Ανησυχητικές είναι οι διαστάσεις που παίρνει η κατάθλιψη στους νέους, με το ποσοστό παιδικής και εφηβικής κατάθλιψης, σύμφωνα με στοιχεία του 2011, να καταγράφεται στο 20,3%. Μάλιστα, το ποσοστό των εφήβων με καταθλιπτικό συναίσθημα που μπορεί να οδηγήσει σε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, φτάνει έως και στο 29% στα κορίτσια και στο 13% στα αγόρια.

Η κατάθλιψη έχει πάρει μορφή επιδημίας, τονίζει στο ΑΜΠΕ η η κλινική ψυχολόγος, καθηγήτρια Μαρία Ζαφειροπούλου, με αφορμή τη διεξαγωγή του 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου «Γνωσιακών Συμπεριφοριστικών Προσεγγίσεων σε παιδιά και εφήβους», που ξεκίνησε στην Αθήνα σήμερα και θα ολοκληρωθεί την Κυριακή 14 Οκτωβρίου.

Όπως επισημαίνει η κ. Ζαφειροπούλου, πρόεδρος της επιστημονικής επιτροπής του συνεδρίου, στο φαινόμενο αυτό έχει συμβάλει οπωσδήποτε η οικονομική κρίση των τελευταίων χρόνων, καθώς αν και ακόμη δεν υπάρχουν στατιστικά στοιχεία, έχει διαπιστωθεί η μεγάλη αύξηση του αριθμού των γονέων, αλλά και των εκπαιδευτικών που απευθύνονται στους ειδικούς και ζητούν βοήθεια για το πώς θα αντιμετωπίσουν τα παιδιά σε αυτές τις συνθήκες.

Η ίδια προτείνει σε γονείς και εκπαιδευτικούς να ενημερώνουν τα παιδιά για το τι συμβαίνει χωρίς όμως να τα οδηγούν στην κατάσταση ή ακόμη και στην απελπισία που νιώθουν οι ίδιοι. «Ο πανικός δεν βοηθάει. Και το παιδί δεν μπορεί να καταλάβει ακριβώς τι συμβαίνει. Πρέπει να ενημερώνεται με απλά λόγια, ανάλογα με το επίπεδο ωριμότητας, ώστε να αποφεύγονται οι παρανοήσεις και οι ενοχές. Η αντικειμενική ενημέρωση, αλλά στο επίπεδο κατανόησης του παιδιού είναι μια καλή αρχή», υπογραμμίζει.

Αναφερόμενη στη μέθοδο της Γνωσιακής Συμπεριφοριστικής Θεραπείας και στο πώς αυτή βοηθάει, όχι μόνο τα παιδιά, αλλά όλους τους θεραπευόμενους, η κ. Ζαφειροπούλου εξηγεί πως βασίζεται στους τρόπους με τους οποίους ερμηνεύουμε την πραγματικότητά μας – πρόκειται για τρόπο σκέψης ο οποίος μαθαίνεται – και σε αυτό τον τρόπο σκέψης παρεμβαίνει ο ειδικός, με εκπαιδευτικό χαρακτήρα.

Επίσης, μιλώντας για τα προβλήματα και τις διαταραχές των εφήβων και των παιδιών που μπορεί όπως αναφέρει, να «αντιμετωπίσει αποτελεσματικά και σε μικρότερο χρονικό διάστημα η γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία, όπως έχει αποδειχθεί συγκριτικά με άλλες ψυχοθεραπευτικές μεθόδους και τα ψευδοφάρμακα», στέκεται ιδιαίτερα στο φαινόμενο της βίας και του εκφοβισμού στα σχολεία.

«Είναι ένα μεγάλο πρόβλημα. Όμως, δεν πρόκειται για νέο φαινόμενο. Στο παρελθόν ήταν κάτι σαν ταμπού. Σήμερα, οι εκπαιδευτικοί το αντιλαμβάνονται, το παραδέχονται και ζητούν βοήθεια», δηλώνει, ενώ εξίσου σημαντικό σύμφωνα με την κ. Ζαφειροπούλου είναι το πρόβλημα των εθιστικών συμπεριφορών, δηλαδή η κακή χρήση του διαδικτύου, οι ουσίες στους εφήβους, η εξάρτηση που γίνεται διαταραχή.

Πηγές των προβλημάτων και διαταραχών που αντιμετωπίζουν οι έφηβοι και τα παιδιά σήμερα είναι η πίεση από γονείς και σχολείο, η ανυπαρξία ελεύθερου χρόνου για να παίξουν και να έρθουν σε φυσική επαφή με τους συνομηλίκους τους, η απομόνωση, που τελικά οδηγούν σε κατάθλιψη και βία, όπως αναφέρει.

«Οι συνθήκες ζωής έχουν αλλάξει, τα παιδιά πιέζονται πολύ, τα μέσα διασκέδασης είναι εντελώς διαφορετικά, τους απομονώνουν και τους εκθέτουν πολύ γρήγορα στη βία» εξηγεί.

Το συνέδριο όπως σημειώνει η κ. Ζαφειροπούλου απευθύνεται σε επαγγελματίες υγείας, σε ψυχολόγους και παιδοψυχιάτρους. Στόχος είναι να ενημερωθούν για τις πιο σύγχρονες τάσεις της επιστήμης στον τομέα αυτό. Γι αυτό το λόγο έχουν κληθεί και ειδικοί από το εξωτερικό που μαζί με τους Έλληνες επιστήμονες, θα μιλήσουν για τις πρόσφατες εξελίξεις και θα παρουσιάσουν βιωματικά διαδραστικά εργαστήρια.

Είναι σημαντικό, όπως εξηγεί, ότι τεχνικές της Γνωσιακής Συμπεριφοριστικής Θεραπείας μπορούν να εφαρμοστούν ακόμη και από εκπαιδευτικούς, κοινωνικούς λειτουργούς, νοσηλευτές, παιδαγωγούς. Σε πρώτο επίπεδο μπορούν να αντιληφθούν αν υπάρχει ένα πρόβλημα στο παιδί και σε δεύτερο επίπεδο, μπορούν να συμβάλλουν σε επίπεδο πρόληψης και παροχής πρώτης βοήθειας ουσιαστικά.

Στο πλαίσιο αυτό, ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής την κλινική ψυχολόγο Μαρία Ζαφειροπούλου, από το πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, προχώρησαν στη δημιουργία ψυχοεκπαιδευτικών προγραμμάτων πρόληψης, τα οποία αποτελούνται από 10-12 συνεδρίες μιας ώρας, σχεδιασμένες να εφαρμόζονται στην τάξη. Μπορούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα σε όλες τις τάξεις του δημοτικού και να υλοποιηθούν από εκπαιδευμένους εκπαιδευτικούς. Με αυτό τον τρόπο, λέει η κ. Ζαφειροπούλου, στοχεύουμε στη λεγόμενη συναισθηματική ενδυνάμωση του παιδιού για να μπορεί να αντιμετωπίζει άγχος και κατάθλιψη. Για το λόγο αυτό έχουν εκδώσει δύο βιβλία «Τα φιλαράκια» και «Ο αγχόσαυρος».

Τη διοργάνωση του συνεδρίου έχουν αναλάβει το Ινστιτούτο Έρευνας και Θεραπείας της Συμπεριφοράς και η Ελληνική Εταιρεία Έρευνας της Συμπεριφοράς, ενώ φιλοξενείται από την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας (Αμπελόκηποι, Αθήνα).