Βαθαίνει το ρήγμα στις Ένοπλες Δυνάμεις

Σε ένα περιβάλλον δεινής παγκόσμιας αλλά κυρίως εθνικής οικονομικής κρίσης, όπως αυτή που διανύσαμε σήμερα, οι όποιες γεωπολιτικές και λοιπές εξελίξεις επιταχύνονται πολλές φορές με απρόβλεπτη τροπή – χαρακτηριστικό παράδειγμα η εξελισσόμενη «αραβική άνοιξη».

Ο μονοπολιτικός σε παγκόσμιο επίπεδο κόσμος, όπως γράφει ο διεθνολόγος και στρατιωτικός αναλυτής, δρ. Αθανάσιος Δρούγος, στο περιοδικό «Επίκαιρα», δείχνει να μεταπίπτει σε λίγα χρόνια σε έναν πολυπολικό, όπου διάφορες χώρες επιθυμούν να διαδραματίσουν το ρόλο περιφερειακών υπερδυνάμεων (Βραζιλία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική, Τουρκία, κ.λπ.).

Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την ουσιαστική απραξία εκ μέρους μας στην απόκτηση ή βελτίωση των αμυντικών συστημάτων που η πατρίδα μας έχει άμεση ανάγκη, δημιουργεί στην Τουρκία την αυξανόμενη επιθυμία να μεταλλαχθεί σε κυρίαρχο παράγοντα του Αιγαίου, εντείνοντας τον τελευταίο καιρό τις προκλήσεις της με διάφορες μεθόδους – μεταξύ των οποίων και εκ νέου αμφισβητήσεις νησίδων, αμφισβητήσεις επί Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών, προσπάθεια αλλοίωσης του πληθυσμού μας μέσω της λαθρομετανάστευσης, απειλών κατά της Κύπρου.

Η τουρκική στρατηγική και το όραμα της Τουρκίας να γίνει μια περιφερειακή υπερδύναμη με έντονα νεοοθωμανικά και ισλαμικά χαρακτηριστικά, η οποία θα αποτελεί και τη μοναδική γέφυρα ανάμεσα στη Δύση/ΝΑΤΟ και το μουσουλμανικό κόσμο, αναμένεται να δημιουργήσει πολλαπλά προβλήματα στη χώρα μας.

Στο πλαίσιο των νέων αντίξοων συνθηκών που δημιουργούνται, όπως γράφει ο κ. Δρούγος στο περιοδικό, η Ελλάδα πρέπει να είναι έτοιμη να ανταποκριθεί με αποφασιστικότητα και σταθερές θέσεις, τη χρονική στιγμή κατά την οποία η οικονομία μας είναι σε κατάρρευση και αδυνατούμε να ανταποκριθούμε σε πολλά θέματα. Η διπλωματία μας σε ερείσματα παραμένει αναιμική, η στρατιωτική μας διπλωματία σε κάθετη πτώση, ο ρόλος της χώρας στο ΝΑΤΟ οριακότατος, η παρουσία μας σε διεθνείς αποστολές σε συνεχή μείωση, ενώ σε κρίσιμες παγκόσμιες συνόδους δεν έχουμε λόγο και προφανώς δεν μας υπολογίζουν.

Οι γείτονές μας έχουν ξεκινήσει ένα φιλόδοξο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των Ενόπλων Δυνάμεών τους, βασιζόμενοι στο δόγμα της αεροπορικής υπεροχής στην ευρύτερη περιοχή. Είναι αντιληπτό ότι η αεροπορική υπεροχή αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την επιτυχή ή μη έκβαση μιας σύρραξης, ενώ ταυτόχρονα είναι ο ουσιαστικός παράγοντας αποτροπής για ένα κράτος. Ιδιαίτερα δε στο επιχειρησιακό περιβάλλον του Αιγαίου.

Για παράδειγμα, ο εκσυγχρονισμός των ανατολικών γειτόνων βασίζεται στην απόκτηση 30 νέων υπερσύγχρονων F-16 ιδίων δυνατοτήτων με αυτών που παρέλαβε η ελληνική Πολεμική Αεροπορία το 2009, στην αναβάθμιση του συνόλου των αεροσκαφών F-16 (περισσότερα των 220) και, τέλος, στη δυναμική ένταξή τους στο πρόγραμμα 5ης γενιάς F-35 (JSF), μετά το 2016, με την απόκτηση 100 με 120 αεροσκαφών JSF.

Ανισότητα δυνάμεων στον εναέριο χώρο του Αιγαίου

Για τη χώρα μας τα πράγματα είναι πολύ άσχημα και λίαν προσεχώς θα βρεθούμε ενώπιον δυσμενέστατων εξελίξεων, που ειδικά στον αεροπορικό τομέα θα είναι τραγικές, αφού η ανισότητα των δυνάμεων θα είναι πασιφανής. Δεν αντιμετωπίζεται ποτέ ο οποιοσδήποτε αντίπαλος απλά με μέτρα συντήρησης υπάρχοντος υλικού σαν αυτά που ακούγονται από διάφορα χείλη.

Η επανάσταση στις νέες αμυντικές τεχνολογίες, οι νέες και διευρυμένες διακλαδικές επιχειρήσεις, τα συμπεράσματα από τους πρόσφατους πολέμους σε Αφγανιστάν, Λιβύη και Ιράκ, τα νέα και πολυεπίπεδα πεδία μάχης, η διεύρυνση του φάσματος των ασύμμετρων επιθετικών ενεργειών, η αναβάθμιση των υβριδικών εχθρών, οι καθοριστικής σημασίας εξελίξεις και καινοτομίες στη στρατιωτική εκπαίδευση, το νέο ΝΑΤΟ των παγκόσμιων προεκτάσεων, τα μείζονα θέματα της ασφάλειας του κυβερνοχώρου κ.λπ. έχουν καταστήσει όσο ποτέ άλλοτε τις Ένοπλες Δυνάμεις δέσμιες καθημερινών σαρωτικών αλλαγών. Μπορεί η χώρα μας να αντιμετωπίζει βασικά εξ ανατολών συμβατικών διαστάσεων απειλή, αλλά στο σύγχρονο διεθνές περιβάλλον τα δεδομένα και οι παράμετροι αλλάζουν με εντυπωσιακούς και ανεξέλεγκτους ρυθμούς.

Στον αντίποδα, οι προγραμματισμένες μέχρι το 2012 αποσύρσεις παλαιότερων τύπων αεροσκαφών της δικής μας Πολεμικής Αεροπορίας (43 Α-7E / TA-7C) και εν συνεχεία των εκσυγχρονισμένων F-4E PI2000 (το αργότερο έως το 2020) θα δημιουργήσουν ένα μεγάλο κενό στη Δομή Δυνάμεων, η οποία θα συρρικνωθεί σε 200 μαχητικά. Εάν λάβουμε δε υπόψη και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των αεροσκαφών και όχι μόνο τον αριθμό αυτών, τότε η σύγκριση είναι ακόμα χειρότερη εις βάρος της χώρας μας. Η διατήρηση της αποτρεπτικής ικανότητας της χώρας την περίοδο αυτή τίθεται σε άμεσο κίνδυνο.

Είναι επίσης αντιληπτό ότι, πέραν των άμεσων απαιτήσεων της Πολεμικής μας Αεροπορίας, θα πρέπει να ενταθεί και ο εκσυγχρονισμός του Πολεμικού Ναυτικού και του Ελληνικού Στρατού, έτσι ώστε να διαμορφωθεί μια πλήρης διακλαδική δύναμη αποτροπής.

Τραγικές ελλείψεις και επικίνδυνη αδιαφορία

Σε ότι αφορά στο Πολεμικό Ναυτικό και στον Ελληνικό Στρατό θα πρέπει να επισημανθεί ότι οι διαδοχικές πολιτικές ηγεσίες του υπουργείου είναι υπεύθυνες για τη διατάραξη της ισορροπίας, καθόσον θα μπορούσαν να διαθέτουν ήδη νέα οπλικά συστήματα, αυξάνοντας σημαντικά τις αποτρεπτικές μας ικανότητες.

Σημαντικά συστήματα αφήνονται να «σαπίζουν» πριν καν αποκτηθούν ή αμέσως μόλις παραλαμβάνονται, παρά το γεγονός ότι έχει αποπληρωθεί το μεγαλύτερο τμήμα του κόστους απόκτησής τους.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα: Μεταφορικά ελικόπτερα NH90, επιθετικά ελικόπτερα AH-64DHA Apache, άρματα μάχης Leopard 2HEL χωρίς πυρομαχικά.

Η έγκαιρη αξιοποίηση όλων των ανωτέρων συστημάτων θα είχε ως αποτέλεσμα την κατακόρυφη αύξηση των αποτρεπτικών δυνατοτήτων της χώρας μας και, μάλιστα, σε μια περίοδο έντασης με την Τουρκία.

Γίνεται, λοιπόν, αντιληπτό ότι η επιτυχής ολοκλήρωση των ανωτέρω προγραμμάτων πρέπει να αποτελέσει το πρώτο μέλημά μας και στη συνέχεια να καθοριστούν τα νέα προγράμματα που απαιτούνται για την αύξηση των επιχειρησιακών ικανοτήτων του Πολεμικού Ναυτικού και του Ελληνικού Στρατού.

Συνοπτικά τα σημαντικότερα εξοπλιστικά προγράμματα θα πρέπει να συνίστανται σε: Αεροσκάφη Ναυτικής Συνεργασίας, πυρομαχικά αρμάτων μάχης Leopard 2HEL, απόκτηση Unmanned Combat Aerial Vehicles (UCAV), τα οποία σε σύγχρονα, μη γραμμικά πεδία μάχης έχουν προκαλέσει επαναστάσεις σε στοχοποίηση κ.λπ.

Νέα αντιαεροπορικά συστήματα, σε συνδυασμό με τις απαιτήσεις της Πολεμικής Αεροπορίας. Νέες φρεγάτες, με επαναπροσδιορισμό του απαιτούμενου αριθμού αυτών και της επιθυμητής διαμόρφωσής τους, σύμφωνα με τα νέα οικονομικά δεδομένα. Ένταξη νέων τύπων πλοίων επιφάνειας, κατόπιν ανάλογης μελέτης (κορβέτες κ.λπ.).

Σε ότι αφορά στα Αεροσκάφη Ναυτικής Συνεργασίας (ΑΦΝΣ), αξίζει μια ιδιαίτερη μνεία, λόγω των συνεχών εξελίξεων στη δημιουργία της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, αλλά και των ραγδαίων εξελίξεων με την ΑΟΖ της Κύπρου.

Για την Ελλάδα και τα ζωτικής συμμαχίας εθνικά και οικονομικά της συμφέροντα, η επιτήρηση των θαλάσσιων οδών στο Αιγαίο και τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση. Μέχρι και το 2009, το Πολεμικό Ναυτικό (Π.Ν.) ανταποκρινόταν σε αυτό το στρατηγικό στόχο με τη χρήση αεροσκαφών P-3B, τα οποία αποκτήθηκαν ως μεταχειρισμένα από τα αποθέματα του Αμερικανικού Ναυτικού (USN) το 1994. Οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις διαδραμάτισαν στρατηγικό ρόλο όχι μόνο στο Αιγαίο, αλλά και στην Ανατολική Μεσόγειο για πάνω από δεκαπέντε χρόνια με τις αποστολές αυτών των αεροσκαφών.

Επιπρόσθετα, τα συγκεκριμένα αεροσκάφη έδιναν τη δυνατότητα στο Πολεμικό Ναυτικό να επιτηρεί επί καθημερινής βάσεως όλα τα θαλάσσια σύνορα της χώρας, από πλευράς τόσο τρομοκρατίας όσο και παράνομης μετανάστευσης.
Με την απόσυρση των αεροσκαφών P-3B (λόγω λήξης ορίου ζωής), το Π.Ν. απώλεσε όλες τις δυνατότητες ναυτικής επιτήρησης και, μάλιστα, στην πιο κρίσιμη περίοδο, όπως αποδεικνύεται από τις ραγδαίες γεωοπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή μας («αραβική άνοιξη», κατάσταση στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή, ΑΟΖ Κύπρου, υιοθέτηση ελληνικής ΑΟΖ κ.λπ).

Αξίζει δε να αναφερθεί ότι το κενό που έχει δημιουργηθεί σήμερα στους κόλπους της Συμμαχίας επιχειρούν να το καλύψουν οι Τούρκοι, εκτελώντας προς το παρόν μία εβδομαδιαία αποστολή ως άσκηση με τα δικά τους αεροσκάφη, σε συνδυασμό με εισόδους στο Κεντρικό Αιγαίο, όπου κάνουν, εκτός από τις καταγραφές του στόλου μας, και αποτύπωση όλων των εμπορικών πλοίων της Ανατολικής Μεσογείου.

Είναι δε χαρακτηριστικό ότι στην κρίση της Λιβύης, η χώρα μας αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει σε ρόλο ναυτικής επιτήρησης κάποια από τα ελικόπτερα έρευνας και διάσωσης, τα γνωστά Super Puma, χωρίς, βέβαια, ικανοποιητικά αποτελέσματα και με μεγάλο κόστος.

Η Άγκυρα ενδυναμώνει το χερσαίο ρόλο της

Η Άγκυρα στοχεύει μέσω της φιλοξενίας – βάσει της νέας Διοικητικής Δομής του ΝΑΤΟ – του Συμμαχικού Στρατηγείου Χερσαίων Δυνάμεων να ενδυναμώσει το χερσαίο ρόλο της στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, ενώ παράλληλα επιδιώκει να καταστεί υπολογίσιμη ναυτική δύναμη στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η παρουσία της στους διεθνείς στολίσκους κατά της τρομοκρατίας και άλλων ασύμμετρων απειλών στις αραβικές θάλασσες, οι στενές στρατιωτικές επαφές με τα νέα καθεστώτα σε Αίγυπτο, Τυνησία, Λιβύη, οι ναυτικές επαφές με την Αλβανία, σε συνδυασμό με ευρύτερες κινήσεις της σε Αφγανιστάν, στην επιχείρηση του ΝΑΤΟ εναέριων περιπολιών στη Βαλτική, καθώς και η σημαντική διείσδυση σε Αφρική – Ασία, έχουν δημιουργήσει νέα δεδομένα, στα οποία, δυστυχώς, λόγω των χαοτικών οικονομικών προβλημάτων μας ως και έλλειψης ευρύτητας πνεύματος από τους καθ’ ύλην αρμόδιους, δεν έχουμε προσδώσει την πρέπουσα βαρύτητα.

Η χώρα μας δεν συμμετέχει ενεργά και με μέσα στο όλο πλαίσιο της αντιπυραυλικής άμυνας του ΝΑΤΟ, τη στιγμή που η Τουρκία συμμετέχει με το ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης και η Ρουμανία με τη βάση των πυραύλων αναχαίτισης στο Ντεβεσέλου.

Συμπερασματικά, η κατάσταση δεν είναι καθόλου ενθαρρυντική, ενώ στον ευαίσθητο χώρο των Ενόπλων Δυνάμεων υπάρχουν σωρευμένα προβλήματα σε υλικό αλλά και σε ανθρώπινο δυναμικό, προϊόντα της τραγικής οικονομικής κρίσης. Δεν τίθεται πια θέμα διατήρησης ισορροπίας στο Αιγαίο. Αυτή είναι πλέον για την ιστορία…

Βάσει των ανωτέρω και μέσα στα όρια που θα μπορούσαν να επιτραπούν κάποιες κινήσεις, προσωπικά προτείνονται τα: καθολική ενδυνάμωση της εκπαίδευσης του προσωπικού ως και συνεχή ενημέρωση για να μην βρεθούν σε λίγα χρόνια εκτός σύγχρονων εξελίξεων σε όλους τους στρατιωτικούς τομείς.
Μελέτη επί των απαιτήσεων και μέσων για την παροχή κάλυψης και προστασίας των ενεργειακών βάσεων ως και της ΑΟΖ, όταν αυτή υιοθετηθεί.

Έμφαση στις Ειδικές Δυνάμεις και στη συλλογή πληροφοριών. Εκδήλωση συμμετοχής και ενεργοποίηση της χώρας σε κάποιο διάστημα στα προγράμματα αεροσκαφών 5ης γενιάς.

Εκμετάλλευση πολλαπλασιαστών ισχύος που διευκολύνουν τον αμυνόμενο στα νέα πεδία μάχης. Να επιδιωχθεί η όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματική παρουσία και συμμετοχή της χώρας μας στο ΝΑΤΟ και σε πολλά από τα προγράμματα της Συμμαχίας. Ειδικότερα, να γίνει εκμετάλλευση της λεγόμενης Έξυπνης Άμυνας (Smart Defence).

Έμφαση στην ασφάλεια των κυβερνοδικτύων και του κυβερνοχώρου. Η κατάσταση δεν είναι καθόλου καλή και απαιτείται η λήψη άμεσων μέτρων. Οι αρμόδιοι θα πρέπει να δουν τον τομέα της Άμυνας όχι ως βιτρίνα και γραφείο εξυπηρέτησης συμφερόντων, αλλά ως καθοριστικό χώρο επιβίωσης της χώρας σε πολύ χαλεπούς καιρούς.