Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες καλεί τα συμβαλλόμενα μέλη στην πρόσφατη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες να διασφαλίσουν ότι θα τεθούν σε ισχύ όλες οι εγγυήσεις πριν ξεκινήσουν οι επιστροφές, δεδομένων των συνεχών σοβαρών ελλείψεων και στις δύο χώρες (Ελλάδα-Τουρκία), όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του οργανισμού, μετά τις δηλώσεις της Μελίσσα Φλέμινγκ, εκπροσώπου Τύπου της Ύπατης Αρμοστείας.
Η Αρμοστεία δεν αντιτίθεται στις επιστροφές ανθρώπων που δεν έχουν ανάγκη προστασίας και που δεν έχουν ζητήσει άσυλο, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Σε όλη την Ελλάδα, που έχει αναγκαστεί να φιλοξενεί πρόσφυγες και μετανάστες που βρίσκονται εδώ εξαιτίας των κλειστών συνόρων σε άλλες χώρες της Ευρώπης, υπάρχουν πολλές πτυχές του συστήματος υποδοχής και ανταπόκρισης στις ανάγκες των ανθρώπων που μπορεί να χρήζουν διεθνούς προστασίας, οι οποίες είτε δε λειτουργούν, είτε δεν υπάρχουν καν.
«Αυτή τη στιγμή υπάρχουν περίπου 51.000 πρόσφυγες και μετανάστες στη χώρα, από τους οποίους οι 5.000 είναι στα νησιά και οι 46.000 στην ενδοχώρα. Οι αφίξεις αυξήθηκαν πρόσφατα στις 29 Μαρτίου, φτάνοντας τις 766 μετά από αρκετές μέρες που κυμαίνονταν κατά μέσο όρο στις 300 αφίξεις την ημέρα», εξήγησε η κ. Φλέμινγκ.
Η ανακοίνωση συνεχίζει, επισημαίνοντας πως τόσο στο hotspot της Μόριας στη Λέσβο, όσο και στο hotspot στο Βαθύ στη Σάμο οι συνθήκες χειροτερεύουν. «Η Μόρια, από τις 20 Μαρτίου χρησιμοποιείται για την κράτηση των ανθρώπων, για τους οποίους εκκρεμεί απόφαση απέλασης. Βρίσκονται γύρω στους 2.300 ανθρώπους εκεί, ενώ η μέγιστη χωρητικότητα του κέντρου είναι για 2.000 ανθρώπους», αναφέρει η ανακοίνωση, που σημειώνει ακόμα ότι στο Βαθύ οι εγκαταστάσεις υγιεινής είναι ελλιπείς, η διανομή φαγητού γίνεται με προβλήματα, ενώ για το hotspot ΒΙΑΛ στη Χίο κάνει αναφορά στις «χθεσινοβραδινές αναταραχές είχαν ως αποτέλεσμα να μαχαιρωθούν τρεις άνθρωποι».
Σύμφωνα με την παγκόσμια πολιτική της για την προώθηση μέτρων εναλλακτικών της κράτησης, η Ύπατη Αρμοστεία χρειάστηκε να σταματήσει την παροχή υπηρεσιών σε όλες τις κλειστές δομές, με εξαίρεση τη διατήρηση ενός εποπτικού ρόλου σε θέματα προστασίας και την παροχή ενημέρωσης αναφορικά με τις διαδικασίες ασύλου.
Ο πληθυσμός που έχει εγκλωβιστεί στην ηπειρωτική χώρα περιμένει να μετεγκατασταθεί
Στην ενδοχώρα, λέει η ανακοίνωση, όπου παραμένουν οι άνθρωποι που έφτασαν πριν από τις 20 Μαρτίου, η κατάσταση είναι εξίσου δύσκολη. Οι πρόσφυγες και μετανάστες βρίσκονται σε πάνω από 30 χώρους, ενώ πολλοί ανάμεσά τους περιμένουν τη δυνατότητα να μετεγκατασταθούν σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Οι συνθήκες στο λιμάνι του Πειραιά και γύρω από την Ειδομένη κοντά στα σύνορα με την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας είναι δεινές.
Ο κίνδυνος πρόκλησης πανικού και τραυματισμών σε αυτούς τους χώρους είναι υπαρκτός στις παρούσες συνθήκες. Αυτή την εβδομάδα υπήρξαν περαιτέρω αναφορές για επεισόδια στα τοπικά μέσα ενημέρωσης.
Χωρίς την επείγουσα επιπλέον υποστήριξη από την ΕΕ, προειδοποιεί η Ύπατη Αρμοστεία, η περιορισμένη δυνατότητα της ελληνικής Υπηρεσίας Ασύλου για καταγραφή και εξέταση των αιτημάτων ασύλου θα οδηγήσει σε προβλήματα. Οι περιορισμένες ώρες κατά τις οποίες γίνεται καταγραφή, η ύπαρξη ημερήσιου ορίου στις καταγραφές, η έλλειψη πρόσβασης στο σύστημα καταγραφής μέσω skype που έχει θέσει σε λειτουργία η Υπηρεσία Ασύλου, είναι παράγοντες που εντείνουν αυτή τη στιγμή την ανησυχία.
Στην Τουρκία, η Ύπατη Αρμοστεία έχει ζητήσει την πρόσβαση στους ανθρώπους που επιστέφονται από την Ελλάδα, ώστε να διασφαλιστεί ότι έχουν πρόσβαση σε αποτελεσματική διεθνή προστασία και να αποτραπεί ο κίνδυνος της επαναπροώθησής τους. Η Ύπατη Αρμοστεία ελπίζει ότι θα υιοθετηθεί σύντομα ο κανονισμός για την Προσωρινή Προστασία που απαιτείται ώστε να χορηγηθεί ή να τεθεί πάλι σε ισχύ το καθεστώς προσωρινής προστασίας για τους Σύρους που επιστρέφονται από την Ελλάδα.
Οι θαλάσσιες αφίξεις σημειώνουν μείωση στην Ελλάδα, αλλά αύξηση στην Ιταλία
Οι θαλάσσιες αφίξεις στην Ελλάδα τους πρώτους μήνες του 2016 ξεπέρασαν τις 150.700, αν και σημειώθηκαν λιγότερες αφίξεις το Μάρτιο, αναφέρει η οργάνωση.
Στην άλλη κύρια διαδρομή της Μεσογείου -από τη Βόρεια Αφρική προς την Ιταλία- οι θαλάσσιες αφίξεις αγγίζουν τις 18.784. Ο αριθμός αυτός αντιπροσωπεύει μια αύξηση άνω του 80% για την ίδια περίοδο το 2015 (10.165 άνθρωποι), με τις αφίξεις τον Μάιο να σημειώνουν τετραπλάσια αύξηση. Κατά κύριο λόγο πρόκειται για υπηκόους της Νιγηρίας, της Γκάμπια, της Σενεγάλης, του Μάλι και άλλων χωρών της Δυτικής Αφρικής.
Μέχρι στιγμής, η Ύπατη Αρμοστεία δεν παρατηρεί μεγάλες αυξήσεις στον αριθμό των Σύρων, των Αφγανών και των Ιρακινών που χρησιμοποιούν αυτή τη διαδρομή. Την Πέμπτη, σύμφωνα με αναφορές, μια βάρκα που μετέφερε 22 Σύρους και Σομαλούς έφτασε στο Otranto στη Νοτιο-Ανατολική Ιταλία από την Ελλάδα.
