Η καθημερινότητα των πυροσβεστών μέσα από το φακό του newsbeast.gr

Όταν όλοι οι υπόλοιποι απομακρύνονται, εκείνοι είναι υποχρεωμένοι να επέμβουν. Συνήθως ώρες αγωνίας, έντονης κόπωσης και στρες διαδέχονται ώρες αναμονής και απραγίας. Αντιμέτωποι καθημερινά με το ενδεχόμενο τραυματισμού ή και θανάτου, εργαζόμενοι σε δύσκολες συνθήκες γίνονται την ίδια στιγμή, συχνοί αποδέκτες παραπόνων και κρίσεων πανικού των θυμάτων. Παρόλα αυτά, από την ώρα που θα χτυπήσει το κουδούνι καλούνται εντός ενός λεπτού να έχουν αποχωρήσει για την επόμενη «άγνωστη» μάχη με τις φλόγες.

Ρεπορτάζ: Νίκη Παπάζογλου
Φωτογραφίες: Γιάννης Κέμμος

Για το τι ακριβώς σημαίνει να είσαι πυροσβέστης, το newsbeast.gr επισκέφτηκε τον 6ο Πυροσβεστικό Σταθμό του βορειοανατολικού τομέα Αττικής, και συνομίλησε με το διοικητή και τους πυροσβέστες.

Το πυροσβεστικό επάγγελμα δεν είναι ένα οποιοδήποτε επάγγελμα. Αν όχι όλες, τις περισσότερες φορές, υπερβαίνει τα όρια του καθήκοντος. Πώς ανταπεξέρχονται, όχι μόνο από πρακτικής αλλά και από ψυχολογικής άποψης, οι εργαζόμενοι που έχουν επιλέξει ένα επάγγελμα χωρίς ρουτίνα, με πολύ άγχος, άλλες φορές και θλίψη και οπωσδήποτε μεγάλη σωματική και ψυχική κόπωση;

Ο 6ος Πυροσβεστικός Σταθμός καλύπτει την περιοχή της βορειοανατολικής Πάρνηθας μέχρι τα σύνορα της Βοιωτίας, τον Ωρωπό και τον Κάλαμο, έναν δηλαδή αρκετά μεγάλο δασικό τομέα. Διαθέτει 15 περιπολικά και 7 βοηθητικά οχήματα, γερανοφόρα, διασωστικά κ.ά. Είναι ο τομέας εκείνος που προσπαθεί σχεδόν κάθε καλοκαίρι να διατηρήσει ζωντανό έναν από τους τελευταίους εναπομείναντες πνεύμονες πρασίνου της Αττικής, αυτόν της Πάρνηθας. Ο σταθμός δεν κλείνει και δεν κοιμάται ποτέ. Υπάρχουν τρεις βάρδιες. Η πρωινή ξεκινά στις 7:30 και διαρκεί μέχρι τις 14:00, στη συνέχεια οι επόμενοι παραμένουν σε ετοιμότητα μέχρι τις 22:00 το βράδυ, όπου έρχονται οι νυχτερινοί για να παραμείνουν στο σταθμό έως το άλλο πρωί στις 7:30. «Τα περιστατικά άλλωστε δεν έχουν τακτική ώρα» όπως αναφέρει ο κ. Παναγιωτόπουλος Νίκος, ο διοικητής του σταθμού.

Συνυπολογίζοντας την κατάσταση εκτάκτου ανάγκης που βιώνει η χώρα τα τελευταία χρόνια, το πυροσβεστικό σώμα προσπαθεί με όσα μέσα διαθέτει να ανταπεξέλθει άμεσα και αποτελεσματικά στο πλήθος των περιστατικών που καλείται καθημερινά να αντιμετωπίσει. «Σίγουρα οι δύσκολες εποχές που ζούμε επηρεάζουν εν μέρει και το δικό μας επάγγελμα. Την περίοδο της κρίσης αντιμετωπίζουμε δυο βασικά προβλήματα. Το ένα έχει να κάνει με την επισκευή των οχημάτων και το άλλο με το προσωπικό» μάς ενημερώνει ο κ. Παναγιωτόπουλος.

«Όταν πλέον ένα όχημα χαλάσει η επισκευή του πρέπει να εγκριθεί από την υπηρεσία δημοσιονομικού ελέγχου, και τις περισσότερες φορές παρατηρείται μια καθυστέρηση σε σχέση με παλαιότερα. Τώρα άλλωστε και το συνεργείο, λόγω οικονομικής κρίσης, δεν έχει περιθώρια για πίστωση. Επίσης δεν υπάρχει μεγάλη διαθεσιμότητα ελαστικών. Σκεφτείτε πως τα ελαστικά των συγκεκριμένων οχημάτων χρειάζονται αλλαγή τουλάχιστον κάθε δύο ή τρία χρόνια μιας και κυκλοφορούν σε κακοτράχαλους δρόμους και οδηγούνται από τρεις διαφορετικούς οδηγούς κάθε μέρα. Η καταπόνηση τους είναι σαφώς μεγαλύτερη από αυτή που δέχεται ένα ιδιωτικό όχημα. Αυτή τη στιγμή ενώ ο σταθμός διαθέτει δεκαπέντε οχήματα, ουσιαστικά χρησιμοποιεί δέκα. Δύο οχήματα είναι στο συνεργείο για επισκευή και τρία για αλλαγή ελαστικών» συμπληρώνει ο διοικητής του σταθμού.

Για την δασική περιοχή που καλύπτει ο εν λόγω σταθμός το υπάρχοντα οχήματα αρκούν, με την προϋπόθεση ότι είναι όλα διαθέσιμα. «Υπάρχει το άγχος μήπως χαλάσει και κάποιο άλλο γατί δεν μπορεί να αντικατασταθεί άμεσα», μάς ενημερώνει.

Το δεύτερο πρόβλημα που αφορά τους υπαλλήλους, όπως αναφέρει ο κ. Παναγιωτόπουλος, έγκειται στο γεγονός πως ο σταθμός επανδρώνεται από τρεις κατηγορίες υπαλλήλων, τους μόνιμους, τους υπαλλήλους 5ετούς σύμβασης και τους εποχικούς. «Οι δύο τελευταίες κατηγορίες δεν μπορούν να εργαστούν πάνω από συγκεκριμένες ώρες. Έτσι και σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης μπορεί το προσωπικό να μην επαρκεί, αλλά και στην καθημερινότητα συναντάται δυσκολία για να καλυφθεί το 24ωρο».

Σε κάθε σταθμό της πυροσβεστικής στεγάζεται πάντα και το αντίστοιχο τμήμα πυρασφάλειας, το οποίο λειτουργεί για όλους τους πολίτες που θέλουν να εκδώσουν πιστοποιητικό πυρασφάλειας.

Τα περιστατικά που αντιμετωπίζουν οι πυροσβέστες, δεν εξαντλούνται στις πυρκαγιές. Πλημμύρες, τροχαία ατυχήματα, τεχνολογικά ατυχήματα, και άλλες περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης είναι σε ημερησία διάταξη. Συχνές είναι και οι αναζητήσεις ατόμων ή και οι διασώσεις ζώων που έχουν εγκλωβιστεί. «Ο κόσμος ορισμένες φορές δεν έχει την αίσθηση του χώρου και το παρακάνει, προχωρά σε μια δασική περιοχή στην οποία είναι γενικά δύσκολος ο προσανατολισμός και στο τέλος χάνεται».

Πώς όμως διαμορφώνεται η καθημερινότητά των πυροσβεστών όταν δεν συντρέχει κίνδυνος στον οποίο καλούνται να βοηθήσουν;

Το πρωί γίνεται η συντήρηση των οχημάτων. Μια από τις βασικές εργασίες της συντήρησης είναι το πλύσιμο των σωλήνων. «Πλένουμε τις μάνικες. Μόλις στεγνώσουν τις επανατοποθετούμε στα πυροσβεστικά. Αυτή είναι η βασική από τις εργασίες συντήρησης που κάνουμε». Μετά οι πλειονότητα των πυροσβεστών ξεκινά την περιπολία, ειδικά σε περιόδους αντιπυρικής περιόδου, όπως αυτή του καλοκαιριού. Όταν την προηγούμενη έχει βρέξει οι περιπολίες ξεκινούν λίγο αργότερα από το συνηθισμένο. Παραμένουν εκεί τέσσερα με πέντε άτομα, εκτός από αυτούς που απασχολούνται στις διοικητικές υπηρεσίες, το οποία είναι υπεύθυνα για την αστική ασφάλεια.

Στο σταθμό υπάρχει γήπεδο του τένις, πινγκ πονγκ και γυμναστήριο. Τις κενές ώρες οι πυροσβέστες επιδίδονται σε αθλοπαιδιές. «Η ενασχόληση με τον υπολογιστή είναι ένας άλλος τρόπος να σκοτώσεις το χρόνο της αναμονής. Αλλιώς, μιας και είμαστε καλή παρέα, καθόμαστε και συζητάμε» αναφέρει ο Βασίλης, πυροσβέστης στο 6ο Π.Σ. που έχει αναλάβει την ξενάγησή μας στο σταθμό.

Από την ώρα που θα ηχήσει το κουδούνι του συναγερμού μέσα σε 1 λεπτό θα πρέπει να έχει ξεκινήσει το όχημα για το συμβάν. Εκτιμώμενος χρόνος επέμβασης δεν υπάρχει, αφού εξαρτάται από την απόσταση που χρειάζεται να διανύσουν και από την κίνηση που θα συναντήσουν στους δρόμους. «Έτσι το μόνο χρόνο που μπορούμε να ορίσουμε είναι ο χρόνος αναχώρησης που περιορίζεται σε ένα λεπτό». Σε κάθε περιστατικό φεύγουν πάντα δύο οχήματα. Ειδικά σε περιπτώσεις πυρκαγιάς επιλέγεται ένα μικρότερο κι ένα αρκετά πιο μεγάλο για ευελιξία σε δύσβατους στενούς χωματόδρομους.

Τα πυροσβεστικά οχήματα που παρατηρεί κανείς στο χώρο στάθμευσης, διαφέρουν αρκετά μεταξύ τους ως προς τη χωρητικότητα αλλά και τη χρήση τους. «Σε κάθε αυτοκίνητο υπάρχουν πολλές σωλήνες διαφορετικής διατομής. Ανάλογα με την περίσταση και τον όγκο νερού που θες να χρησιμοποιήσεις βάζεις και την ανάλογη σωλήνα και τον ανάλογο αυλό. Υπάρχουν περιπτώσεις που θες να κάνεις οικονομία νερού, όταν δεν έχεις μεγάλα αποθέματα και πρέπει να μην τα εξαντλήσεις μέχρι να έρθει το όχημα ανεφοδιασμού. Σε αυτές χρησιμοποιείς σωλήνες μικρής διατομής. Εκτός από τα πυροσβεστικά, υπάρχουν και τα διασωστικά. Εξοπλισμένα με υπερσύγχρονα εργαλεία, αντλίες, διαστολείς, ηλεκτρονικούς κόφτες, γρύλους, μαξιλάρια απεγκλωβισμού. Οι μηχανές της ομάδας Ήφαιστος που υπάρχουν στο χώρο, χρησιμοποιούνται κυρίως για περιπολίες σε περιοχές μεγάλης επικινδυνότητας. «Για το φόβο των Ιουδαίων» όπως μας ενημερώνουν οι πυροσβέστες.

Σε περιπτώσεις που η πυρκαγιά διαρκεί ώρες ή και μέρες χρησιμοποιούνται τα οχήματα μεταφοράς προσωπικού και ο λεγόμενος «δότης», χωρητικότητας 10 τόνων. Για να φτάσουν οι πυροσβέστες του πάνω ορόφου άμεσα στο χώρο στάθμευσης ώστε να επιβιβαστούν στα οχήματα, δεν υπάρχει στύλος όπως θα περίμενε κανείς, υπάρχει όμως τσουλήθρα. «Κυρίως κατά τη νυχτερινή βάρδια, εάν χτυπήσει το κουδούνι το προσωπικό κατεβαίνει από την τσουλήθρα. Είναι γερή και φαρδιά για να χωρούν όλοι» αναφέρει ο Βασίλης χαριτολογώντας.

Οι συνθήκες εργασίες κατά τη διάρκεια περιστατικών είναι δύσκολες και άκρως απαιτητικές. «Το άγχος της καθημερινότητας δεν αντιμετωπίζεται, απλά το συνηθίζεις» μας πληροφορεί ο διοικητής του τμήματος. «Το δυσκολότερο πράγμα στη δουλειά μας είναι ότι πολλές φορές δεν ξέρεις πού πας και τι θα αντιμετωπίσεις. Δεν γνωρίζεις το μέρος ή το σπίτι. αναλογιστείτε πως ακόμα και το σπίτι σου, αν γεμίσει καπνό δεν μπορείς να κινηθείς με την ίδια ευκολία. Πόσο μάλλον κάπου που δεν έχεις ξαναπάει. Αυτό νομίζω είναι και το πιο αγχωτικό μέρος της συγκεκριμένης δουλειάς. Εξαιτίας αυτού αναγκάζεσαι να κινείσαι αργά και πιο προσεκτικά. Επίσης και ο ίδιος ο εξοπλισμός δυσχεραίνει την κίνησή σου».

Πέραν του κινδύνου που διατρέχουν στην καθημερινότητά τους οι πυροσβέστες είναι και οι άμεσοι συνήθως αποδέκτες παραπόνων, όπως μας επιβεβαιώνει ο κ. Παναγιωτόπουλος. «Είναι λογικό όταν κινδυνεύει η περιουσία ή ειδικά κάποιος συγγενής ή φίλος ενός ανθρώπου, να μην μπορεί να διατηρήσει την ψυχραιμία του. Το λεπτό που μπορεί να καθυστερήσεις σε εκείνον φαίνεται αιώνας. Αλλά σίγουρα δεν μπορεί να σταθμεύει ένα πυροσβεστικό όχημα έξω από κάθε σπίτι. Σε περιπτώσεις δε που τα συμβάντα είναι ταυτόχρονα υπάρχει σειρά προτεραιότητας. Εάν όλα τα οχήματα είναι αλλού θα πρέπει να σταλεί όχημα από έναν απομακρυσμένο σταθμό, οπότε η καθυστέρηση είναι αναμενόμενη. Ένα άλλο πρόβλημα είναι πως εξαιτίας του πανικού των θυμάτων, μερικές φορές οι πληροφορίες που μας δίνουν είναι ασαφείς. Το να γνωρίζουμε αν υπάρχουν άτομα στο σπίτι από πού ξεκίνησε η φωτιά σίγουρα διευκολύνει την έγκαιρη και αποτελεσματική διάσωση».

Ένα άλλο συναίσθημα με το οποίο έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι οι πυροσβέστες είναι ο φόβος. «Πάντα υπάρχει φόβος. Αλλά πρέπει να κάνεις τη δουλειά σου. Αν και την ώρα εκείνη δεν προλαβαίνεις να συνειδητοποιήσεις και πολλά. Όταν εκ των υστέρων το σκεφτείς, διαπιστώνεις πως ίσως στάθηκες τυχερός και γύρισες σπίτι. Από την άλλη ο φόβος σε γλιτώνει κάποιες φορές και από λάθη που μπορεί να σου στοιχίσουν μέχρι και τη ζωή. Πρέπει να προσέχουμε και την προσωπική μας ασφάλεια, δεν είναι λίγα τα δυσάρεστα που έχουν γίνει…».

Όσον αφορά τα ψευδή περιστατικά δεν είναι πολλά και σπάνια είναι φάρσες. «Ο κόσμος συνηθίζει να ενημερώνει όταν βλέπει καπνό, και καλά κάνει. Τυχαίνει βέβαια ο καπνός να είναι κι από κάποιον που απλά ψήνει στον κήπο του. Οι φάρσες δεν είναι συχνές. Πιο συχνά είναι τα συστήματα συναγερμού που ενεργοποιούνται κατά λάθος».

Μιας και κάθε καλοκαίρι η Ελλάδα θρηνεί πολλά στρέμματα καμένων δασών ζητήσαμε να ενημερωθούμε ως προς το κατά πόσο είμαστε προετοιμασμένοι για το φετινό καλοκαίρι. «Όσο μπορούμε να είμαστε. Καμία χώρα στις περιπτώσεις πυρκαγιών δεν έχει καταφέρει να είναι απόλυτα προετοιμασμένη, εφόσον είναι πολλοί οι ρυθμιστικοί παράγοντες. Εάν έχουν καθαριστεί τα δάση, εάν είναι δυνατός ο αέρας, εάν έχει προηγηθεί μεγάλη περίοδος ξηρασίας. Υπάρχουν πάντα βέβαια τα προβλήματα που αναφέραμε προηγουμένως που συνδυάζονται και με την γενικότερη κατάσταση της χώρας».

Η προετοιμασία είναι άλλωστε και κάτι που ούτε οι απλοί πολίτες δεν φροντίζουν στην καθημερινότητά τους. «Σε κάθε σπίτι κρίνεται απαραίτητος ένας πυροσβεστήρας. Αλλά πόσοι από εμάς έχουν; Είναι και λιγάκι θέμα νοοτροπίας. Το χειμώνα πολλές φωτιές οφείλονται στα τζάκια. Ο καλός καθαρισμός της καμινάδας είναι απαραίτητος, γίνεται όμως πάντα;» απαντούν οι πυροσβέστες.

Λίγο πριν την αναχώρησή από τον σταθμό, ο Βασίλης, μας περιγράφει ένα πρόσφατο περιστατικό διάσωσης ενός τραυματισμένου κοριτσιού. «Είχε περάσει από το χέρι του ένα σίδερο. Το θέαμα ήταν κάτι παραπάνω από στενάχωρο. Είναι πολύ μεγαλύτερη η ευθύνη και το άγχος που νιώθεις όταν βρεις κάποιον τραυματισμένο απ’ ό,τι κάποιον που έχει ήδη φύγει από τη ζωή. Σε αυτή την περίπτωση η ζωή του κρέμεται από τα δικά σου χέρια…»

Και για τις δύο δυσάρεστες προαναφερθείσες περιπτώσεις όμως, η πολιτεία δεν έχει φροντίσει την αντιμετώπιση του μετατραυματικού στρες που μπορεί να βαραίνει τους πυροσβέστες που έρχονται αντιμέτωποι με τέτοιου είδους περιστατικά, όπως μας επιβεβαιώνουν οι ίδιοι. Ίσως τελικά τα μέτρα αντιπυρικής προστασίας να μην είναι η μόνη παράλειψη που διαπιστώνει κανείς επισκεπτόμενος ένα πυροσβεστικό σταθμό…

Δείτε βίντεο από παλαιότερη πυροσβεστική άσκηση εν όψει αντιπυρικής περιόδου…