. «Οι φαρμακοποιοί να καταγράφουν κατ’ αρχάς τις ελλείψεις που βλέπουν στο σύστημα και αυτή την πληροφορία να την έχουν διαθέσιμη οι γιατροί όταν ξεκινούν να συνταγογραφήσουν ηλεκτρονικά ένα φάρμακο» λέει ο κος Κακονίκος και συνεχίζει: «Έτσι θα ξέρει και ο γιατρός ποιες είναι οι επιλογές του. Και πρέπει φυσικά να δημιουργηθούν αντικίνητρα για το παράλληλο εμπόριο.
Η Πολιτεία πρέπει επίσης εξετάσει τη σκοπιμότητα λειτουργίας φαρμακαποθηκών που έχουν ως κύριο αντικείμενο την εξαγωγική δραστηριότητα. Και φυσικά χρειάζεται και μια καλύτερη καμπάνια ενημέρωσης για τα γενόσημα φάρμακα τα οποία σε πάρα πολλές περιπτώσεις μπορούν να λύσουν σημαντικά προβλήματα. Για τα γενόσημα δεν υπάρχει καλή εικόνα από το κοινό και αυτό έχει συμβεί με ευθύνη γιατρών, φαρμακοποιών και Πολιτείας».
Τι σχολιάζει για τις ελλείψεις και ο πρόεδρος του ΙΦΕΤ
Ο Δημήτρης Πανταζής πρόεδρος του ΙΦΕΤ ΑΕ (Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Έρευνας & Τεχνολογίας ΑΕ, θυγατρική εταιρεία του «Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων») συμφωνεί ότι το παράλληλο εμπόριο είναι η βασική πηγή του προβλήματος για τις ελλείψεις των φαρμάκων στην ελληνική αγορά.
Όπως μας εξηγεί ο ίδιος: «οι χώρες όπου κατά βάση εξάγουν φάρμακα είναι η Ελλάδα, η Ισπανία και η Ιταλία και οι χώρες που επωφελούνται από τις εξαγωγές είναι κατά βάση οι χώρες του βορρά – Δανία, Γερμανία, Ολλανδία κτλ. Οι ελλείψεις παρουσιάζονται όπως καταλαβαίνετε στις χώρες όπου εξάγονται τα προϊόντα».
Το 2019 έγινε ερώτημα από ευρωβουλευτή Γερμανό σχετικά με τις παράλληλες εξαγωγές. Ο ίδιος ρωτούσε γιατί η Γερμανία χρηματοδοτεί αυτή την πολιτική. Ούτε λίγο, ούτε πολύ η απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν πως η ίδια δεν έχει δεχτεί κάποιο παράπονο από κάποια χώρα γι’ αυτό που κάνει η Γερμανία. Η πραγματικότητα όμως είναι πως με αυτή την τακτική τελικά “την πληρώνει” ο Έλληνας ασθενής.
Πάντως, η τάση της συζήτησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι να εξαιρεθούν τα φάρμακα από την ελεύθερη διακίνηση προϊόντων μέσα στην Ε.Ε. αλλά πρόκειται για μια μακρόσυρτη διαδικασία».
