Τη σημαντικότερη κίνηση στη ζωή τους θα κάνουν αυτές τις μέρες δεκάδες χιλιάδες υποψήφιοι σε ΑΕΙ και ΤΕΙ, επιλέγοντας τις σπουδές και φυσικά το επάγγελμά τους. Μέχρι τις 28 Ιουνίου πρέπει να συμπληρώσουν και να καταθέσουν το μηχανογραφικό δελτίο επιλογής για τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ, το οποίο εκδόθηκε έπειτα από καθυστερήσεις και παλινωδίες του υπουργείου Παιδείας.
Μάλιστα για πρώτη φορά στα χρονικά, άρχισε την περασμένη Παρασκευή η προθεσμία συμπλήρωσης και κατάθεσης των μηχανογραφικών, χωρίς να γνωρίζουν οι υποψήφιοι τις βαθμολογίες τους.
Μια ακόμα αλλαγή στο μηχανογραφικό φέτος, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα στην εφημερίδα «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», είναι ότι υποβάλλεται αποκλειστικά με ηλεκτρονικό τρόπο, ενώ το υπουργείο Παιδείας εξοικονομεί έτσι ένα σημαντικό κονδύλι.
Παρά το γεγονός ότι το νέο σύστημα δίδει τη δυνατότητα στους υποψήφιους να «πειραματιστούν» δημιουργώντας διάφορα «πρόχειρα» μηχανογραφικά πριν καταλήξουν στο τελικό σχέδιο, υπάρχει πάντα η πιθανότητα για σοβαρότατα λάθη, δεδομένου ότι δεν έχουν εξοικειωθεί με τη νέα διαδικασία. Ιδιαίτερα πρέπει να προσέξουν όσοι ανήκουν σε ειδικές κατηγορίες, αφού καταργήθηκαν οι μετεγγραφές.
Τελευταία χρονιά φέτος θα υποβάλουν μηχανογραφικό οι υποψήφιοι προηγούμενων ετών χωρίς νέα εξέταση. Πρόκειται για την κατηγορία των υποψηφίων που εισάγονται με βάση τη βαθμολογία της τελευταίας εξέτασης, ακόμη και αν συμμετείχαν στις πανελλήνιες για δύο συνεχή χρόνια. Αυτοί μπορούν να συμπληρώσουν μηχανογραφικό για το 10% των θέσεων επί των εισακτέων, ακόμα και αν δεν έχουν καταθέσει αίτηση τον Φεβρουάριο. Πρώτη φορά επίσης οι υποψήφιοι από Γενικό και από Τεχνικό Λύκειο θα υποβάλουν την ίδια περίοδο το μηχανογραφικό τους δελτίο.
Ο μαθηματικός – ερευνητής Στρ. Στρατηγάκης επισημαίνει τις απορίες που έχουν συχνά οι υποψήφιοι, αλλά και τα λάθη που συνήθως κάνουν. «Πολλοί διακατέχονται από το άγχος εξασφάλισης της εισαγωγής τους και δηλώνουν όσες περισσότερες σχολές μπορούν, με αποτέλεσμα να μην ελέγχουν τη σειρά προτίμησης. Αν για παράδειγμα κάποιος δηλώσει όλες τις σχολές του 4ου πεδίου, θα βρεθεί με περισσότερες από 100 σχολές σταυρωμένες στο μηχανογραφικό, με αποτέλεσμα να μη μπορεί να τις βάλει στη σειρά και να κινδυνεύει να περάσει σε σχολή που δεν επιθυμεί ενώ θα μπορούσε να περάσει σε άλλη που θα ήθελε».
Μία από τις βασικές συμβουλές για τη συμπλήρωση των μηχανογραφικών είναι: «Δηλώστε υψηλόβαθμες, χαμηλόβαθμες και μεσαίες σχολές. Δηλώστε δηλαδή από κάθε χιλιάδα βάσεων δύο σχολές, που είναι μέσα στα ενδιαφέροντά σας. Ετσι με τριάντα σχολές, το πολύ, πιάνετε όλη την γκάμα των βάσεων και εξασφαλίζετε την εισαγωγή σας. Η συνηθέστερη πρακτική που ακολουθούν οι υποψήφιοι είναι ότι, βασισμένοι στις βάσεις προηγουμένων ετών, κάνουν την επιλογή σχολών δίδοντας περιθώριο 3 μονάδων. Δηλαδή 3.000 μορίων, πάνω ή κάτω. Αυτό, όμως, δεν αρκεί για την εξασφάλιση της επιτυχίας. Για παράδειγμα ένας υποψήφιος του 2009 που συγκέντρωνε 10.000 μόρια στο 4ο πεδίο δεν θα δήλωνε τη σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών Στρατού που είχε βάση το 2008, 14.183 μόρια. Η βάση όμως της σχολής το 2009 έπεσε στα 9.100 μόρια και ο υποψήφιος του παραδείγματος είχε τα μόρια να περάσει στη σχολή που ήθελε, αν βέβαια την είχε δηλώσει και δεν θεωρούσε ότι θα έπεφτε τόσο η βάση της.
«Πολλοί υποψήφιοι δηλώνουν τις σχολές με τη φθίνουσα σειρά των βάσεων, πιστεύοντας ότι η βάση δείχνει την αξία της σχολής. Ομως η βάση εκφράζει τη ζήτηση των σπουδών, που διαμορφώνεται κυρίως από τις επαγγελματικές προοπτικές, ή μπορεί και από τη λάθος προβολή της προοπτικής τους στο μέλλον, το οποίο, ιδιαίτερα σε περιόδους οικονομικής κρίσης, είναι ρευστό. Κάθε πρόβλεψη τέτοιου είδους είναι επισφαλής σε μεγάλο βαθμό, αφού το σημερινό περιζήτητο επάγγελμα δεν σημαίνει ότι θα έχει την ίδια ζήτηση και στο μέλλον. Ακόμα οι βάσεις διαμορφώνονται από τις προτιμήσεις των πολλών και όσοι τις χρησιμοποιούν ως οδηγό υποτάσσονται στις επιθυμίες εκείνων και όχι στις δικές τους».
Ολοι οι εκπαιδευτικοί συμφωνούν ότι το σημαντικότερο κριτήριο επιλογής σπουδών είναι η επιθυμία του υποψήφιου. Πολλές φορές όμως, υποψήφιοι κάνουν το λάθος να πιστεύουν ότι έχουν καλή βαθμολογία και δηλώνουν μόνον πανεπιστήμια, παραλείποντας τα ΤΕΙ. Αλλοι πιστεύουν ότι με τη χαμηλή τους βαθμολογία πρέπει να δηλώνουν μόνον ΤΕΙ. Και οι δύο περιπτώσεις έχουν μεγάλο ρίσκο, γιατί κανένας δεν είναι σίγουρος για τη διαμόρφωση των βάσεων.
Ιδιαίτερη σημασία στη συμπλήρωση του μηχανογραφικού πρέπει να δώσουν φέτος, λόγω της αλλαγής του συστήματος μετεγγραφών αλλά και της οικονομικής κρίσης, οι υποψήφιοι που προέρχονται από τρίτεκνες ή πολύτεκνες οικογένειες, ορφανοί, με αδέλφια που σπουδάζουν σε άλλη πόλη κ.λπ. Ολοι κρίνονται πλέον και για τη γενική σειρά μαζί με το σύνολο των υποψηφίων, αλλά και για τις επιπλέον θέσεις της κατηγορίας τους, για κάθε τμήμα. Αν εισαχθούν σε ένα τμήμα, τότε δεν μετακινούνται σε άλλο πλησιέστερο στην κατοικία τους. Ή φοιτούν εκεί που πέτυχαν ή δίδουν εξετάσεις την επόμενη χρονιά, ή εγκαταλείπουν το όνειρο των σπουδών.
Φέτος πάντως, για την πλειονότητα των υποψηφίων, τον σημαντικότερο ρόλο, εκτός από την επιλογή των σπουδών που θεωρητικά οδηγούν σε καλύτερη επαγγελματική αποκατάσταση, θα παίξει η απόσταση του ιδρύματος από τον τόπο κατοικίας τους. Οι φοιτητικές εστίες δεν είναι αρκετές, ενώ στην Ελλάδα δεν υπάρχουν φοιτητικά δάνεια όπως σε άλλες χώρες. Σε κάθε περίπτωση το κόστος ζωής για τη συντήρηση δύο σπιτιών (του πατρικού και του φοιτητή) είναι πλέον δυσβάστακτο για χιλιάδες οικογένειες.
