Σύμβολο του απόλυτου κακού, το κέντρο συγκέντρωσης και εξόντωσης του ‘Αουσβιτς-Μπιρκενάου είναι το μεγαλύτερο εβραϊκό νεκροταφείο στον κόσμο. Ένα νεκροταφείο χωρίς τάφους, χωρίς ονόματα, πάνω στο οποίο εκτυλίχθηκε μια μάχη μνήμης.
Το μουσείο και το μνημείο στο ‘Αουσβιτς-Μπιρκενάου τιμά σήμερα 27 Ιανουαρίου την 72η επέτειο της απελευθέρωσης του άλλοτε ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης και εξόντωσης. Η εκδήλωση μνήμης που θα τελεστεί στον χώρο του Μνημείου του Ολοκαυτώματος, τελεί υπό την αιγίδα του προέδρου της Πολωνίας Αντρέι Ντούντα.
Το βασικό θέμα της επετείου είναι ο «Χρόνος» που συμβολίζεται από ένα ρολόι που βρέθηκε κατά τη διάρκεια αρχαιολογικών ανασκαφών που πραγματοποιήθηκαν στον θάλαμο αερίων και στο κρεματόριο 3 το 1967 και το οποίο επέστρεψε στο μουσείο φέτος. «Ο χρόνος αναπόφευκτα μας απομακρύνει από την ιστορία του ‘Αουσβιτς. Η μνήμη είναι πάντα μια μάχη με τον χρόνο. Ο χρόνος είναι επίσης αυτό που λείπει από την αποστολή μας να ενημερώνουμε τις επόμενες γενιές για τους κινδύνους του λαϊκισμού, της ξενοφοβίας, του αντισημιτισμού και διάφορες εθνικές παραδοξότητες», γράφει ο δρ Πιοτρ Τσιβίνσκι, διευθυντής του μουσείου του ‘Αουσβιτς.
Μέχρι την απελευθέρωση του στρατοπέδου από τους στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού τον Ιανουάριο του 1945, οι Γερμανοί ναζί δολοφόνησαν από το 1940 σχεδόν 1,1 εκατομμύριο ανθρώπους στο ‘Αουσβιτς, κυρίως Εβραίους αλλά και περίπου 80.000 μη εβραίους Πολωνούς, 25.000 Ρομά, 20.000 σοβιετικούς αιχμάλωτους πολέμου και ανθρώπους άλλων εθνικοτήτων. Το ‘Αουσβιτς είναι για τον κόσμο σήμερα ένα σύμβολο του Ολοκαυτώματος και των ωμοτήτων του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου. Το 1979 ο ιστορικός χώρος εντάχθηκε στα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Το 2005 ο ΟΗΕ καθιέρωσε την 27η Ιανουαρίου Διεθνή Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος.
Την περασμένη εβδομάδα το μουσείο του ‘Αουσβιτς-Μπιρκενάου απηύθυνε έκκληση προς τους Γερμανούς και τους Αυστριακούς να δώσουν στο μουσείο οποιοδήποτε στοιχείο έχουν από τους στρατιώτες των Ες Ες του πρώην στρατοπέδου, όπως έγγραφα, ιδιωτικές επιστολές ή φωτογραφίες ώστε να κατανοηθεί καλύτερα η «νοοτροπία των δημίων».
«Σήμερα ζητούμε τη βοήθειά σας. Χωρίς λεπτομερή ανάλυση, χωρίς να κατανοηθούν τα κίνητρα των δημίων, οι προσπάθειές μας για την προειδοποίηση των μελλοντικών γενιών θα μείνουν μόνο διαισθητικές. Η ιστορία του ναζιστικού στρατοπέδου δεν είναι ακόμη πλήρης. Γνωρίζουμε μαρτυρίες πρώην κρατουμένων, που δίνουν την άποψη των θυμάτων. Διαθέτουμε ένα μέρος της τεκμηρίωσης του στρατοπέδου, που είναι διοικητικά έγγραφα. Διαθέτουμε επίσης φακέλους από δίκες (των εγκληματιών ναζί) που διεξήχθησαν μεταπολεμικά. Ωστόσο αυτά δεν αρκούν για να κατανοηθεί η μεγαλύτερη τραγωδία στην ιστορία της Ευρώπης. Μετά τον πόλεμο ελάχιστες φωτογραφίες από το προσωπικού του στρατοπέδου βρέθηκαν», ανέφερε ο διευθυντής του μουσείου τονίζοντας ότι θα τηρηθεί η ανωνυμία των δωρητών.
Το μουσείο ιδρύθηκε από την πολωνική κυβέρνηση το 1947. Περιέχει χιλιάδες προσωπικά αντικείμενα πρώην κρατουμένων, όπως 4.000 βαλίτσες, δεκάδες χιλιάδες παπούτσια, βούρτσες, μαγειρικά σκεύη αλλά και μαλλιά πρώην κρατουμένων.
Κάλεσμα προς όλους να παραβρεθούν στις εκδηλώσεις της ερχόμενης Κυριακής (29 Ιανουαρίου), στη Θεσσαλονίκη, για την Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος, απηύθυνε ο πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου και της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, Δαυίδ Σαλτιέλ, μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού-Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων «Πρακτορείο 104,9 FM».
«Είναι μια πάρα πολύ μεγάλη μέρα, το ελληνικό κράτος έχει θεσπίσει την 27η Ιανουαρίου ως Ημέρα Μνήμης για όλους αυτούς που χάθηκαν (…) καλούμε όλο τον κόσμο να παραβρεθεί σε αυτή την ημέρα μνήμης», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Σαλτιέλ, επισημαίνοντας πως η Θεσσαλονίκη «αγκαλιάζει το Ολοκαύτωμα, θέλει να μάθει, να αναγνωρίσει γιατί έγινε, πώς έγινε και πώς να λειτουργούμε για να αποφύγουμε παρόμοια γεγονότα».
Το «ραντεβού» είναι για τις 11 το πρωί της Κυριακής, στο Λιμάνι (αίθουσα Φρίντα Λιάππα), όπου μετά την επιμνημόσυνη δέηση θα υπάρξουν χαιρετισμοί από εκπρόσωπο της κυβέρνησης, την πρέσβη του Ισραήλ στην Ελλάδα Irit Ben Abba, τον περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολο Τζιτζικώστα, την αντιπεριφερειάρχη Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκης Βούλα Πατουλίδου, τον δήμαρχο Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη, τον κ. Σαλτιέλ και τον γενικό πρόξενο της Ρουμανίας και πρύτανη του προξενικού σώματος στη Θεσσαλονίκη Martin Ladislau Salamon. Κεντρικός ομιλητής στην εκδήλωση θα είναι ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Κυριάκος Μητσοτάκης.
Μεταξύ άλλων, το πρόγραμμα περιλαμβάνει κατάθεση στεφάνων στο Μνημείο Ολοκαυτώματος των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, στη Λεωφόρο Νίκης, αλλά και τα εγκαίνια της έκθεσης «Την Επαύριον του Ολοκαυτώματος», στις 2 μετά το μεσημέρι, στο Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης.
Στο μεταξύ, σε ό,τι αφορά τον υπό σχεδιασμό Μουσείο του Ολοκαυτώματος στη Θεσσαλονίκη, ο κ. Σαλτιέλ ανέφερε ότι στις 2 Φεβρουαρίου θα υπάρξει νέα επίσκεψη του Γερμανού υφυπουργού Εξωτερικών. «Πραγματικά ενδιαφέρονται (οι Γερμανοί) καθώς δίνουν και την πρώτη χρηματοδότηση αυτό το έργο να προχωρήσει διότι και αυτοί θεωρούν ότι κάτι που αναφέρεται στην τραγωδία του Ολοκαυτώματος είναι πολύ σπουδαίο σήμερα που ο αντισημιτισμός ο ρατσισμός είναι ξανά ψηλά».
