Η επανένταξη των αποφυλακιζόμενων αποτελεί ένα από κεντρικά ζητήματα συζήτησης και έρευνας της Ειδικής Μόνιμης Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για το Σωφρονιστικό Σύστημα και τις λοιπές μορφές εγκλεισμού.
Το θέμα απασχόλησε τη χθεσινή συνεδρίαση, κατά τη διάρκεια της οποίας η πρόεδρος της Επιτροπής, Παναγιώτα Κοζομπόλη, υπογράμμισε πως «η επανένταξη των κρατουμένων (ή ένταξη πολλές φορές), οφείλει να είναι το κύριο μέλημα του κράτους δικαίου. Ξεκινά από την πρώτη ημέρα της έκτισης της ποινής μέσα στο κατάστημα κράτησης. Με την εκπαίδευση των κρατουμένων, με την επιμόρφωσή τους, με την υποβοήθηση και τη στήριξή τους για την απόκτηση επαγγελματικής κατάρτισης, εργασιακής εμπειρίας. Με την ενασχόλησή τους σε προγράμματα πολιτισμού. Με τη συμμετοχή τους σε προγράμματα απεξάρτησης από ναρκωτικές ουσίες».
Με αυτό το σκεπτικό, το υπουργείο Δικαιοσύνης, ειδικότερα η Γραμματεία Αντεγκληματικής πολιτικής, σε συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας, έχει πολλαπλασιάσει τις σχολικές δομές (Σχολεία Β’ Ευκαιρίας), έχει δημιουργήσει κέντρα επαγγελματικής κατάρτισης και δημιουργικής απασχόλησης και έχει αναπτύξει συγκεκριμένες πολιτιστικές δράσεις αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Όπως επισήμανε η κ. Κοζομπόλη, μεταξύ των δράσεων που έχει αναλάβει το υπουργείο Δικαιοσύνης, με το βλέμμα στραμμένο στην επανένταξη, είναι η συγκρότηση επιστημονικής ομάδας για την καταγραφή, ταξινόμηση και αξιολόγηση κωλυμάτων, και εν γένει θεσμικών εμποδίων επαγγελματικής επανένταξης αποφυλακισμένων και ποινικώς διωχθέντων προσώπων.
Στο επίκεντρο των δράσεων για την επανένταξη είναι, ταυτόχρονα, η ενίσχυση της κοινωνικής επιχειρηματικότητας μέσα και έξω από τις φυλακές, με την εκπόνηση μελέτης για τις ευκαιρίες που δημιουργούνται από τη λειτουργία κοινωνικών επιχειρήσεων, σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία (ν. 4430/2016) αλλά και η συγκρότηση νέου Διοικητικού Συμβουλίου του ΝΠΙΔ «ΕΠΑΝΟΔΟΣ», που τελεί υπό την εποπτεία του υπουργείου Δικαιοσύνης.
«Η Ειδική Κοινοβουλευτική Επιτροπή συζητάει για την επανένταξη των αποφυλακιζομένων, θέλοντας να δώσει τη δική της συμβολή στο θέμα αυτό», ανέφερε η κ. Κοζομπόλη, σημειώνοντας ότι για την επανένταξη των αποφυλακισμένων έχει προγραμματιστεί ακόμη μία συνεδρίαση, τον Σεπτέμβριο, στην οποία θα κληθούν να ενημερώσουν την Επιτροπή τα μέλη της επιστημονικής ομάδας καταγραφής, αξιολόγησης και ταξινόμησης των κωλυμάτων επαγγελματικής επανένταξης των αποφυλακισμένων, με στόχο να προωθηθούν νομοθετικές ρυθμίσεις που θα αίρουν υπό προϋποθέσεις συγκεκριμένα εμπόδια.
Την επιτροπή είχαν κληθεί χθες να ενημερώσουν η Χριστίνα Ζαραφωνίτου, καθηγήτρια Eγκληματολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου, πρόεδρος του ΔΣ της ΕΠΑΝΟΔΟΥ (Κέντρο Επανένταξης Αποφυλακισμένων, υπό την εποπτεία του υπουργείου Δικαιοσύνης), η Στέλλα Παπαμιχαήλ, δρ κοινωνιολόγος, ειδική στην κοινωνική επιχειρηματικότητα, έχει συντάξει σχετική μελέτη για το υπουργείο, ο Παναγιώτης Φραγκιάς, πρόεδρος Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης «Νέοι Ορίζοντες», Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση, οι δραστηριότητές της οποίας περιλαμβάνουν: Υπηρεσίες καθαρισμού χώρων και συντήρησης πρασίνου. Μέλη της είναι ωφελούμενοι προγράμματος τοπικής παρέμβασης για την απασχόληση, που στόχο έχει την επανένταξη στην αγορά εργασίας ατόμων που απειλούνται με κοινωνικό αποκλεισμό.
Η κ. Ζαραφωνίτου αναφέρθηκε στις δράσεις του Κέντρου, τονίζοντας ότι το έτος 2016 υπήρξαν 281 νέοι ωφεληθέντες από τα προγράμματα που ανέπτυξε η «ΕΠΑΝΟΔΟΣ». Όπως πρόσθεσε, αναπτύσσει δράσεις μέσα στις φυλακές, επιδιώκει προγράμματα σε συνεργασία με τον ΟΑΕΔ και λειτουργεί έναν ξενώνα στην Αθήνα. Επιδίωξη είναι να επεκταθούν οι δράσεις και στην περιφέρεια, αλλά απαραίτητη προϋπόθεση, τόσο για τη συνέχιση των δράσεων, όσο και για την επέκτασή τους, είναι η επαρκέστερη χρηματοδότηση, η στελέχωση του κέντρου και η κατάρτιση του προσωπικού.
Η κ. Παπαμιχαήλ αναφέρθηκε στα ευεργετικά αποτελέσματα της εργασίας στην κοινωνική επανένταξη των κρατουμένων, επισημαίνοντας την αναγκαιότητα της αποτελεσματικότητας των δράσεων του υπουργείου και της ΕΠΑΝΟΔΟΥ, ώστε αυτά να είναι μετρήσιμα και να μην εξαντλούνται σε «συμβουλευτική» και αέναες συζητήσεις. Επίσης, μίλησε για τα κίνητρα προς τους εργοδότες, προκειμένου να απασχολούν αποφυλακισθέντες.
Ο κ. Φραγκιάς, υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, ότι η κοινωνική επιχείρηση «Νέοι Ορίζοντες», της οποίας είναι πρόεδρος, έγινε με πολλές δυσκολίες που έγκεινται, τόσο στα ίδια μέλη της εταιρείας, όσο και στις δυνατότητες ανεύρεσης σταθερής εργασίας και πληρωμής. Όπως σημείωσε, το νέο νομοθετικό πλαίσιο, που θεσπίστηκε με τον ν. 4430/2016 είναι πολύ καλό, η εφαρμογή του, όμως, ανέδειξε κάποια προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπισθούν.
Τα μέλη της Επιτροπής αναφέρθηκαν στην αναγκαιότητα ενίσχυσης και στήριξης των δομών επανένταξης, υποστήριξης προγραμμάτων κατά τον χρόνο έκτισης της ποινής, στην αναγκαιότητα δημιουργίας δομών υποστήριξης αποφυλακιζόμενων, σε κάθε έδρα περιφέρειας, ενίσχυσης της χρηματοδότησης και στελέχωσης των δομών κ.λπ.
