Την ανθρώπινη παρουσία στην Πάρο ήδη από τη Νεολιθική Περίοδο αποκαλύπτουν ευρήματα που ήρθαν στο φως και χρονολογούνται από την 5η χιλιετία πΧ, όπως επισήμανε ο επίτιμος έφορος αρχαιοτήτων, Δημήτριος Σκιλάρντι, ο οποίος έχει επίσης, την ιδιότητα του διευθυντή των ανασκαφών στις Κουκουναριές.
Μιλώντας στην ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στην Κομοτηνή με θέμα «Προσεγγίσεις στη νησιωτική αρχαιολογία με έμφαση στα μικρότερα νησιά του Αιγαίου», που διοργάνωσε το τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, υπογράμμισε ότι από τις αρχές του χρόνου, με χρηματοδότηση του Ιδρύματος Λεβέντη και σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία ξεκίνησαν οι εργασίες για την ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου των Κουκουναριών, που βρίσκεται σε εξαιρετικά επίκαιρη θέση, στον κόλπο της Νάουσας, δίπλα στη γνωστή παραλία τις Κολυμπήθρες.
Ο κ. Σκιλάρντι σημείωσε ότι πρόκειται για αρχαιολογικό χώρο μοναδικό στο Αιγαίο λόγω της επαλληλίας αρχαιολογικών φάσεων, καθώς ήταν χωρίς διακοπή σε χρήση 5η χιλιετία π.Χ. έως τον 7ο αιώνα π.Χ. Ο ίδιος εξέφρασε την ελπίδα ότι οι εργασίες θα ολοκληρωθούν σε 2-3 χρόνια, υπό την προϋπόθεση ότι θα ενταχθούν στο ΕΣΠΑ ή σε άλλο κοινοτικό χρηματοδοτικό σχήμα.
Τον 13ο προς 12ο αιώνα πΧ κάτοικοι της ηπειρωτικής Ελλάδας, μετά την καταστροφή των μυκηναϊκών ανακτόρων κατέφυγαν στη Πάρο, όπου κατέλαβαν την ύψους 73 μέτρων Ακρόπολη στις Κουκουναριές, την οχύρωσαν και την έκαναν κέντρο της δραστηριότητας τους στο νησί. Οι Κουκουναριές υπήρξαν οργανωμένο διοικητικό κέντρο της προϊστορικής εποχής, έως το 1150 πΧ, οπότε και καταστράφηκαν από βίαιη εισβολή και ακολούθως το κέντρο βάρος μετακινήθηκε στην Παροικιά.
Η αρχαιολογική σκαπάνη στις Κουκουναριές έφερε στο φως εκατοντάδες ακέραια ζωγραφιστά αγγεία και πολυτελή αντικείμενα, από χαλκό, στεατίτη, ορεία κρύσταλλο και ελεφαντόδοντο.
Οι Μυκηναίοι ανέπτυξαν την ναυσιπλοΐα και το εμπόριο, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη του νησιού. Υπάρχουν μάλιστα ενδείξεις ότι είχαν εμπορικές συναλλαγές με την Νοτιοανατολική Μεσόγειο και την Αίγυπτο.
Κατά τη Γεωμετρική Περίοδο, τον 8ο αιώνα πΧ, σπίτια ξέχωρα καταλαμβάνουν τον χώρο του ερειπωμένου Ανακτόρου.
Τον 7ου αιώνα ο οικισμός εξελίχθηκε σε προβαθμίδα οργανωμένης πόλης, με το ναό της Αθηνάς σε κεντρική θέση. Βρέθηκε, επίσης, μια πρώιμη μορφή πρυτανείου κτίριο, δηλαδή, όπου συνέρχονταν οι αριστοκράτες του οικισμού και συζητούσαν για τη διαχείριση του.
Ο κ. Σκιλάρντι αναφέρθηκε, ακόμη, στον Πάριο ποιητή Αρχίλοχο, ο οποίος έζησε το πρώτο μισό του 7ου αιώνα πΧ. Υπήρξε ο πρώτος λυρικός ποιητής της αρχαιότητας και τα ποιήματα του δεν εξιστορούσαν τα κλέη των προγόνων, αλλά είχαν ως θέμα τα προσωπικά του συναισθήματα, τις σχέσεις του με τον κόσμο της Πάρου και τις
τραγωδίες που έπληξαν το νησί. Γόνος αριστοκρατικής οικογένειας, υπήρξε ιδιόμορφη προσωπικότητα , ενώ συμμετείχε στις εκστρατείες για την κατάκτηση της Θάσου.
Στις ανασκαφές που πραγματοποιεί από το 2007 στη Λήμνο και συγκεκριμένα στην θέση «Ουριακός», στην παραλία Λουρί της Φυσίνης, στη νοτιοανατολική πλευρά του νησιού, επικεφαλής ομάδας αρχαιολόγων του ΑΠΘ, αναφέρθηκε ο καθηγητής Αρχαιολογίας Νικόλαος Ευστρατίου.
Όπως επισήμανε, οι ανασκαφές ανέδειξαν τα εντυπωσιακά κατάλοιπα μιας εγκατάστασης κυνηγών και τροφοσυλλεκτών της Τελικής Παλαιολιθικής που δραστηριοποιούνταν στη Λήμνο γύρω στο 11.000 π.Χ.
