Τα αρώματα της κανέλας, του πιπεριού και του σκόρδου σε μαγεύουν όταν μπαίνεις μέσα στο Cafe Rits, ένα χώρο που διεγείρει τις αισθήσεις στο κέντρο φιλοξενίας προσφύγων στη Ριτσώνα Εύβοιας.

«Ψυχή» του χώρου είναι η Καρολάιν Ροκαφέλοου, μια συνταξιούχος τραπεζίτης και σύμβουλος επενδύσεων από τη Νέα Υόρκη με αγάπη για τη μαγειρική και προϋπηρεσία σε προγράμματα ανακούφισης από καταστροφές στην Ταϊλάνδη και τις ΗΠΑ.

Η Καρολάιν βρέθηκε τον περασμένο Μάρτιο στη Ριτσώνα, λίγες ημέρες μετά τη δημιουργία του κέντρου φιλοξενίας. Σύντομα εντόπισε ένα μισογκρεμισμένο κτίριο στη δομή, που έμενε αναξιοποίητο και με τη βοήθεια εθελοντών και προσφύγων αποφάσισε να το επισκευάσει, ώστε να στεγάσει εκεί ένα διαφορετικό εστιατόριο. «Χτίσαμε πεσμένους τοίχους, τους βάψαμε, καθαρίσαμε το χώρο και συνδέσαμε ηλεκτρικό ρεύμα. Ακόμα βέβαια περιμένουμε να μας συνδέσουν το νερό», λέει μιλώντας στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Στο Cafe Rits, όπως το ονόμασε, διανέμονται καθημερινά στους πρόσφυγες της δομής ζάχαρη και αλάτι, μία φορά την εβδομάδα λάδι, δύο έως τέσσερις φορές την εβδομάδα φρέσκα προϊόντα και μπαχαρικά σε οικογένειες για να μαγειρεύουν τα γεύματά τους. Επίσης, μαγειρεύονται για τους πρόσφυγες δύο έως τέσσερα γεύματα την εβδομάδα, σερβίρεται τσάι πέντε φορές την εβδομάδα, ενώ καθημερινά διανέμονται και 100 γεύματα με σάντουιτς και φρούτα στα παιδιά που πηγαίνουν στα σχολεία της περιοχής.

Τα προϊόντα και τα φαγητά διανέμονται δωρεάν, ενώ χορηγοί στην πρωτοβουλία της Καρολάιν είναι κυρίως η οικογένειά της, όπως λέει, καθώς και εταιρείες καταναλωτικών προϊόντων που έχουν παραρτήματα στην Ελλάδα και τις οποίες προσέγγισε η ίδια μέσω των γνωριμιών που είχε στον τραπεζικό τομέα.

Οι στόχοι του Cafe Rits, επισημαίνει η Καρολάιν, είναι η παροχή υγιεινών και θρεπτικών συστατικών και γευμάτων «προκειμένου να ενισχύσουμε τη διατροφή των προσφύγων, ώστε αυτή να ανταποκρίνεται στα διεθνή πρότυπα», η χρήση του φαγητού ως μέσου καλλιέργειας του αισθήματος κοινότητας και η εκπαίδευση κατοίκων και εθελοντών αναφορικά με ζητήματα υγιεινής τροφίμων, προετοιμασίας γευμάτων και επαγγελματικών δεξιοτήτων μαγειρικής. Στο χώρο διοργανώνονται για το σκοπό αυτό σεμινάρια και πάρτι, όπως ένα μάθημα παρασκευής τυρόπιτας και σπανακόπιτας που διεξήχθη την περασμένη Κυριακή.

Το Cafe Rits συμπληρώνει τα παρεχόμενα από το catering του στρατού γεύματα με υγιεινά προϊόντα, ενώ παρέχει φαγητό και σε πρώην κατοίκους του κέντρου φιλοξενίας που ζουν σε γειτονικές πόλεις. Η Καρολάιν μας μεταφέρει ότι το φαγητό που διανέμεται από το catering του στρατού συχνά δεν το τρώνε οι πρόσφυγες. Μάλιστα, σύμφωνα με ανάλυση που έχει κάνει η ίδια, στα γεύματα που διανέμονται στη Ριτσώνα, οι υδατάνθρακες αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 65% της καθημερινής τροφής, ενώ το ασβέστιο, ο σίδηρος, το ποτάσιο, οι βιταμίνες D και Ε και το φολικό οξύ βρίσκονται σε έλλειμμα. Το διατροφολόγιο είναι εξαιρετικά περιορισμένο σε ποικιλία, γεύση και μπαχαρικά, ενώ πέρα από τα φρέσκα φρούτα δεν περιλαμβάνεται άλλο φρέσκο προϊόν στα γεύματα.

«Ωστόσο, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η Ελλάδα κλήθηκε να κάνει πολλά και να τελειώσει τα κέντρα φιλοξενίας σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, οπότε η κριτική δεν λειτουργεί καλά», σπεύδει να συμπληρώσει.

Η ίδια προτείνει σε μεσοπρόθεσμο διάστημα το catering να αντικατασταθεί κατά το ήμισυ δίνοντας την ευκαιρία στους πρόσφυγες να ετοιμάζουν μόνοι τους περισσότερα από τα γεύματά τους, αλλά με τη διανομή προπληρωμένων καρτών, με τις οποίες θα μπορούν να προμηθεύονται τα απαραίτητα. «Έτσι οι πρόσφυγες θα έχουν περισσότερο έλεγχο της κατάστασης», λέει και συμπληρώνει: «θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε μια αγορά μέσα στο κέντρο φιλοξενίας από το οποίο να προμηθεύονται οι πρόσφυγες τα συστατικά που χρειάζονται».

Το όνειρό της είναι η Ριτσώνα να αποτελέσει υπόδειγμα για τα άλλα κέντρα φιλοξενίας στην Ελλάδα όσον αφορά στο διατροφικό σχεδιασμό. «Παρόλο που το κάθε καμπ έχει τις ιδιαιτερότητές του και αντιμετωπίζει διαφορετικές προκλήσεις μια ανάλυση βραχείας, μέσης και μακροπρόθεσμης προσέγγισης μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα καμπ προς ελαχιστοποίηση του κόστους και μεγιστοποίηση της ικανοποίησης των κατοίκων με παράλληλη τόνωση της τοπικής ελληνικής οικονομίας», τονίζει.

Δίπλα στην Καρολάιν βρίσκονται καθημερινά πρόσφυγες της δομής, οι οποίοι βοηθούν στην παρασκευή και διανομή γευμάτων και συστατικών, έναντι αμοιβής. Ανάμεσα σε αυτούς είναι ο Ταλάλ, ο σεφ της ομάδας. Ο Ταλάλ ήρθε στην Ελλάδα πριν από δέκα μήνες από τη Δαμασκό, όπου στο παρελθόν εργαζόταν ως σεφ σε ξενοδοχεία και εστιατόρια. Εκφράζει παράπονα για το φαγητό που διανέμεται από το catering του στρατού, το οποίο όπως λέει είναι ανθυγιεινό και πολύ κακό ακόμα και στην εμφάνισή του. Γι’ αυτό ο ίδιος έχει βάλει ως σκοπό του να μαγειρεύει φαγητά από τη Συρία για τους υπόλοιπους πρόσφυγες, ώστε να τους δίνει μια γεύση από την πατρίδα τους.