«Είναι η γιόγκα γυμναστική;» είναι το θέμα της εγκυκλίου που εξέδωσε ο Μητροπολίτης Χίου Μάρκος, υποστηρίζοντας πως στη γιόγκα δεν μπορεί η άσκηση να απομονωθεί από το θρησκευτικό υπόβαθρο και περιεχόμενό της. «Ἡ πο­λύ­τι­μη ἰ­δι­ό­τη­τά μας ὡς χρι­στι­α­νῶν ὀρ­θο­δό­ξων κα­θι­στᾶ ἀ­συμ­βί­βα­στη τήν χρή­ση ἰν­δου­ι­στι­κῶν θρη­σκευ­τι­κῶν πρα­κτι­κῶν σέ ὁ­ποι­α­δή­πο­τε πτυ­χή τῆς ζω­ῆς μας», αναφέρει στην εγκύκλιό του.

Όπως επισημαίνει, «ἡ θε­ώ­ρη­ση τῆς γι­ό­γκας ἁ­πλῶς ὡς γυ­μνα­στι­κῆς εἶ­ναι  ἐ­σφαλ­μέ­νη. Καί τοῦ­το α)γι­α­τί ἀ­πο­τε­λεῖ θε­με­λι­ῶ­δες γνώ­ρι­σμα τοῦ  συ­στή­μα­τος τοῦ Ἰν­δου­ι­σμοῦ, β) δέν μπο­ρεῖ νά ἀ­φαι­ρε­θεῖ ὁ θρη­σκευ­τι­κός της χα­ρα­κτή­ρας ἀ­πό τίς προϋ­πο­θέ­σεις, τό πε­ρι­ε­χό­με­νο καί τό σκο­πό τῶν ἀ­σκή­σε­ων,γ) συν­δέ­ε­ται ἀ­να­πό­σπα­στα μέ τίς ἀ­ντι­χρι­στι­α­νι­κές ἀ­ντι­λή­ψεις­ περί με­τεν­σάρ­κω­σης ,καί δ) γι­α­τί ἀ­πο­τε­λεῖ ἀν­θρω­πο­κε­ντρι­κή προ­σπά­θει­α αὐ­το­λύ­τρω­σης μέ­σω τε­χνι­κῶν­ καί  ἀ­σκή­σε­ων».

Ο Μητροπολίτης χαρακτηρίζει τις τεχνικές της γιόγκας επικίνδυνες ανατρέχοντας στην εγκυκλοπαίδεια «Δομή» όπου αναφέρεται, όπως γράφει: «Εἶ­ναι γνω­στό ὅ­τι ἡ πρα­κτι­κή ἄ­σκη­ση τῆς γι­ό­γκα δη­μι­ουρ­γεῖ στό ἄ­το­μο ὄ­χι ἀ­πό­λυ­τα φυ­σι­ο­λο­γι­κές ἰ­δι­ό­τη­τες – καί πα­ρα­ψυ­χο­λο­γι­κές – γι­α­τί ἀ­ντι­στρέ­φο­νται ὁ­ρι­σμέ­νες σω­μα­τι­κές καί δι­α­νο­η­τι­κές λει­τουρ­γί­ες.»(Δο­μή, τομ 4, σ 188).

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της εγκυκλίου

«Εἶναι ἡ Γιόγκα Γυμναστική;»

Ἀδελφοί μου,

Βα­σι­κό γνώ­ρι­σμα τῆς ἐ­πο­χῆς μας,  εἶ­ναι ἡ σύγ­χυ­ση πού πα­ρα­τη­ρεῖ­ται γι­ά μι­ά ποι­κι­λί­α πτυ­χῶν τῆς ἀν­θρώ­πι­νης ζωῆς. Χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό πα­ρά­δει­γμα πνευ­μα­τι­κῆς καί ὑ­παρ­ξι­α­κῆς σύγ­χυ­σης εἶ­ναι καί τό γε­γο­νός, ὅ­τι καί ἡ  γι­ό­γκα, ἕ­να θε­με­λι­ῶ­δες θρη­σκευ­τι­κό   σύ­στη­μα   θεωρίας   καί  τε­χνι­κῆς  τοῦ  Ἰν­δου­ι­σμοῦ,  δι­α­φη­μί­ζε­ται στή χώ­ρα μας, στήν Εὐ­ρώ­πη καί στίς Η.Π.Α  ὡς ἀ­σκή­σεις- γυ­μνα­στι­κῆς, πού προ­σφέ­ρουν λύ­ση σέ πλῆθος προ­βλη­μά­των, πού προ­έρ­χο­νται ἀ­πό τόν ἀγ­χώ­δη τρό­πο ζω­ῆς.

Τί εἶ­ναι ὅ­μως ἡ γι­ό­γκα; Ἡ λέ­ξη γι­ό­γκα προ­έρ­χε­ται ἀ­πό τό  σαν­σκ­ρι­τι­κό yuj = συ­νε­νώ­νω, καί ση­μαί­νει ἕ­νω­ση τῆς ἀτομικῆς ψυχῆς μέ τό ἀπρόσωπο Ἀ­πό­λυ­το Ἕ­να τοῦ Ἰν­δου­ι­σμοῦ (Βλ.P.Schreiner, Yoga,Wörterbuch des Christen -tums,1995, σελ 1376 ). Ἡ ἕ­νω­ση αὐ­τή θε­ω­ρεῖ­ται ἀ­πε­λευ­θέ­ρω­ση καί λύ­τρω­ση τοῦ  ἀν­θρώ­που ἀ­πό τό κάρ­μα του, ἀ­πό τίς  συ­νέ­πει­ες δη­λα­δή, καί τά ἀ­πο­τε­λέ­σμα­τα τῶν ἐ­πι­λο­γῶν του καί τῶν πρά­ξε­ων του σέ προ­η­γού­με­νες δῆθεν ζω­ές του.

Ἐ­πι­πλέ­ον, σχε­τι­κά με τόν ὅ­ρο γι­ό­γκα, πρέ­πει νά ἐ­πι­ση­μά­νου­με ὅ­τι χρη­σι­μο­ποι­εῖ­ται  ὡς προσ­δι­ο­ρι­στι­κός ὅ­ρος ἑνός ἀ­πό τά ἕ­ξι κλα­σι­κά ὀρ­θό­δο­ξα σχο­συστήματα-κα­τευ­θύν­σεις τοῦ Ἰν­δου­ι­σμοῦ.(Βλ. H.Baer,Yoga, στό Lexikon der Sekten, Sohdergruppen und Weltanschauungen, 7η ἔκδ ,2001,στ. 1166-1174 ).

Εἶ­ναι ὅ­μως ἡ γι­ό­γκα γυ­μνα­στι­κή; Μπο­ρεῖ κά­ποι­ος νά ἀ­πο­μο­νώ­σει τήν πρα­κτι­κή ἄ­σκη­ση ἀ­πό τό θρη­σκευ­τι­κό της ὑ­πό­βα­θρο καί πε­ρι­ε­χό­με­νο; Μπορεῖ ἐπίσης κάποιος νά παραβλέψει τόν σκοπό γι­ά τόν ὁ­ποῖ­ο χρη­σι­μο­ποι­εῖ­ται; Ἀ­ναμ­φι­βό­λως ὄ­χι.

Καί ὁ ἰ­σχυ­ρι­σμός δι­α­φό­ρων κέ­ντρων, ἰν­στι­τού­των. σχο­λῶν, ὁ­μά­δων, πε­ρι­ο­δι­κῶν, ἤ καί γυ­μνα­στη­ρί­ων, πού τήν πα­ρου­σι­ά­ζουν ὅ­τι στε­ρεῖ­ται θρη­σκευ­τι­κοῦ χα­ρα­κτή­ρα, ἤ δῆ­θεν ὡς “ἐ­πι­στη­μο­νι­κοῦ” χα­ρα­κτή­ρα ψυ­χο­σω­μα­τι­κή πρα­κτι­κή, ἤ ὡς μέ­θο­δο ἁ­πλῶς εὐ­ε­ξί­ας καί πνευ­μα­τι­κῆς αὐ­το­γνω­σί­ας; Ἀ­ναμ­φι­βό­λως  οἱ ἰ­σχυ­ρι­σμοί αὐ­τοί εἶ­ναι ἀ­να­κρι­βεῖς. Πα­ρα­πλη­ρο­φο­ροῦν καί προ­κα­λοῦν σύγ­χυ­ση, χρη­σι­μο­ποι­ώ­ντας μά­λι­στα πολ­λές φο­ρές ἕ­να ἐ­ξαι­ρε­τι­κά ἑλ­κυ­στι­κό λε­ξιλόγιο. (Bλ. R.Hauth,(Hrsg), Kompaktlexikon Religionen,1998, σ. 366.).

Ἀντιθέτως ἡ γι­ό­γκα , εἶναι  θρη­σκευ­τι­κό σύστημα θεωρίας, τεχνικῶν   καί μεθὀδων πού ἐ­ξε­λίσ­σεται σέ δι­ά­φο­ρα στά­δι­α καί πρα­κτι­κές, στίς ὁ­ποῖ­ες ἐ­ντάσ­σε­ται καί ὁ δι­α­λο­γι­σμός, καί ἀ­πο­βλέ­πει αὐ­τός πού τή χρη­σι­μο­ποι­εῖ,  μέ τήν κα­θο­δή­γη­ση καί τοῦ δα­σκά­λου (γκου­ροῦ), στήν δι­άρ­κει­α μι­ᾶς καί μό­νο ζω­ῆς, να ἑνωθεῖ μέ τό ἀπρόσωπο Ἀ­πό­λυ­το Ἕ­να τοῦ Ἰν­δου­ισμοῦ. Ἔτσι θά ἔχει  πε­τύ­χει να λυτρωθεῖ καί νά  ἐ­ξι­λε­ω­θεῖ γι­ά  τά σφάλματα  καί τά λάθη πού δι­έ­πρα­ξε κα­τά τή δι­άρ­κει­α,ὑποτίθεται, ὅ­λων τῶν προ­η­γου­μέ­νων με­τεν­σαρ­κώ­σε­ων.

Ἀ­πό τά ἀ­νω­τέ­ρω λοι­πόν, πα­ρα­τη­ροῦ­με, ὅ­τι ἡ θε­ώ­ρη­ση τῆς γι­ό­γκας ἁ­πλῶς ὡς γυ­μνα­στι­κῆς εἶ­ναι  ἐ­σφαλ­μέ­νη. Καί τοῦ­το α)γι­α­τί ἀ­πο­τε­λεῖ θε­με­λι­ῶ­δες γνώ­ρι­σμα τοῦ  συ­στή­μα­τος τοῦ Ἰν­δου­ι­σμοῦ, β) δέν μπο­ρεῖ νά ἀ­φαι­ρε­θεῖ ὁ θρη­σκευ­τι­κός της χα­ρα­κτή­ρας ἀ­πό τίς προϋ­πο­θέ­σεις, τό πε­ρι­ε­χό­με­νο καί τό σκο­πό τῶν ἀ­σκή­σε­ων,γ) συν­δέ­ε­ται ἀ­να­πό­σπα­στα μέ τίς ἀ­ντι­χρι­στι­α­νι­κές ἀ­ντι­λή­ψεις­ περί με­τεν­σάρ­κω­σης ,καί δ) γι­α­τί ἀ­πο­τε­λεῖ ἀν­θρω­πο­κε­ντρι­κή προ­σπά­θει­α αὐ­το­λύ­τρω­σης μέ­σω τε­χνι­κῶν­ καί  ἀ­σκή­σε­ων.

Γι­α­τί οἱ δι­ά­φο­ρες τε­χνι­κές τῆς γι­ό­γκας εἶ­ναι ἐ­πι­κίν­δυ­νες; Τήν ἀ­πά­ντη­ση  μᾶς τήν δί­νει τό ἄρ­θρο πε­ρί γι­ό­γκα της ἔ­γκυ­ρης ἐ­γκυ­κλο­παί­δει­ας “ Δο­μή ”. Ἀ­να­φέ­ρε­ται λοι­πόν ἐκεῖ: «Εἶ­ναι γνω­στό ὅ­τι ἡ πρα­κτι­κή ἄ­σκη­ση τῆς γι­ό­γκα δη­μι­ουρ­γεῖ στό ἄ­το­μο ὄ­χι ἀ­πό­λυ­τα φυ­σι­ο­λο­γι­κές ἰ­δι­ό­τη­τες – καί πα­ρα­ψυ­χο­λο­γι­κές – γι­α­τί ἀ­ντι­στρέ­φο­νται ὁ­ρι­σμέ­νες σω­μα­τι­κές καί δι­α­νο­η­τι­κές λει­τουρ­γί­ες.»(Δο­μή, τομ 4, σ 188).

Ὀ­λο­κλη­ρώ­νο­ντας τήν μι­κρή ἀ­να­φο­ρά μας στό ὅ­τι ἡ γι­ό­γκα δέν εἶ­ναι γυ­μνα­στι­κή, πρέ­πει γι­ά μι­ά ἀ­κό­μη φο­ρά νά ὑ­πεν­θυ­μί­σου­με τό αὐ­το­νό­η­το. Ἡ πο­λύ­τι­μη ἰ­δι­ό­τη­τά μας ὡς χρι­στι­α­νῶν ὀρ­θο­δό­ξων κα­θι­στᾶ ἀ­συμ­βί­βα­στη τήν χρή­ση ἰν­δου­ι­στι­κῶν θρη­σκευ­τι­κῶν πρα­κτι­κῶν σέ ὁ­ποι­α­δή­πο­τε πτυ­χή τῆς ζω­ῆς μας.

Ἡ σω­τη­ρί­α τήν ὁ­ποί­α ὁ ἀν­θρω­πος ἐ­λευ­θέ­ρως οἰ­κει­ώ­νε­ται ἐ­ντός τῆς Ἐκ­κ­λη­σί­ας, εἶ­ναι ἔρ­γο καί προ­σφο­ρά τῆς ἀ­γά­πης καί τῆς χά­ρι­τος τοῦ Χρι­στοῦ μας . Γι­ά μᾶς ἰ­σχύ­ει στό ἀ­κέ­ραι­ο ὁ Παύ­λει­ος λό­γος μέ ὅ­λη τή βα­ρύ­τη­τά του : «Πά­ντες γάρ υἱ­οί Θε­οῦ ἐ­στε δι­ά τῆς πί­στε­ως ἐν Χρι­στῷ Ἰ­η­σοῦ.  ὅ­σοι γάρ εἰς Χρι­στόν ἐ­βα­πτί­σθη­τε, Χρι­στόν ἐ­νε­δύ­σα­σθε˙>> (Γαλ 3, 26-27), καί  <<τίς κοι­νω­νί­α φω­τί πρός σκό­τος; τίς δέ συμ­φώ­νη­σις Χρι­στοῦ πρός Βε­λι­αρ, ἤ τίς με­ρίς πι­στῷ με­τά ἀ­πί­στου;>> ( 2 Κορ 6,14-15).

Μέ  θερμές πατρικές εὐχές

Ὁ Μητροπολίτης

+ Ὁ Χίου, Ψαρῶν καί Οἰνουσσῶν  Μᾶρκος