Στους ηλικιωμένους και με σύνθημα «Η καλή υγεία προσθέτει ποιότητα στα γηρατειά», είναι αφιερωμένη φέτος η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), σύντομα ο κόσμος θα έχει περισσότερους ηλικιωμένους από παιδιά και περισσότερους ανθρώπους σε πολύ προχωρημένη ηλικία απ’ ό,τι ποτέ στο παρελθόν.

Σήμερα ο αριθμός των ανθρώπων που έχουν ηλικία 60 ετών και άνω είναι διπλάσιος σε σχέση με το 1980. Έως το 2050 ο αριθμός των ανθρώπων που θα έχουν ηλικία 80 ετών σχεδόν θα τετραπλασιαστεί, φθάνοντας τα 395 εκατομμύρια, ενώ μέσα στα επόμενα 5 χρόνια, ο αριθμός των ενηλίκων ηλικίας 65 ετών και άνω θα είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό των παιδιών ηλικίας κάτω των 5 ετών.

Κάθε χρόνο η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας εορτάζεται στις 7 Απριλίου, ημερομηνία ίδρυσης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO), το 1948. Το φετινό θέμα «Η καλή υγεία προσθέτει ποιότητα στα γηρατειά», επικεντρώνεται στο πώς η καλή υγεία καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου μπορεί να βοηθήσει τους ηλικιωμένους να ζουν πλήρη και παραγωγική ζωή και να αποτελούν πηγή προσφοράς για την οικογένεια και την κοινότητά τους.

Αυτό που χρειάζονται οι ηλικιωμένοι είναι σεβασμός και αγάπη. Σε πολλές παραδοσιακές κοινωνίες, τους ηλικιωμένους τούς σέβονται ως «μεγαλύτερους».

Σε άλλες κοινωνίες, όμως, όπως αναφέρει ο ΠΟΥ, οι ηλικιωμένοι μπορεί να αντιμετωπίζονται με λιγότερο σεβασμό. Η περιθωριοποίηση μπορεί να γίνεται είτε με δομικό τρόπο, για παράδειγμα μέσω των ορίων ηλικίας αναγκαστικής συνταξιοδότησης, είτε με άτυπο, παραδείγματος χάριν όταν οι ηλικιωμένοι θεωρούνται λιγότερο δραστήριοι. Οι στάσεις αυτές είναι αποτελέσματα των στερεοτύπων και των διακρίσεων ανθρώπων ή και ομάδων εξαιτίας της ηλικίας τους. Τέτοιες στάσεις ενδεχομένως παρουσιάζουν τους ηλικιωμένους ως εύθραυστους, ως «ληγμένα» προϊόντα, ως ανίκανους προς εργασία, ως σωματικά αδύναμους, ως διανοητικά αργούς, ως ανάπηρους ή άτομα χρήζοντα βοηθείας. Η συμπεριφορά αυτή λειτουργεί ως κοινωνικός διαχωρισμός μεταξύ νέων και γέρων.

«Μπορούμε να σπάσουμε αυτό τον φαύλο κύκλο καταργώντας τα στερεότυπα και μεταβάλλοντας τη στάση μας απέναντι στους ηλικιωμένους» υπογραμμίζει ο ΠΟΥ. Οι ηλικιωμένοι δεν είναι «ληγμένα προϊόντα» αναφέρει ο ΠΟΥ, φέροντας ως παράδειγμα την 100άχρονη Βρετανίδα Fauja Singh που ολοκλήρωσε την κούρσα της στον Μαραθώνιο του Toronto Waterfront στον Καναδά, στις 16 Οκτωβρίου 2011.

«Δεν είναι η ηλικία αυτή που περιορίζει την υγεία και τη συμμετοχή των ηλικιωμένων. Μάλλον οι εσφαλμένες αντιλήψεις των ατόμων και του κοινωνικού συνόλου, και οι προκαταλήψεις είναι αυτές που θέτουν εμπόδια στα ενεργά και αξιοπρεπή γηρατειά».

Ο ΠΟΥ αναφέρεται επίσης και στην υγεία και τη φροντίδα των ηλικιωμένων, επισημαίνοντας ότι ακόμα και στις φτωχές χώρες, οι περισσότεροι άνθρωποι πεθαίνουν από μη μεταδοτικές ασθένειες, όπως τα καρδιακά νοσήματα, ο σακχαρώδης διαβήτης, ο καρκίνος. Ο αριθμός των ανθρώπων με αναπηρία αυξάνεται λόγω της γήρανσης του πληθυσμού και του μεγαλύτερου κινδύνου χρόνιων προβλημάτων υγείας κατά την τρίτη ηλικία. Περίπου το 65% των ανθρώπων που έχουν κάποιο πρόβλημα υγείας είναι ηλικίας 50 ετών και άνω. Αυτή η ηλικιακή ομάδα αποτελεί το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού. Παγκοσμίως, πολλοί ηλικιωμένοι αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο κακής φροντίδας. Περίπου το 4-6% των ηλικιωμένων στις αναπτυγμένες χώρες έχει εμπειρία κακομεταχείρισης στο σπίτι.

Ο αριθμός των ηλικιωμένων που δεν θα μπορούν να αυτοεξυπηρετούνται στις αναπτυσσόμενες χώρες προβλέπεται να τετραπλασιαστεί μέχρι το 2050.

Παγκοσμίως λόγω αύξησης του προσδόκιμου ζωής, θα υπάρξει μία δραματική αύξηση του αριθμού των ανθρώπων που πάσχουν από κάποια μορφή άνοιας, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ. Ο κίνδυνος ανοϊκών παθήσεων αυξάνεται με την πάροδο της ηλικίας, με αποτέλεσμα να υπάρχει ένα ποσοστό 25-30% των ανθρώπων ηλικίας 85 ετών και άνω που να παρουσιάζει κάποιο βαθμό νοητικής κάμψης.

«Το φετινό θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Υγείας μάς αφορά όλους και αποτελεί και μία ευκαιρία για την αλλαγή νοοτροπίας και στάσης απέναντι στα άτομα της τρίτης ηλικίας με την απάλειψη κάποιων προκαταλήψεων» τονίζει ο ΠΟΥ.

Σημειώνει επίσης, ότι μέσα από την εστίασή της στα νέα και τα αναδυόμενα προβλήματα υγείας, η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας δίνει την ευκαιρία να ξεκινήσει η συλλογική δράση με σκοπό την προστασία της υγείας και της ευεξίας των ανθρώπων. Πρόκειται για μία ευκαιρία να ασχοληθούμε με την εξεύρεση λύσεων που θα μας ωφελήσουν όλους.

Η γήρανση μάς αφορά όλους -νέους και γέρους, άνδρες και γυναίκες, πλούσιους και φτωχούς- ανεξάρτητα από το πού ζούμε.