Σε διαβούλευση η Εθνική Στρατηγική για την ένταξη προσφύγων και μεταναστών

Την ολοκληρωμένη Εθνική Στρατηγική για την ένταξη των προσφύγων και μεταναστών στη χώρα, η οποία επιχειρεί να λύσει μία σειρά ζητημάτων που αντιμετωπίζουν οι πολίτες τρίτων χωρών στην Ελλάδα και δίνει έμφαση στην ενεργό συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης, παρουσίασε σήμερα το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής. Η Στρατηγική έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση μέχρι τις 15 Φεβρουαρίου.

Όπως δήλωσε ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής, Δημήτρης Βίτσας, το 2019 θα είναι η χρονιά ένταξης, καθώς «η ένταξη είναι μία πρόκληση για όλους μας, για το σύνολο της κοινωνίας. Καλούμαστε να ανταποκριθούμε σε αυτήν την πρόκληση». Ο ίδιος παρατήρησε ότι οι ενταξιακές δράσεις που είχαν αναπτυχθεί πριν από το 2015 «δεν εντάσσονταν σε ένα συνολικό, ολοκληρωμένο σχέδιο ένταξης, ήταν κατά κύριο λόγο αποσπασματικές και χωρίς συνέχεια». Μάλιστα, ανέφερε χαρακτηριστικά ως παράδειγμα την περιοχή Νεόκτιστα Ασπροπύργου, «όπου θα δει κανείς ανθρώπους που έχουν έρθει στην Ελλάδα εδώ και πολλά χρόνια και δεν έχουν κανένα δικαίωμα, ζουν σε πολλά εισαγωγικά παρατύπως ή αγνοούμενοι από την ελληνική επικράτεια».

Σύμφωνα με τον κ. Βίτσα, στόχος της Εθνικής Στρατηγικής είναι «η ένταξη και όχι η αφομοίωση, κάτι που σημαίνει σεβασμό στη διαφορετικότητα, στις δομές και αξίες των κοινωνιών υποδοχής σε συνδυασμό με μία γόνιμη πολιτιστική ποικιλομορφία, αυτό που θα ονομάζαμε διαπολιτισμικότητα».

Βασική θέση του υπουργείου είναι ότι «η ένταξη πρέπει να γίνεται σε τοπικό επίπεδο», με την τοπική αυτοδιοίκηση να καλείται να διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο. Πρακτικά η στρατηγική θα υλοποιηθεί μέσα από νομοθετικές πρωτοβουλίες και προγράμματα. Σημαντικό βήμα θα είναι και η αναμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου που θα επιτρέψει «την ομαλοποίηση της κατάστασης όσων μεταναστών είχαν εισέλθει στην Ελλάδα κατά τις προηγούμενες δεκαετίες, κυρίως κατά τη δεκαετία του 1990, και βρίσκονται ακόμη σε μετέωρο καθεστώς» σημείωσε ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής.

Ιδιαίτερη σημασία για την υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής έχουν οι οριζόντιες πολιτικές και οι εθνικοί μηχανισμοί που θα τις υποστηρίζουν και παρακολουθούν. Γι’ αυτόν τον σκοπό θα δημιουργηθεί ένα διυπουργικό συντονιστικό όργανο για την ένταξη, ενώ η αξιολόγηση της Εθνικής Στρατηγικής θα γίνεται σε ετήσια βάση και από ειδική ομάδα έργου αποτελούμενη από μέλη των αρμόδιων υπουργείων και της ΕΛΣΤΑΤ.

Η Εθνική Στρατηγική ξεκίνησε να εκπονείται τον Οκτώβριο του 2017 από ομάδα εργασίας με επικεφαλής τον γγ Μεταναστευτικής Πολιτικής, Μιλτιάδη Κλάπα και τη συνδρομή της Διεύθυνσης Κοινωνικής Ένταξης του υπουργείου, στελεχών του γραφείου του αντιπροέδρου της κυβέρνησης και στελεχών της ΕΕΤΑΑ. Με την ολοκλήρωσή της τέθηκε σε διυπουργική διαβούλευση και εγκρίθηκε από το Κυβερνητικό Συμβούλιο Κοινωνικής Πολιτικής τον Ιούλιο του 2018.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο κ. Κλάπας, σήμερα στη χώρα διαμένουν νόμιμα 551.868 μετανάστες, με κύριες χώρες καταγωγής την Αλβανία, τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και τις ασιατικές χώρες. Άλλοι 100.000 υπολογίζεται ότι διαμένουν παράνομα στη χώρα. Το 60,14% διαμένει στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Έχει διαπιστωθεί ότι η διασπορά του μεταναστευτικού πληθυσμου στη χώρα γίνεται με κριτήριο τη δυνατότητα πρόσβασης στην εργασία. Ο πληθυσμός των αιτούντων άσυλο υπολογίζεται σε περίπου 70.000.

Η Εθνική Στρατηγική αποτελείται από εννέα άξονες πολιτικής, που περιλαμβάνουν πέντε μεγάλες μεταρρυθμίσεις. Η πρώτη θα είναι η μεταφορά της αρμοδιότητας της ένταξης στην αυτοδιοίκηση, που θα καταστεί συνδιαμορφωτής των πολιτικών ένταξης. Η δεύτερη αφορά στην υλοποίηση πολιτικών οριζόντιου χαρακτήρα και εθνικών μηχανισμών που θα τις υποστηρίζουν, με εναρμονισμό των δράσεων των άλλων υπουργείων με τις ενταξιακές στοχεύσεις του ΥΜΕΠΟ. Η τρίτη μεταρρύθμιση θα είναι η προώθηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.

Η τέταρτη εισηγείται την αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου, για την προώθηση, όπως είπε ο κ. Κλάπας, της επαναφοράς στη νομιμότητα μεταναστών που εισήλθαν παράτυπα στη χώρα ή έχασαν το καθεστώς νομιμότητας, ώστε να έχουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας με νόμιμο τρόπο και να έχουν δικαίωμα σε βασικές υπηρεσίες και αγαθά. Η πέμπτη μεταρρύθμιση αφορά στη συμμετοχή στα κοινά, με σημαντικότερη την επεξεργασία πρότασης για τη συνταγματική αναθεώρηση, προκειμένου οι μετανάστες να έχουν το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στις εκλογές της τοπικής αυτοδιοίκησης. Τέλος, στην Εθνική Στρατηγική υπάρχει ειδική μέριμνα για ευάλωτες ομάδες, όπως η επιτροπεία των ασυνόδευτων ανηλίκων και η παροχή νοσηλευτικής και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης σε ανασφάλιστους και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.

Τα χρηματοδοτικά εργαλεία θα είναι εθνικοί πόροι, το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης, έκτακτες χρηματοδοτήσεις της DG HOME και της DG ECHO, η Αναπτυξιακή Τράπεζα του Συμβουλίου της Ευρώπης, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων κ.ά.

Τα τέσσερα μεγάλα προγράμματα που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής είναι το πρόγραμμα HELIOS 2 για τη φιλοξενία και υποστήριξη 5.000 αναγνωρισμένων προσφύγων, το οποίο έρχεται ως συνέχεια του πιλοτικού προγράμματος HELIOS και θα διαρκέσει 18 μήνες. Επίσης, το πιλοτικό πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης για 3.000 αναγνωρισμένους πρόσφυγες σε Αττική και Κεντρική Μακεδονία, σε συνεργασία με το υπουργείο Εργασίας, το πρόγραμμα ελληνομάθειας που ήδη έχει ανακοινωθεί από το υπουργείο Παιδείας και ένα πρόγραμμα απασχόλησης στον αγροτικό τομέα για 2.000 πρόσφυγες σε συνεργασία με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης.

Επιπλέον, στις δράσεις που υλοποιούνται ή πρόκειται να υλοποιηθούν το προσεχές διάστημα εντάσσονται η παρακολούθηση της δραστηριότητας των ένδεκα Κέντρων Ένταξης Μεταναστών που λειτουργούν σε δέκα δήμους της χώρας από το 2017, η διαμόρφωση προγράμματος εκπαίδευσης των υπαλλήλων των Κέντρων Ένταξης Μεταναστών σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, η ενίσχυση του ρόλου των διαπολιτισμικών διαμεσολαβητών και η πρόσληψη τον Φεβρουάριο 70 διαμεσολαβητών στα Κέντρα Ένταξης Μεταναστών και Κέντρα Κοινότητας σε συνεργασία με τον ΑΣΕΠ. Τέλος, η καταγραφή των αναγνωρισμένων φορέων εκπροσώπησης του μεταναστευτικού πληθυσμού, η παρακολούθηση δράσεων μη τυπικής εκπαίδευσης, αλλά και η διεξαγωγή προγράμματος για τη διατροφική ασφάλεια των Σύρων προσφύγων από το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής και το Πανεπιστήμιο Σασκατσεβάν του Καναδά, το Χαροκόπειο και ακόμη 14 πανεπιστήμια.