Πρόσκληση σε ανοιχτή συζήτηση για την υπεράσπιση της ελευθερίας της τέχνης στην Ελλάδα απευθύνουν στον καλλιτεχνικό κόσμο της χώρας οι καλλιτεχνικοί διευθυντές της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου, Ανέστης Αζάς και Πρόδρομος Τσινικόρης, επισημαίνοντας ότι η Πειραματική Σκηνή, με τη σύμφωνη γνώμη της καλλιτεχνικής διεύθυνσης του Εθνικού Θεάτρου, θα είναι απόψε το βράδυ ανοιχτή.
Στην ανακοίνωση που εξέδωσε η Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου με αφορμή την διακοπή της παραστασης “Ισορροπία του Nash” αναφέρεται:
«Παρά το θυμό και την συναισθηματική φόρτιση από τα γεγονότα των τελευταίων ημερών οφείλουμε να τοποθετηθούμε δημόσια με τη μεγαλύτερη δυνατή νηφαλιότητα απέναντι στο θέμα που προέκυψε και απασχόλησε την κοινή γνώμη.
Η Πειραματική Σκηνή με το φετινό της ρεπερτόριο φιλοδοξεί να γίνει εκείνος ο χώρος μέσα στο Εθνικό Θέατρο, όπου, μεταξύ άλλων, η σύγχρονη ελληνική δραματουργία θα μπορέσει να ασχοληθεί με την σύγχρονη ελληνική ιστορία δίχως ταμπού και περιορισμούς. Σε μία κοινωνία με ενδημικά χαρακτηριστικά πολιτικής και κοινωνικής βίας, πιστεύουμε ότι το θέατρο (με την πολιτική, εκπαιδευτική και αισθητική του λειτουργία), μπορεί και οφείλει να παράσχει το πλαίσιο του διαλόγου γύρω από τα ζητήματα αυτά.
Για το λόγο αυτό ανεβάσαμε και στηρίξαμε την παράσταση „Ισορροπία του Nash”, ένα έργο devised (θέατρο επινόησης) γύρω από το ζήτημα της τρομοκρατίας στο εγχώριο και διεθνές περιβάλλον. Χρησιμοποιώντας αποσπάσματα από το έργο «Δίκαιοι» του Αλμπέρ Καμύ, κείμενα της φιλοσόφου Χάνα ‘Αρεντ, δημοσιογραφικές αναφορές, νομικά κείμενα και αποσπάσματα από το βιβλίο του Σάββα Ξηρού «Η μέρα εκείνη», η σκηνοθέτης Πηγή Δημητρακοπούλου και η ομάδα της παρέδωσαν μία σκηνική έρευνα γύρω από το ερώτημα της πολιτικής βίας, στη φιλοσοφική και θεωρητική του διάσταση, για να αναδείξουν μέσα από μια διαλεκτική διαπραγμάτευση την πρακτική αυτή ως μία σπείρα καταστροφής που συμπαρασύρει τους πάντες και να καταλήξουν με σαφήνεια στην καταδίκη της.
Αποδείχτηκε ότι ένα τέτοιο εγχείρημα στην σημερινή Ελλάδα μπορεί να γίνει πραγματικά επικίνδυνο. Ενώ το έργο παιζόταν κανονικά, εκτεθειμένο στην κριτική του κοινού, μία συνέντευξη που παραχώρησε ο ίδιος ο Ξηρός από τη φυλακή αποτέλεσε αφορμή για να μετατοπιστεί η συζήτηση και να ξεκινήσει ένα κύμα λεκτικής βίας και κοινωνικής πόλωσης.
Η Πειραματική Σκηνή βρέθηκε από τη μια στιγμή στην άλλη στο μάτι ενός κυκλώνα συνειδητής παραπληροφόρησης και μικροπολιτικών σκοπιμοτήτων, τη στιγμή που κανείς από τους επικριτές της παράστασης δεν την είχε δει και ενώ εμείς διαμηνύαμε σε όλους τους τόνους και προς κάθε κατεύθυνση πως η παράσταση δεν εξαγνίζει, ούτε ηρωοποιεί τον Σάββα Ξηρό. Μέσα σε αυτό το γενικευμένο κλίμα κανιβαλισμού ελάχιστες ήταν οι φωνές υπεράσπισης της Πειραματικής Σκηνής και του Εθνικού Θεάτρου.
Αυτή ήταν η κατάσταση όταν ο καλλιτεχνικός διευθυντής κ. Στάθης Λιβαθινός αποφάσισε να διακόψει τις παραστάσεις καθώς το πρώτο μέλημα του είναι να προστατευτούν οι άνθρωποι, η συνολική λειτουργία και ο ίδιος ο θεσμός του Εθνικού Θεάτρου, που όντας ο μοναδικός κρατικός θεατρικός φορέας της πρωτεύουσας είναι από τη φύση του εξαιρετικά ευάλωτος σε κάθε είδους επιθέσεις και πολιτικές πιέσεις.
Η συγκεκριμένη απόφαση αποτέλεσε μια προσωρινή ήττα για την ελευθερία της έκφρασης στην Ελλάδα. Κατανοούμε ωστόσο τη δύσκολη θέση, στην οποία είχε περιέλθει ο καλλιτεχνικός διευθυντής και εκτιμούμε που ανέλαβε να σηκώσει το ηθικό βάρος και να υποστεί το επικοινωνιακό της κόστος. Για τον άνθρωπο που έχει ταυτίσει την καλλιτεχνική του πορεία με την Πειραματική Σκηνή και έχει παλέψει για την επαναλειτουργία της, αυτή η απόφαση πιθανόν να είναι η οδυνηρότερη της ζωής του.
Με τη σύμφωνη γνώμη της καλλιτεχνικής διεύθυνσης του Εθνικού Θεάτρου η Πειραματική Σκηνή απόψε το βράδυ θα είναι ανοιχτή. Καλούμε όλο τον καλλιτεχνικό κόσμο της χώρας σε μία ανοιχτή συζήτηση για την υπεράσπιση της ελευθερίας της τέχνης στην Ελλάδα».
Την ίδια ώρα σε ανακοίνωσή τους οι ηθοποιοί της παράστασης σημειώνουν:
«Οι ηθοποιοί της παράστασης «Η ισορροπία του Nash», που παρουσιάστηκε και κανονικά θα συνέχιζε να παρουσιάζεται έως την 31η Ιανουαρίου στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, θεωρούμε την απόφαση της Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης του Εθνικού, την οποία πληροφορηθήκαμε το μεσημέρι της Πέμπτης, λίγο πριν την επίσημη ανακοίνωση, ως πράξη καθαρής λογοκρισίας. Η απόφαση αυτή μας προσβάλλει και ταυτόχρονα ξεπερνά σε διάσταση τη συγκεκριμένη παράσταση και τον συγκεκριμένο θίασο. Θέλουμε να ευχαριστήσουμε όλους όσους μας συμπαρίστανται και κυρίως όλους όσους αντιδρούν σ’ αυτήν την απόφαση και αντιλαμβάνονται πως με αφορμή την παράστασή μας έχει εγερθεί ένα μείζον πολιτικό και καλλιτεχνικό ζήτημα. Αυτονόητα στηρίζουμε κάθε παράσταση διαμαρτυρίας ενάντια στη λογοκρισία. Η απόφαση της Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης του Εθνικού Θεάτρου, μια απόφαση με ιδιαίτερο ειδικό βάρος, εάν περάσει, αποτελεί σκοτεινή παρακαταθήκη λογοκρισίας και αυτολογοκρισίας για όλες τις μελλοντικές καλλιτεχνικές δραστηριότητες εντός δημοσίων οργανισμών και όχι μόνον.
Οι ηθοποιοί της παράστασης είναι: Ελισσαίος Βλάχος, Αγγελική Μαρίνου, Νίκος Ντάλλας, Κώστας Παπακωνσταντίνου, Σήφης Πολυζωίδης Σκηνοθεσία – Δραματουργία Πηγή Δημητρακοπούλου Σκηνογραφία Κώστας Παππάς Κοστούμια Μαρία Κοντοδήμα Μουσική Πλάτωνας Τσαμαδός Κινησιολογία Βαγγέλης Πιτσιλός Φωτισμοί Κώστας Σταμούλης Βοηθός σκηνοθέτη Ντίνα Σταματοπούλου Θεατρολόγος παράστασης Εύα Σαραγά Φωτογράφος παράστασης: Kάρολ Τζάρεκ».
Από την πλευρά της η σκηνοθέτις της παράστασης Πηγή Δημητρακοπούλου, αναφερόμενη σε πληροφορίες που θέλουν την παράσταση να ανεβαίνει ξανά απόψε το βράδυ, διευκρινίζει σε ανάρτησή στο facebook ότι η παράσταση «θα πραγματοποιηθεί ΜΟΝΟ εφόσον η διεύθυνση του Ε.Θ. ανακαλέσει την απόφαση της»
Αναφερόμενη στη συγκέντρωση διαμαρτυρίας για το κατέβασμα της παράστασης, που προγραμματίζεται απόψε Κυριακή, στις 20.00 έξω από το θέατρο RΕΧ, στην οδό Πανεπιστημίου, η κυρία Δημητρακοπούλου αναφέρει: «Ίσως να μας ξεπερνούν οι περιστάσεις, αλλά την Παρασκευή (σ.σ. αναφέρεται στην αντίστοιχη συγκέντρωση διαμαρτυρίας της Παρασκευής, 29/1) είδα εκατοντάδες άτομα αποφασισμένα να διεκδικήσουν το αυτονόητο δικαίωμα τους να δουν μια παράσταση. Και ξέρω ότι σήμερα θα είναι ακόμα περισσότεροι. Για να υπερασπιστούν τον Πολιτισμό όπως τον θέλουν, ελεύθερο. Όλοι οι συντελεστές της παράστασης θα είμαστε μαζί τους. Ακόμα κι αν δεν ανακληθεί η απόφαση, θα φύγουμε χαρούμενοι, με το κεφάλι ψηλά, γιατί δεν σιωπήσαμε. Γιατί κάποτε έρχεται η στιγμή που πρέπει να υψώσουμε ανάστημα. Ούτε σαν καλλιτέχνες ούτε σαν μυαλά, αλλά σαν “πολιτικά όντα” και σαν ελεύθεροι άνθρωποι. Να αποδείξουμε ότι μπορούμε να σταθούμε με καθαρότητα και ειλικρίνεια και να υπερασπιστούμε τις -όποιες- επιλογές μας καλλιτεχνικές ή ηθικές. Να πει ο καθένας το δικό του “φτάνει πια” στο φασισμό που υφέρπει παντού γύρω μας. Στο φασισμό των media, στο φασισμό τού φόβου και των “ανώνυμων απειλών”, στο φασισμό των πιέσεων και των εξαναγκασμών γιατί τότε μόνο θα μπορέσουμε να πολεμήσουμε και τον άλλο, αυτόν που γεμίζει με νεκρούς το Αιγαίο και με άστεγους τα πεζοδρόμια, το φασισμό της εξαθλίωσης και της καθημερινότητας μας.
Ζητώ από την Διοίκηση του ΕΘ την ανάκληση της απόφασης, έστω και για την τελευταία μέρα. Εμείς δεν θα σας πιέσουμε, τόσο εγώ όσο και όλος ο θίασος είμαστε αποφασισμένοι να μην μπούμε επ’ ουδενί στο θέατρο αν δεν δώσετε εσείς την άδεια. Και οι συλλογικότητες που διοργανώνουν την συγκέντρωση έχουν εγγυηθεί για την περιφρούρηση του χώρου. Η τελική απόφαση είναι δική σας».
