Το ρεπορτάζ του newsbeast.gr αποκαλύπτει τι συμβαίνει με τα πακέτα μακροπρόθεσμων προϊόντων διακοπών και ποια μπορεί να είναι η ταλαιπωρία ενός καταναλωτή μετά την αποδοχή της προσφοράς για ένα «δωρεάν» ταξίδι.

Ρεπορτάζ: Νίκη Παπάζογλου

Η βαριά βιομηχανία της Ελλάδας είναι από την άνοιξη στο προσκήνιο με τους αρμόδιους φορείς σε επιφυλακή, τις επιχειρήσεις σε ετοιμότητα και ποικίλες δράσεις εν ενεργεία για την προώθησή της. Στο μοναδικό μέχρι στιγμής «success story» μιας ελληνικής οικονομίας που παραμένει σε ύφεση στο σύνολο της, είναι αναμενόμενο να παρουσιαστούν καιροσκόποι που «επιχειρούν» να εκμεταλλευτούν τον ανυποψίαστο καταναλωτή. Στην περίπτωση του τουρισμού τέτοιου είδους καιροσκόποι παίρνουν τη μορφή ταξιδιωτικών γραφείων που προσφέρουν προϊόντα με τη μορφή πακέτων μακροπρόθεσμων διακοπών. Με αφορμή και την πρόσφατη ανακοίνωση του Συνηγόρου του Καταναλωτή, το newsbeast.gr επισκέφτηκε ένα τέτοιο ταξιδιωτικό πρακτορείο στο κέντρο της Αθήνας που κληρώνει καθημερινά «δωρεάν» ταξίδια, με απώτερο στόχο να πείσει τους τυχερούς να υπογράψουν τριακονταετές συμβόλαιο διακοπών κόστους 16.000 ευρώ.

Από τις καταγγελίες που έχει δεχτεί ο Συνήγορος του Καταναλωτή η πώληση αυτών των «πακέτων» προωθείται συνηθέστερα σε εκδηλώσεις που διοργανώνονται σε ξενοδοχεία. Αλλά δεν συναντάται σπάνια και η περίπτωση της ενημέρωσης και προώθησης στα γραφεία μιας εταιρείας.

Η προσέγγιση

Τριάντα «τυχεροί» επιλέγονται καθημερινά για ένα δωρεάν, ή με χαμηλή συμπληρωματική καταβολή, ταξίδι σε κάποια πόλη του εσωτερικού. Η επιλογή των τυχερών τηλεφωνικών αριθμών «γίνεται τυχαία» απαντάνε συνήθως οι ταξιδιωτικοί πράκτορες στο πώς απέκτησαν τον αριθμό του κινητού σου τηλεφώνου. Το δώρο παραλαμβάνεται από τα γραφεία της εταιρείας με την προϋπόθεση ο αποδέκτης να παρακολουθήσει μια πλήρη ενημέρωση για τις λοιπές ταξιδιωτικές υπηρεσίες που προσφέρει το γραφείο

Στο πρώτο τηλεφώνημα ο δυνητικός πελάτης ενημερώνεται για το δώρο του και καλείται να κανονίσει ένα ραντεβού, την ίδια ή την επόμενη ημέρα, με σκοπό να το παραλάβει. Στην προσπάθεια να κλειστεί το ραντεβού το ταχύτερο δυνατό, οι ώρες λειτουργίας του γραφείου αποδεικνύονται ελεύθερες. Λαμβάνοντας υπόψη πως στη δική μας περίπτωση το ραντεβού ορίστηκε στις 9 το βράδυ και συνυπολογίζοντας πως η επίσκεψη διαρκεί 3 έως 4 ώρες, σε αντίθεση με τη μια που αναφέρεται στο τηλέφωνο, τα ταξιδιωτικά αυτά γραφεία παραμένουν ανοιχτά ακόμα και μετά τα μεσάνυχτα.

Η επίσκεψη του καταναλωτή στα γραφεία της εταιρείας τόσο για την παραλαβή του δώρου του όσο και για την ενημέρωση που αυτή προαπαιτεί τονίζεται από τους πράκτορες ως απαραίτητη για τη ορθή κατανόηση των προσφερόμενων υπηρεσιών. «Ο συγκεκριμένος τρόπος marketing άλλωστε δεν είναι καινούργιος» όπως ισχυρίζονται οι υπεύθυνοι του γραφείου, απλώς προτιμάται στην περίπτωσή τους γιατί μέσα από ένα ενημερωτικό φυλλάδιο, ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, ή μια αναφορά στην ιστοσελίδα της επιχείρησης δεν μπορούν να εξηγήσουν ακριβώς τόσο το προϊόν όσο και τον τρόπο που προσφέρεται. Αν και το γραφείο της δική μας περίπτωσης, είχε διαδικτυακή παρουσία, από το ρεπορτάζ προκύπτουν κι άλλα που δεν εντοπίζονται στο διαδίκτυο. Σε κάθε περίπτωση όμως τα συμβόλαια για τα μακροπρόθεσμα ταξιδιωτικά πακέτα που προωθούνται δεν αναφέρονται διαδικτυακά.

Η διαδικασία

Ποιο είναι όμως το δώρο, ποιο το προσφερόμενο προϊόν και ποια η διαδικασία που ακολουθείται; Τόσο το δώρο όσο και τα μακροπρόθεσμα πακέτα προσφορών αφορούν αποκλειστικά τη διαμονή σε ξενοδοχεία του εσωτερικού και εξωτερικού. Ειδικά στην περίπτωση του δώρου ο τυχερός καλείται να επιλέξει πενθήμερη διανυκτέρευση ανάμεσα από 3 ελληνικούς προορισμούς η οποία όμως δεν προσφέρεται εντελώς δωρεάν, αφού ο τυχερός υποχρεούται να καταβάλει περίπου 100 ευρώ επιπλέον.

Η επίσκεψη ξεκινά με μια φιλική κουβέντα κατά τη διάρκεια της οποίας ο ταξιδιωτικός πράκτορας προσπαθεί να εκμαιεύσει όλο και περισσότερες πληροφορίες για τις προτιμήσεις του πελάτη καθώς και για την οικονομική του κατάσταση. Ακολουθεί η προβολή της επιχείρησης και των υπηρεσιών που παρέχει. Παρουσιάζονται ξενοδοχεία τεσσάρων και πέντε αστέρων καθώς και ταξιδιωτικές εταιρείες κολοσσοί με έδρα κάποια πόλη του εξωτερικού ως συνεργάτες της εταιρία ώστε να πείσουν τον «πελάτη» τόσο για την φερεγγυότητα του γραφείου όσο και για τις υψηλής ποιότητας υπηρεσίες που προσφέρει. Μετά οι πράκτορες αναλαμβάνουν να υπολογίσουν το ποσό που πρέπει θα ξοδέψει ο καταναλωτής για τις διακοπές του τα επόμενα 15 χρόνια, ούτως ώστε η μετάβαση στην τιμή του συμβολαίου να γίνει ομαλότερα. Αξίζει να σημειωθεί όμως πως οι ταξιδιωτικοί πράκτορες δεν αναφέρουν το κόστος των μακροπρόθεσμων πακέτων παρά μόνο όταν ολοκληρωθεί η ενημέρωση των τριών ωρών.

Το συμβόλαιο μακροπρόθεσμων πακέτων διακοπών ουσιαστικά προσφέρει 30 πενθήμερες διαμονές σε ξενοδοχεία πόλεων τόσο του εξωτερικού όσο και του εξωτερικού, οι οποίες μπορούν να αξιοποιηθούν μέσα στα επόμενα τριάντα χρόνια.

Το συμβόλαιο υπό πίεση

Μόλις ολοκληρωθεί η αυστηρή και προφανώς μηχανοργανωμένη τακτική ενημέρωσης, τη σειρά και τη διάρκεια της οποίας οι πράκτορες δεν έχουν το δικαίωμα να διαφοροποιήσουν, τα ηνία αναλαμβάνει ο εξειδικευμένος στο διαδίκτυο και στην πώληση υπάλληλος της επιχείρησης πιθανά με βάση ένα καταναλωτικό προφίλ που σχημάτισαν οι απαντήσεις στα ερωτήματα. Σ’ αυτό το σημείο αναφέρεται και το κόστος του πακέτου.

Με 20.000 ευρώ ο πελάτης αγοράζει τις εν λόγω 30 πενθήμερες διανυκτερεύσεις στα πολυτελή ξενοδοχεία τα οποία εντοπίζει μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας του ταξιδιωτικού γραφείου και των συνεργαζόμενων με αυτό εταιρειών. Με την υπογραφή του συμβολαίου λοιπόν η εταιρεία ουσιαστικά παρέχει έναν κωδικό πρόσβασης για την εν λόγω διαδικτυακή πλατφόρμα.

Μια κίνηση αρκετών χιλιάδων αποφασίζει ο «τυχερός» πελάτης μετά από εξαντλητική «ενημέρωση» και χωρίς ψυχολογική προετοιμασία αφού δεν γνωρίζει τι θα διαπραγματευθεί όταν κλείνει το ραντεβού.

Η επιβολή στενών χρονικών περιορισμών για την υπογραφή της σύμβασης γίνεται συνήθως με έκπτωση της τάξης του 20%, όπου στην περίπτωση των 20.000 ευρώ δεν μπορεί να θεωρηθεί αμελητέα. Η έκπτωση των 4.000 ευρώ ισχύει μόνο εάν υπογραφεί το συμβόλαιο την ημέρα της παρουσίασης. Όσο για τον τρόπο πληρωμής συνήθως γίνεται με πιστωτική κάρτα και υπάρχει η δυνατότητα διακανονισμού με άτοκες δόσεις. Η προκαταβολή είναι υποχρεωτική, καταβάλλεται την ίδια ημέρα και ανέρχεται στα 1.200 ευρώ, ενώ η αποπληρωμή με δόσεις ολοκληρώνεται μέσα στα επόμενα 5 χρόνια.

Χαρακτηριστικό της ενημέρωσης είναι η απόκρυψη ουσιωδών, για τη σύναψη σύμβασης, πληροφοριών, ως προς τις ημέρες διαθεσιμότητας των καταλυμάτων, τα συνεργαζόμενα ξενοδοχεία κ.λπ. ή η παροχή τέτοιων πληροφοριών στους καταναλωτές κατά τρόπο ασαφή και διφορούμενο. «Τα ξενοδοχεία εναλλάσσονται οπότε είναι πολύ πιθανό τη μια μέρα να βρείτε διαθέσιμο μόνο ένα. Σε μερικές μέρες σίγουρα θα αυξηθούν» ήταν η απάντηση του ταξιδιωτικού πράκτορα όταν επιλέξαμε σαν προορισμό την Βαρκελώνη και οι ξενοδοχειακές προσφορές αφορούσαν μόνο ένα ξενοδοχείο.

Κατά τη διάρκεια δε της παρουσίασης, η δημιουργία της αίσθησης στους καταναλωτές ότι δεν μπορούν να εγκαταλείψουν τον χώρο της παρουσίασης έως τη λήξη της και μέχρι την υπογραφή δεσμευτικής σύμβασης ήταν κάτι παραπάνω από έντονη.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Συνηγόρου του Καταναλωτή αλλά και την δική μας εμπειρία οι πρακτικές των εταιρειών αυτών διαμορφώνουν συνθήκες εντελώς ακατάλληλες για τους καταναλωτές, αφού υπονομεύουν τη δυνατότητά τους να λάβουν τεκμηριωμένη απόφαση συναλλαγής. Από το ρεπορτάζ προκύπτουν και περιπτώσεις πελατών οι οποίοι κατόπιν υπογραφής της σύμβασης διαπιστώνουν πως δεν υπάρχει διαθεσιμότητα στους ταξιδιωτικούς προορισμούς για τις ημέρες που επιθυμούν, ότι τα συνεργαζόμενα ξενοδοχεία δεν είναι αυτά για τα οποία είχαν λάβει αρχικά ενημέρωση, καθώς επίσης ότι οι τιμές -σε περίπτωση απευθείας κράτησης- δεν διαφέρουν από εκείνες που παρέχουν τα τουριστικά πρακτορεία.

Το κατά πόσο η τιμή του πακέτου αντιστοιχεί στις υπηρεσίες που προσφέρει ίσως διαφέρει από γραφείο σε γραφείο και εναπόκειται σίγουρα στην τελική εκτίμηση του καταναλωτή. Το σίγουρο είναι όμως πως ασχέτως με την τελική απόφαση του, καλύτερο θα ήταν να παρουσιάζεται υποψιασμένος και επιφυλακτικός από το πρώτο κιόλας τηλεφώνημα…