Η τελευταία αποκάλυψη για τους 15χρονους που έκλεβαν σπίτια και καταστήματα στη Σαλαμίνα αποτελεί την κορυφή του παγόβουνου σε μια σειρά από επεισόδια βίας και ληστειών με πρωταγωνιστές παιδιά. Στα συναισθηματικά κενά, στο οικογενειακό περιβάλλον και στη ρευστότητα λόγω κρίσης αποδίδουν το φαινόμενο οι ειδικοί.

Οι τέσσερις έφηβοι συνελήφθησαν την περασμένη Δευτέρα, κατηγορούμενοι για τουλάχιστον δέκα κλοπές και διαρρήξεις που σημειώθηκαν τον τελευταίο μήνα στο νησί. Ούτε το παγκάρι της εκκλησίας της περιοχής είχε… γλιτώσει από τη δράση τους. Συνήθης πρακτική τους, όπως φάνηκε, ήταν να καταστρέφουν ή να καίνε τα μέρη τα οποία λήστευαν…

Η περίπτωση της άγουρης σπείρας στη Σαλαμίνα δεν είναι ούτε η μόνη, ούτε η μοναδική περίπτωση ανήλικης παραβατικότητας που έχει απασχολήσει τον τελευταίο καιρό την επικαιρότητα.

Μία εβδομάδα νωρίτερα, στη Λούτσα είχαν συλληφθεί δύο 13χρονοι που σύμφωνα με την αστυνομία είχαν διαπράξει 62 κλοπές.

Στα μέσα του Νοέμβρη, στη Θεσσαλονίκη, πέντε ανήλικοι, ηλικίας από 14 έως 16 ετών, συνελήφθησαν γιατί απειλούσαν πεζούς στους δρόμους της συμπρωτεύουσας για να αποσπάσουν χρήματα και κινητά τηλέφωνα.

Η «άγουρη» παραβατικότητα είναι πια σημείο των καιρών. Ακολουθώντας την πορεία του λεγόμενου «κοινού» εγκλήματος, οι πιτσιρικάδες γίνονται όλο και πιο επιθετικοί, αντιγράφοντας σημεία από τη δράση των ενηλίκων «συναδέλφων» τους. Και, μπορεί να μη διαθέτουν όπλα, ωστόσο οι επιθέσεις κρίνονται ως ιδιαίτερα «σκληρές».

Σε ληστείες που καταγράφηκαν στο τέλος Οκτωβρίου στη Νίκαια, οι δράστες φέρεται να ήταν δύο πιτσιρικάδες, ένας 16χρονος και ένας 17χρονος από την ευρύτερη περιοχή. Με κουκούλες και αεροβόλο έμπαιναν σε μαγαζιά και τα λήστευαν.

Όπως δήλωσε στην εφημερίδα «Έθνος του Σαββάτου» υψηλόβαθμος αξιωματικός της Υποδιεύθυνσης Προστασίας Ανηλίκων, τα στατιστικά στοιχεία της αστυνομίας δείχνουν ότι η παραβατικότητα των ανηλίκων κυμαίνεται σε χαμηλά επίπεδα σε σχέση με τον πληθυσμό.

Οι πλείστες περιπτώσεις των υποθέσεων που καθημερινά απασχολούν την υπηρεσία είναι η επαιτεία, οι μικροποσότητες ναρκωτικών και ο χουλιγκανισμός. Επηρεασμένοι από κινηματογραφικές ταινίες, ηλεκτρονικά παιχνίδια και τηλεοπτικές σειρές, οι ανήλικοι προσπαθούν να πάρουν τη ζωή τους στα χέρια τους.

Όπως λένε οι ειδικοί, είναι το αποτέλεσμα του συναισθηματικού κενού και της έλλειψης στήριξης από τις οικογένειές τους. Δεν πρέπει να θεωρείται τυχαίο που τις περισσότερες φορές τα παιδιά που συλλαμβάνονται είναι «προβληματικών» ή διαλυμένων οικογενειών.

«Η πραγμάτωση των δικαιωμάτων των παιδιών, όπως του δικαιώματος στην επιβίωση, την υγεία, την εκπαίδευση και τη δίκαιη δίκη, αποτελεί βασική προϋπόθεση για την πρόληψη και αντιμετώπιση της παραβατικότητάς τους. Απεναντίας, η καταπάτηση των δικαιωμάτων τους, η στέρηση οραμάτων και προοπτικών τους, αυξάνουν τις πιθανότητες προσβολής εννόμων αγαθών των συνανθρώπων τους, ως μια μορφή αντίδρασης στην κοινωνική αδικία που υφίστανται», δηλώνει η Αγγελική Πιτσελά, αναπληρώτρια καθηγήτρια Εγκληματολογίας-Σωφρονιστικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και πρόεδρος του Κεντρικού Επιστημονικού Συμβουλίου για την αντιμετώπιση της θυματοποίησης και της εγκληματικότητας των ανηλίκων.

Τα επανειλημμένα περιστατικά παραβατικότητας ανηλίκων δεν θα ‘πρεπε να μας εκπλήσσουν. Οι συνθήκες αποσταθεροποίησης, η διάχυτη ανασφάλεια, καθώς και τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα που χαρακτηρίζουν τη σημερινή εποχή, ενισχύουν την ανασφάλεια, την αμφιβολία για το αύριο, και απομακρύνουν από τους έφηβους τη δυνατότητα να θέσουν στόχους και να ονειρευτούν το μέλλον τους, δηλώνει η ψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου.

Δυστυχώς, με την ανεργία, τις περικοπές και τα αυξανόμενα οικογενειακά προβλήματα, οι σταθερές των παιδιών κλονίζονται. Η οικογένεια παύει να αποτελεί καταφύγιο, μέσο στήριξης και αρραγή ιστό για τον έφηβο, με άμεση συνέπεια να αναζητεί συχνά εκτός οικογένειας, μέσα από διάφορες παρέες ή και δραστηριότητες, την αποδοχή, την ασφάλεια και την επιβεβαίωση που έχει ανάγκη.

Κάποια παιδιά ανασφαλή, συναισθηματικά, ακάλυπτα από την οικογένειά τους, που ίσως αντιμετωπίζουν αδιάγνωστα προβλήματα ψυχικής υγείας, ενδεχομένως να εμπλακούν σε καταστάσεις παραβατικότητας, βίας ή χρήσης ουσιών.

Ο υποστηρικτικός ρόλος των γονιών είναι σημαντικός στην ταραγμένη περίοδο της εφηβείας. Αποτελούν σημείο αναφοράς στη ζωή του παιδιού τους, ακόμη και αν τους αμφισβητεί ή αν συγκρούεται μαζί τους. Σε αυτήν τη δύσκολη συγκυρία είναι απαραίτητο οι γονείς, παρά τα σοβαρά προβλήματα που καλούνται να διαχειριστούν, να προτάσσουν τις ψυχικές ανάγκες των παιδιών τους, να ασχολούνται μαζί τους και να είναι δίπλα τους. Να στέλνουν το μήνυμα πως «εδώ είμαστε, μαζί μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα πάντα». Κι έτσι, ο οικογενειακός ιστός θα αποτελεί δίχτυ προστασίας για κάθε παιδί.