Σηκώνουν τα μανίκια και πιάνουν δουλειά, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα των περιοχών τους. Κάτοικοι γειτονιών σε όλη την Αττική δεν μένουν απαθείς μπροστά στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν αυτοί και οι συμπολίτες τους, αλλά συσπειρώνονται σε ομάδες και δίνουν λύσεις όπου μπορούν.

Καθαρισμοί εγκαταλειμμένων κτιρίων και οικοπέδων, ανάδειξη αρχαιολογικών χώρων, ενίσχυση πολιτών που έχουν ανάγκη, εικαστικές παρεμβάσεις, ακόμα και… τοποθέτηση εικονικών κλήσεων σε οχήματα που εμποδίζουν την κίνηση των πεζών, συγκαταλέγονται στις δράσεις που τα μέλη των ομάδων διοργανώνουν στον Πειραιά, στο Χαϊδάρι, στο Γαλάτσι, στον Κεραμεικό και στο Μεταξουργείο.

Στις πρωτοβουλίες τους έχουν συχνά τους συνδημότες τους μαζί τους, αλλά και πολλές φορές απέναντί τους. Το ΑΠΕ -ΜΠΕ ήρθε σε επαφή με τέσσερις από τις ομάδες αυτές και παρουσιάζει το σκεπτικό τους, τις δράσεις τους, αλλά και τα προβλήματα που καλούνται να επιλύσουν στις γειτονιές τους.

«PireActive»

Έχοντας τη φιλοσοφία ότι «η αδιαφορία και η απάθεια είναι η ρίζα του κάθε κακού» 20 κάτοικοι του Πειραιά, κάθε ηλικίας αποφάσισαν να συγκροτήσουν το Νοέμβριο του 2010 την ομάδα «PireActive».

Στόχος, όπως εξηγούν τα μέλη της ομάδας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ, ήταν «η ανάγκη μας να αποκτήσουμε μια πιο άμεση σχέση και να έρθουμε σε επαφή με την πόλη μας, να γνωρίσουμε την ιστορία της, τις δυνατότητες της, να σεβόμαστε το χώρο που υπάρχουμε και να μάθουμε να τον ζούμε διαφορετικά, ώστε να μην μένουμε απαθείς μπροστά στην παρακμή του».

Οι δράσεις που υλοποιεί η ομάδα έχουν χαρακτήρα περιβαλλοντικό, πολιτιστικό και κοινωνικό. Σε αυτό το πλαίσιο έχουν οργανώσει μεταξύ άλλων καθαρισμούς σε γειτονιές, πάρκα, σχολεία και παραλίες, ξεναγήσεις σε μουσεία και γειτονιές με ιδιαίτερο χαρακτήρα, συλλογή τροφίμων και ρούχων.

«Επιθυμούμε ως ομάδα να κινητοποιηθεί ο καθένας μας κοινωνικά, πολιτισμικά, ανθρώπινα και να συμμετέχει στη ζωή της πόλης του», προσθέτουν.

Από τις δράσεις των «PireActive» ξεχωρίζουν ο καθαρισμός των εξωτερικών χώρων και του προαύλιου του Αρχαιολογικού Μουσείου Πειραιά, καθώς και η εικαστική παρέμβαση στους τοίχους του 34ου Δημοτικού Σχολείου Καλλίπολης, σε συνεργασία με καλλιτέχνες του δρόμου.

Στόχος τους είναι οι πρωτοβουλίες τους να λειτουργήσουν ανακουφιστικά για εκείνους που πλήττονται από την οικονομική κρίση. «Σε εποχές που νιώθεις τα πάντα να καταρρέουν είναι σημαντικό να δημιουργηθεί ένα “δίχτυ ασφαλείας”, ώστε οι άνθρωποι να μην πέσουν στο κενό. Το συναίσθημα της αλληλεγγύης είναι πολύτιμο για να μην δημιουργούνται αδιέξοδα και διαλυθούμε σαν κοινωνία», παρατηρούν.

Οι αντιδράσεις των συμπολιτών τους στις δράσεις ήταν θετικές. «Υπάρχει ένας φυσικός ενθουσιασμός και μια χαρά που την μοιραζόμαστε από κοινού κατά την διάρκεια των δράσεων μας αλλά και μετά», συμπληρώνουν.

«ΚΜ Πρότυπη Γειτονιά»

Η ομάδα «ΚΜ Πρότυπη Γειτονιά» είναι μια πρωτοβουλία κατοίκων και επαγγελματιών που ζουν ή εργάζονται στον Κεραμεικό και το Μεταξουργείο.

Η ομάδα συγκροτήθηκε πριν από τέσσερα χρόνια. «Μένουμε και δουλεύουμε εδώ, έχουμε τους ίδιους προβληματισμούς και αγωνίες για το πώς μπορεί να αξιοποιηθεί αυτή η περιοχή που είναι σε μεγάλο ποσοστό αναξιοποίητη», εξηγεί η Αλεξία Μυλωνά, μέλος της ομάδας.

Τα σημαντικότερα προβλήματα της περιοχής, όπως τα έχουν αξιολογήσει τα μέλη της ομάδας, είναι η συγκέντρωση οίκων ανοχής, η διέλευση πολλών λεωφορειακών γραμμών, η ύπαρξη πολλών εγκαταλειμμένων οικοπέδων και ακινήτων (σε ποσοστό 40%, όπως αναφέρουν), η ελλιπής καθαριότητα και η απουσία κοινωνικών υποδομών για τους πολίτες όλων των ηλικιών.

Η δράση της ομάδας έγινε ευρύτερα γνωστή μέσα από δύο πρωτοβουλίες, την ανάδειξη του «Δημόσιου Σήματος», του σημαντικότερου νεκροταφείου της αρχαίας Αθήνας, «ένα πρόγραμμα που συσπείρωσε τη γειτονιά», όπως λέει η κ. Μυλωνά, και το πρόγραμμα αναβάθμισης των οδών Κεραμεικού και Σαλαμίνος με στόχο να αναδειχθούν σε άξονες πολιτισμού που συνδέουν σημαντικούς πολιτιστικούς χώρους.

Για τις δράσεις αυτές η «ΚΜ Πρότυπη Γειτονιά» συνεργάστηκε με το σύλλογο «Μέγας Αλέξανδρος» (κατοίκων από Γκάζι, Κεραμεικό και Ρουφ) και την Κίνηση Πολιτών για τη Διάσωση του Ιστορικού Κέντρου της Αθήνας.

«Θέλουμε να ευαισθητοποιήσουμε το κοινό και την πολιτεία με τον πιο δημιουργικό τρόπο. Θεωρούμε ότι εκτός από τις καταγγελίες, μπορούμε με φτηνούς, έξυπνους και ευέλικτους τρόπους να βελτιώσουμε τα πράγματα στη γειτονιά μας. Εκτός από το ανύπαρκτο κράτος, δυστυχώς είναι και η κοινωνία ανύπαρκτη. Πρέπει να αναλάβουμε και εμείς τις δικές μας ευθύνες. Δεν έχουμε μόνο δικαιώματα, αλλά και υποχρεώσεις», τονίζει η Αλεξία Μυλωνά.

Δυστυχώς στην περίπτωσή τους οι αντιδράσεις των συμπολιτών τους δεν ήταν πάντα θετικές. «Καθαρίσαμε και βάλαμε φυτά σε ένα οικόπεδο εγκαταλειμμένο, που ήταν στέκι τοξικομανών και ο ιδιοκτήτης μας έκανε εξώδικο ότι καταπατούμε την ιδιοκτησία του. Ξήλωσε τις παρεμβάσεις μας και ο χώρος επέστρεψε στην πρωτύτερη κατάστασή του», διηγείται η ίδια.

«Geitones»

Τα τελευταία δύο χρόνια η ομάδα «Geitones» δραστηριοποιείται στο Γαλάτσι. Η ίδρυσή της ήταν αποτέλεσμα της διαπίστωσης ότι δεν υπάρχει καλή σύνδεση των τοπικών αρχών με τους πολίτες.

«Δεν θέλαμε να είμαστε ανταγωνιστικοί με το δήμο, αλλά να συνδεόμαστε και να αλληλοβοηθιόμαστε», διευκρινίζει η Άντα Μονογιού, μέλος της ομάδας, και προσθέτει: «Η φιλοσοφία μας είναι ότι η μονάδα μπορεί να αλλάξει τα πράγματα. Αυτός ο χώρος που βλέπουμε έξω, τα πεζοδρόμια, τα πάρκα, οι πλατείες είναι η αυλή του σπιτιού μας. Ζούμε σε πολυκατοικίες και η αυλή μας είναι ο κοινός χώρος και αυτό πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε».

Η πρώτη τους δράση ήταν να καθαρίσουν δέκα ζαρντινιέρες της περιοχής που ήταν γεμάτες σκουπίδια και να τις γεμίσουν χρώματα, χώμα και φυτά. Από τότε ακολούθησαν άλλες δέκα δράσεις, οι περισσότερες εκ των οποίων οικολογικού χαρακτήρα (καθαρισμοί οικοπέδων, πάρκων και παιδικών χαρών). Μεταξύ των δράσεων και η συλλογή τροφίμων για συμπολίτες τους που έχουν ανάγκη. Ιδιαίτερα πρωτότυπο χαρακτήρα είχε η τοποθέτηση εικονικών κλήσεων στα οχήματα που έκαναν κατάληψη στα πεζοδρόμια.

Την αντιμετώπιση του κόσμου απέναντι στις δράσεις τους η κ. Μονογιού τη χαρακτηρίζει «σε γενικές γραμμές ως αδιάφορη». «Είχαμε και αρνητικές αντιδράσεις και αυτό μας πονάει. Καθαρίσαμε οικόπεδα, βάλαμε πινακίδες και δύο μέρες μετά αυτές δεν υπήρχαν. Υπήρχαν και κάποιοι που μιλούσαν εναντίον μας», υπογραμμίζει η Άντα Μονογιού.

Ιστός Χαϊδαρίου

Μόλις πριν από ένα χρόνο η ομάδα «Ιστός» στο Χαϊδάρι αποφάσισε να αναλάβει δράση στη γειτονιά της. Έκτοτε οι πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει και μέχρι σήμερα φιλοξενούνται στο παλιό δημαρχείο της περιοχής, είναι πολλές: ενισχυτική διδασκαλία σε μαθητές γυμνασίου και λυκείου, τμήματα εκμάθησης ξένων γλωσσών και μουσικών οργάνων, εθελοντική νομική, λογιστική και ιατρική υποστήριξη, διοργάνωση δωρεάν καλλιτεχνικών εργαστηρίων για παιδιά και ενήλικες, ανταλλακτήριο παιδικών ρούχων και παιχνιδιών, σεμινάρια, λειτουργία Κινηματογραφική Λέσχης, ακόμα και συνεργασία με κοινωνικό ωδείο για τη διοργάνωση μαθημάτων.

Καταλυτικό ρόλο στην απόφαση της δραστηριοποίησής τους έπαιξε η έντονη κρίση. «Θέλαμε έναν ελεύθερο χώρο που θα προσφέρει στην κοινωνία, χωρίς να υποκαθιστά τις ευθύνες της πολιτείας», παρατηρεί ο Κώστας Φωτεινάκης.

Οι εθελοντές που συμμετέχουν στις δράσεις είναι περισσότεροι από 100 και οι ωφελούμενοι καλούνται να συμβάλουν και αυτοί με τις δυνάμεις τους σε όποια δράση μπορούν. «Θέλουμε να καλλιεργήσουμε την κουλτούρα ότι ο καθένας προσφέρει ό,τι μπορεί», τονίζει ο κ. Φωτεινάκης.

Οι δράσεις του «Ιστού» δεν απευθύνονται μόνο σε δημότες του Χαϊδαρίου, αλλά σε όσους επιθυμούν να συμμετάσχουν.