Το τουριστικό λεωφορείο με τους Τούρκους ταξιδιώτες, που είχε μόλις αναχωρήσει από την Αλεξανδρούπολη και ετοιμαζόταν να περάσει σε τουρκικό έδαφος, ήταν γεμάτο με σακούλες: κάποιες από αυτές περιείχαν απλά χώμα.
Χώμα από περιοχές της Βόρειας Ελλάδας, όπου κάποιοι πρόγονοι είχαν κάποτε τα σπίτια τους, δίπλα στων Ελλήνων.
Οι υπόλοιπες ήταν ξέχειλες με κάθε είδους ολοκαίνουργιο αντικείμενο: παιχνίδια, ρούχα και υποδήματα, είδη σπιτιού, ακόμη και αντίγραφα εικόνων αγίων από τις ιστορικές εκκλησίες της Θεσσαλονίκης.
Ο διάδρομος και οι αποθηκευτικοί χώροι του λεωφορείου ήταν επίσης γεμάτοι και ο οδηγός διαμαρτυρόταν γελώντας: «Δεν υπάρχει χώρος για τις βαλίτσες σας!»
Την εικόνα αυτή, που κατεγράφη την προηγούμενη εβδομάδα, αλλά ουσιαστικά επαναλαμβάνεται στο εσωτερικό κάθε λεωφορείου με Τούρκους ταξιδιώτες, μεταφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Νερμίν Γιουσούφογλου, συνεργάτιδα -τα τελευταία οκτώ χρόνια- τουρκικού τουριστικού πρακτορείου, που ειδικεύεται στη διοργάνωση ταξιδιών στη χώρα μας. «Τα ράφια γνωστού πολυκαταστήματος παιχνιδιών στην Αλεξανδρούπολη είχαν κυριολεκτικά αδειάσει, όταν έφυγαν οι Τούρκοι τουρίστες», λέει η Νερμίν.
«Πουρμπουάρ» 20 ευρώ
Η ίδια σημειώνει ότι, αναλόγως τού αν τα εμπορικά καταστήματα είναι ανοιχτά ή κλειστά κατά την επίσκεψή τους στην Ελλάδα, η μέση κατά κεφαλήν δαπάνη για τους Τούρκους τουρίστες είναι τουλάχιστον 500 ευρώ, καθαρά για αγορές (χωρίς να υπολογίζονται τα έξοδα διαμονής τους).
Ενδεικτικό της οικονομικής επιφάνειας των Τούρκων που επισκέπτονται τη χώρα μας είναι -όπως λέει- και το γεγονός ότι ένα τυπικό «πουρμπουάρ» τους σε ένα εστιατόριο είναι της τάξης των 10-20 ευρώ.
Το προφίλ του Τούρκου τουρίστα
Ποιο είναι το προφίλ του Τούρκου τουρίστα, που επισκέπτεται την Ελλάδα; Ποιες περιοχές και ποια αξιοθέατα επισκέπτεται;
«Οι Τούρκοι που ταξιδεύουν στο εξωτερικό είναι πολύ υψηλού οικονομικού και μορφωτικού επιπέδου. Οι φτωχοί Τούρκοι απλά δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να ταξιδέψουν εκτός συνόρων, αφού για να λάβει κάποιος τη βίζα πρέπει να παρουσιάσει -μεταξύ άλλων- στο προξενείο μια σειρά από στοιχεία: στοιχεία για τη δουλειά του, τις καταθέσεις του στην τράπεζα και τουλάχιστον δύο τίτλους ιδιοκτησίας στο όνομά του», λέει.
Η μέση ηλικία του Τούρκου επισκέπτη στην Ελλάδα είναι 25-45 ετών, αλλά έρχονται και άνθρωποι 80 ετών. «Οι πιο πολλοί προέρχονται από την Κωνσταντινούπολη και ακολουθούν Σμύρνη, Προύσσα και Τραπεζούντα.
Μάλιστα, όταν έρθουν μία φορά, έρχονται και ξανάρχονται, σε σημείο που τους γνωρίζω πια με τα μικρά τους ονόματα, βλέπω τον ίδιο άνθρωπο πέντε ή έξι φορές», λέει η Νερμίν που έρχεται σε επαφή με τους επισκέπτες από τη γείτονα τα τελευταία σχεδόν δέκα χρόνια.
Γεμίζουν σακούλες με χώμα απ’ την Ελλάδα
Γιατί έρχονται στην Ελλάδα; «Περίπου επτά στους δέκα έρχονται για να επισκεφτούν περιοχές όπου έμεναν πρόγονοί τους, να ψάξουν τις ρίζες τους. Αυτοί φτάνουν στα χωριά αυτά, πχ, της Κοζάνης ή της Πτολεμαΐδας, βρίσκουν ή δεν βρίσκουν τα σπίτια των γονιών ή των παππούδων τους και φεύγουν με τα μάτια πρησμένα από το κλάμα. Φέρνουν μαζί τους σακούλες, τις οποίες γεμίζουν με χώμα, για να το πάρουν πίσω στην Τουρκία», σημειώνει η Νερμίν.
Ισχυρό ενδιαφέρον για τις χριστιανικές εκκλησίες και τα Μετέωρα
Το υπόλοιπο 30% επισκέπτεται την Ελλάδα απλά και μόνο για τουρισμό, αγορές και αναψυχή. Σε κάθε περίπτωση, το 80% του συνόλου επισκέπτεται όλα τα μνημεία και μάλιστα δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις χριστιανικές εκκλησίες και άλλους χώρους θρησκευτικού ενδιαφέροντος. Για παράδειγμα, τελευταία υπάρχει ισχυρό ενδιαφέρον για τα Μετέωρα, σημειώνει.
«Κι εδώ σπίτι του Θεού είναι»
Έχει ρωτήσει ποτέ κάποιον από τους Τούρκους επισκέπτες πώς αισθάνεται τη στιγμή που επισκέπτεται μια χριστιανική εκκλησία;
«Ναι, συχνά τους ρωτάω, αφότου βγούμε από έναν ναό, γιατί με το που θα μπουν στην εκκλησία, ανάβουν κεριά και μετά δεν μιλούν καθόλου, κάθονται σιωπηλοί και μόνο ακούν. Μια κυρία μου είχε κάποτε απαντήσει: Αισθάνομαι ακριβώς όπως μέσα σε ένα τζαμί. Κι εδώ ένα σπίτι του Θεού είναι», διηγείται η Νερμίν.
Ενδεικτικό είναι και το πρόγραμμα της δημοφιλέστερης ξενάγησης, που γίνεται στα γκρουπ από την Τουρκία: πρώτος σταθμός, μετά την άφιξή τους στη Θεσσαλονίκη, ο ναός του Αγίου Δημητρίου, αμέσως μετά το μουσείο και σπίτι του Κεμάλ, ακολούθως η Άνω Πόλη, ο ναός της Αγίας Σοφίας και ο Λευκός Πύργος-Παραλία. Τα καλοκαίρια, κάθε Σαββατοκύριακο σχεδόν, συρρέουν στις παραλίες της Χαλκιδικής.
«Διαφημιστές» της Ελλάδας στην Τουρκία
Αλήθεια, πώς νιώθουν όταν έρχονται στην Ελλάδα; «Κάποιοι μου λένε ότι, αμέσως μετά την έκδοση της βίζας, νιώθουν έναν φόβο, αλλά όταν έρχονται στην Ελλάδα τον ξεχνούν αμέσως. Λένε ότι οι πολιτικοί των δύο χωρών πρέπει να βγουν επιτέλους ανάμεσα από τους λαούς, γιατί έχουν κάνει μεγάλη ζημία.
Έρχονται στην Ελλάδα έχοντας ένα άλλο σκεπτικό και φεύγουν με εντελώς διαφορετική αντίληψη, ενθουσιασμένοι. Γυρίζουν στην Τουρκία και τη διαφημίζουν: για τους ανθρώπους της, τις ομορφιές της, τα προϊόντα της: το ελαιόλαδο, τις ελιές, τους κουραμπιέδες της Καβάλας, το καπνιστό κρέας. Νιώθω ευτυχισμένη για αυτή την εικόνα της χώρας μου, της χώρας όπου ζω», επισημαίνει.
Δεκαέξι ζευγάρια παπούτσια… μηδέν αποτέλεσμα
Πώς σχολιάζουν την οικονομική κρίση στην Ελλάδα; Αντί άλλης απάντησης, η Νερμίν διηγείται ένα περιστατικό: «Ήμουν με οκτώ Τουρκάλες τουρίστριες στην οδό Τσιμισκή.
Στη βιτρίνα ενός καταστήματος, είδαν γόβες που τις ενθουσίασαν, οπότε έκαναν να μπουν στο κατάστημα, αποφασισμένες ν’ αγοράσουν όχι ένα, αλλά δύο ζευγάρια η καθεμία! Ήταν τρεις παρά τέταρτο και η υπεύθυνη του καταστήματος βρισκόταν ακόμη μέσα.
Της είπα ότι οι κυρίες ήθελαν να αγοράσουν συνολικά 16 ζευγάρια παπούτσια, με μέση τιμή 150-180 ευρώ το ζευγάρι. Μού έδειξε με νόημα το ρολόι της και δεν μας εξυπηρέτησε. Μία από τις κυρίες από την Τουρκία που ήταν μαζί μας, η οποία είναι οικονομολόγος και καθηγήτρια σε τουρκικό πανεπιστήμιο, με ρώτησε: Αυτή υποτίθεται ότι είναι μια χώρα σε κρίση; Αν θέλετε να βγείτε από την κρίση, πρέπει να έχετε θέληση, όρεξη να δουλέψετε, είπε».
Κατά τη Νερμίν, το ωράριο των εμπορικών καταστημάτων είναι ένα θέμα που απασχολεί ιδιαίτερα τους Τούρκους τουρίστες. Ενδεικτικό είναι ότι, όταν προγραμματίζουν τα ταξίδια τους, ρωτούν αν η αγορά θα είναι ανοιχτή τις συγκεκριμένες μέρες.
Τουρίστας ετών 87
Όλα αυτά τα χρόνια, που κάνει αυτή τη δουλειά, έχει συναντήσει περιστατικά, που την εντυπωσίασαν ιδιαίτερα; Όπως λέει, ο πιο ηλικιωμένος Τούρκος που συνάντησε στο πλαίσιο της δουλειάς της, ήταν ένας 87χρονος πρώην δάσκαλος από την Προύσσα, με καταγωγή από κάποιο χωριό της Κοζάνης, που τα παιδιά του τού έκαναν δώρο ένα τριήμερο ταξίδι στα Βαλκάνια, που περνούσε και από την Ελλάδα.
Το γκρουπ πέρασε κοντά από τον τόπο καταγωγής του, αλλά όχι από αυτόν. Το γκρουπ έφυγε για την Τουρκία, αλλά το μυαλό του γέροντα έμεινε πίσω. Αποφάσισε να μη φύγει απ΄ την Ελλάδα.
Φώναξε και τον γιο του, για να μπορέσουν τελικά να επισκεφτούν το χωριό απ΄ το οποίο ο πατέρας του γέροντα είχε φύγει το 1923, σε ηλικία μόλις 13 ετών. Κάθισε στα καφενεία, κέρασε τον κόσμο λουκούμια που είχε παραγγείλει στον γιο του, βρήκε γνωριμίες και το σπίτι στο οποίο έμενε ο πατέρας του, ενώ εντόπισε και έναν παλιό νερόμυλο της οικογένειας.
Τώρα γράφει ένα βιβλίο. «Όταν το τελειώσω, μου είπε ο γέροντας, αν ο Θεός με αξιώσει να το τελειώσω, θα γυρίσω ξανά στον τόπο του πατέρα μου, να το χαρίσω στους ανθρώπους που με καλοδέχτηκαν», λέει η Νερμίν.
«Έμαθα ελληνικά για τον… αδερφό μου»
Άλλο περιστατικό, αυτό ενός Τούρκου και ενός Έλληνα επαγγελματία οδηγού, που ο δεύτερος βοήθησε τον πρώτο. Ο Τούρκος είχε ξεμείνει στην Ηγουμενίτσα και μη γνωρίζοντας ελληνικά ούτε καμία ξένη γλώσσα, δεν ήξερε τι πρέπει να κάνει για να φτάσει στον τελικό προορισμό του, τη Νάπολη της Ιταλίας, μέχρι που συνάντησε τον Έλληνα που τον βοήθησε σε όλα.
«Αυτό συνέβη πριν από 17 χρόνια. Εγώ γνώρισα τον Τούρκο οδηγό στο πλαίσιο της δουλειάς μου. Μου είπε: Ο Έλληνας αυτός, που δεν με παράτησε, έγινε αδερφός μου. Και εγώ μετά έμαθα ελληνικά μόνο και μόνο για τον… αδερφό μου», διηγείται. Σχεδόν δύο δεκαετίες μετά, οι δύο άντρες διατηρούν ακόμη επαφή και ο Τούρκος επισκέπτεται τον Ελληνα σε κάθε ταξίδι του στη Θεσσαλονίκη.
Αύξηση διανυκτερεύσεων άνω του 50%
Το ολοένα αυξανόμενο τουριστικό ρεύμα από Τουρκία επιβεβαιώνουν και οι αριθμοί: σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Ξενοδόχων Θεσσαλονίκης (ΕΞΘ), στο πρώτο εξάμηνο του 2013, οι Τούρκοι βρέθηκαν στην τρίτη θέση της λίστας των ξένων επισκεπτών της πόλης, μετά τους Ρώσους και τούς Κύπριους. Συγκεκριμένα, πραγματοποίησαν 28.556 διανυκτερεύσεις στο πρώτο φετινό εξάμηνο, έναντι 19.025 στο αντίστοιχο περσινό (αύξηση 50,10%).
