Τα κρίσιμα ζητήματα της ενσωμάτωσης της διαφορετικότητας, της ενίσχυσης των ευκαιριών για τα άτομα με αναπηρία, καθώς και του ρόλου της τοπικής αυτοδιοίκησης, αποτέλεσαν κεντρικά θέματα στη συνέντευξη με τον χρυσό παραολυμπιονίκη, Γιώργο Καπελλάκη, ενόψει του 1ου Συνεδρίου Διαφορετικότητας για την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Ως πρόεδρος της Ελληνικής Παραολυμπιακής Επιτροπής και χρυσός παραολυμπιονίκης, ο Γιώργος Καπελλάκης επικεντρώθηκε στην ενίσχυση του αθλητισμού για τα άτομα με αναπηρία, στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν στην καθημερινή τους ζωή, καθώς και στην ανάγκη για περισσότερες δράσεις, μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση στην τοπική αυτοδιοίκηση.
-Πόσο σημαντική είναι η ενσωμάτωση της Χάρτας της Διαφορετικότητας στον κοινωνικό διάλογο; Ποιες αλλαγές πιστεύετε ότι μπορεί να φέρει στην καθημερινότητα των ατόμων με αναπηρία;
Η Χάρτα Διαφορετικότητας αποτελεί μοναδική πρωτοβουλία στη διαχείριση της ισότητας και της συμπερίληψης στον χώρο εργασίας. Είναι ένα σπουδαίο εργαλείο, ώστε να διασφαλίσουμε την ισότιμη πρόσβαση σε μία συμπεριληπτική αγορά εργασίας χωρίς αποκλεισμούς, κάτι που αποτελεί μόνιμο ζητούμενο για τα άτομα με αναπηρία, φτιάχνοντας ένα καλύτερο μέλλον για όλους, χωρίς αποκλεισμούς. Όσον αφορά την καθημερινότητα, είναι σημαντικό να ενθαρρύνουμε τη μεγαλύτερη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία και αυτός είναι ένας βασικός στόχος, δημιουργώντας τις κατάλληλες προϋποθέσεις, ώστε να μπορούν να είναι ενεργοί πολίτες και να συμβάλλουν δυναμικά στην κοινωνία.
-Στην ομιλία σας στο συνέδριο, ποια είναι τα βασικά σημεία που θέλετε να τονίσετε για την ενίσχυση της ενσωμάτωσης της διαφορετικότητας στις τοπικές κοινωνίες και στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης;
Σίγουρα θα πρέπει να υλοποιήσουν προγράμματα με τοπικούς επιχειρηματίες, ως προς την προσβασιμότητα των επιχειρήσεών τους. Θα πρέπει να προχωρήσουν οι δήμοι σε ενέργειες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης πάνω στη διαφορετικότητα και τις διάφορες πτυχές της και να διευρύνει η τοπική κοινωνία μέσω των δήμων τους ορίζοντές της πάνω στη διαφορετικότητα. Επίσης, να καθιερώσουν έναν μηχανισμό αναφοράς περιστατικών για διακρίσεις, ώστε οι δήμοι να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν στις τοπικές κοινωνίες τα θέματα που προκύπτουν. Το μήνυμα της διαφορετικότητας θα πρέπει να γίνει στους πολίτες πιο ηχηρό. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι θα πρέπει να αναλάβουν πρωτοβουλίες. Υπάρχει σε πολλές κοινωνίες, και ιδιαίτερα εκτός των μεγάλων αστικών κέντρων, έλλειψη ενημέρωσης σχετικά με τη διαφορετικότητα και αυτό θα πρέπει να τονιστεί.
-Πολλοί λένε ότι ένα ατύχημα ή μια αλλαγή στην κατάσταση της υγείας μπορεί να αναγκάσει ένα άτομο να δει τη ζωή διαφορετικά. Εσείς πώς βιώσατε αυτή την αλλαγή στη ζωή σας;
Η αλήθεια είναι ότι όντας 20 ετών τότε, ένα ατύχημα άλλαξε τη ζωή μου, απέκτησα μια σχετικά βαριά αναπηρία, τετραπληγία, και από τη μία μέρα στην άλλη έπρεπε να διαχειριστώ μια μεγάλη αλλαγή στην καθημερινότητά μου. Δεν είναι εύκολο, μιλάμε και για αρκετά χρόνια πριν. Γενικότερα, είναι δύσκολο ένα άτομο στη διάρκεια της ζωής του να αποκτήσει μια αναπηρία και να
μπορέσει να το διαχειριστεί. Το σημαντικό είναι ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι για να μπορέσει ένα άτομο που έχει αποκτήσει μια αναπηρία να ασχοληθεί με τον αθλητισμό. Έχουμε δει σε πολύ μεγάλο βαθμό ότι πολλά άτομα, ιδιαίτερα άτομα μικρής ηλικίας που απέκτησαν μια αναπηρία στη διάρκεια της ζωής τους, έχουν λάβει μεγάλη βοήθεια από τον αθλητισμό και τους έχει βοηθήσει στο μέγιστο να ξεπεράσουν την όποια δυσκολία. Το έχω ζήσει κι εγώ σε προσωπικό επίπεδο. Εκτός από τα άτομα που συνέχισαν την εργασία τους, παρόλο που απέκτησαν κάποια αναπηρία, στον μεγαλύτερο βαθμό, αυτή τη στιγμή, ο αθλητισμός δίνει τη δυνατότητα με πολύ γρήγορο ρυθμό να ξαναγίνει η επανένταξη του οποιουδήποτε ατόμου στη κοινωνία.
-Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ένα άτομο με αναπηρία που δεν έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο και χρειάζεται να εξυπηρετηθεί με φυσική παρουσία σε δημόσιους φορείς;
Θα μείνω στο ότι δεν θα πρέπει κανένα άτομο με αναπηρία να είναι εκτός πρόσβασης διαδικτύου. Είναι ένα βασικό σημείο αυτό για τη σημερινή εποχή, διότι μια μεγάλη γκάμα υποχρεώσεων της καθημερινότητας των πολίτων, ιδιαίτερα των ατόμων με αναπηρία, μπορούν να διεκπεραιωθούν διαδικτυακά.
-Στην επαρχία, αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι με αναπηρία τις ίδιες δυσκολίες και προκλήσεις με όσους ζουν στις μεγάλες πόλεις όσον αφορά την πρόσβαση σε υπηρεσίες και την τοπική αυτοδιοίκηση;
Τα προβλήματα είναι πιο έντονα στην επαρχία. Στις μεγάλες πόλεις υπάρχει μια ευκολία στη μετακίνηση μέσω ειδικών ταξί ή με τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Σε κάποιες επαρχιακές πόλεις και δήμους αυτή η δυνατότητα δεν υπάρχει. Για παράδειγμα, μπορεί ένα άτομο να χρειαστεί να μετακινηθεί από ένα χωριό σε ένα άλλο ή μπορεί να χρειαστεί να πάει σε ένα αστυνομικό τμήμα, όπου ακόμα και σήμερα υπάρχουν 20 και 30 σκαλιά για να μπεις μέσα. Γενικότερα η ζωή των ατόμων με αναπηρία στην επαρχία έχει ακόμα περισσότερες δυσκολίες σε σχέση με τις πόλεις. Ενδεχομένως λόγω του μικρού αριθμού ατόμων με αναπηρία εκεί, η παρουσία τους να περνά -δυστυχώς- απαρατήρητη. Δεν υπάρχει αυτή η μαζική συμμετοχή ατόμων με αναπηρία στα δρώμενα, όπως υπάρχουν στις πόλεις, που δημιουργούν και μια ανάγκη νέων καταστάσεων ως προς την καθημερινότητά τους. Το μόνο που είναι θετικό στην επαρχία σε σχέση με τα άτομα με αναπηρία είναι η έννοια των συγγενών και της οικογένειας, που είναι πολύ πιο κοντά στους δικούς τους ανθρώπους. Αυτή όμως δεν είναι η λύση. Η λύση είναι να διασφαλιστούν προϋποθέσεις σε όλη την επικράτεια για την αυτόνομη πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία στην καθημερινή ζωή.
-Ποιο μήνυμα θα θέλατε να στείλετε στον κόσμο σχετικά με τη διαφορετικότητα και τη σημασία της αποδοχής; Ποιες συμβουλές θα δίνατε;
Η αποδοχή της διαφορετικότητας αποτελεί πάνω από όλα μια Αρχή της Δημοκρατίας. Αυτό είναι πολύ ξεκάθαρο. Όλοι έχουν ίσα δικαιώματα, ανεξάρτητα από το αν είναι άτομα με αναπηρία, αλλοδαποί ή αν διαθέτουν οποιοδήποτε χαρακτηριστικό που τους κάνει να φαίνονται διαφορετικοί στους
άλλους. Αυτό δεν το διαπραγματευόμαστε. Είναι ξεκάθαρο ότι στους πολίτες θα μπορούσα να δώσω μόνο μία συμβουλή σε σχέση με αυτό. Θα πρέπει να είναι αρωγοί στον σεβασμό και στις ίσες ευκαιρίες για όλους. Θα το αντιμετωπίσουν, θα το δουν μπροστά τους, θα πρέπει να είναι εκεί, να το στηρίξουν και με τις πρακτικές τους να γίνει εφαρμόσιμο αυτό. Είναι μία συλλογική προσπάθεια όλων, όλης της κοινωνίας, το να μπορέσουμε να έχουμε κάποια στιγμή την πλήρη αποδοχή της διαφορετικότητας. Σε αυτό πρέπει να συμβάλλουμε όλοι.
-Ποιες ενέργειες και πολιτικές πρέπει να αναλάβουν οι φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, για να προωθήσουν την ενσωμάτωση της διαφορετικότητας και την ισότιμη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στην τοπική κοινωνία;
Δυστυχώς, αντιμετωπίζουμε πολλά θέματα προσβασιμότητας, ακόμα και σε δημόσιες υπηρεσίες ή σε δημόσιες αθλητικές εγκαταστάσεις. Αυτό είναι ένα βασικό σημείο, ενδεχομένως πολύ απλό για κάποιους, αλλά παραμένει ανασταλτικός παράγοντας για την καθημερινότητα των ατόμων με αναπηρία. Oι δήμοι θα πρέπει να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις, ώστε να ενταχθούν στον χώρο εργασίας των δήμων άτομα τα οποία έχουν κάποια αναπηρία και να δημιουργήσουν και ένα περιβάλλον εργασίας κατάλληλο για αυτά. Σίγουρα, ένα σημείο το οποίο εμάς μας απασχολεί πολύ και οι τοπικές αυτοδιοικήσεις έχουν καταλυτικό ρόλο σε αυτό, είναι το πώς μπορούμε να εντάξουμε περισσότερα άτομα με αναπηρία στον αθλητισμό. Θα πρέπει να αναθεωρήσουν πολλές τοπικές αυτοδιοικήσεις την πολιτική τους πάνω σε αυτό. Αντιμετωπίζονται πάρα πολλά προβλήματα σε σχέση με τους χώρους άθλησης των ατόμων με αναπηρία αλλά και με τις ώρες άθλησής τους. Αυτό είναι ένα σημείο το οποίο δυστυχώς σε πολλούς δήμους της χώρας μας δεν έχει βελτιωθεί ακόμη. Οι τοπικές αυτοδιοικήσεις, στην ουσία, δεν περιορίζονται από κάποια υποχρεωτική δέσμευση σχετικά με το πόσοι, πού και πότε θα ενταχθούν στον αθλητισμό. Είναι ζήτημα πολιτικής βούλησης. Όσο περισσότερα άτομα εντάξουμε στον αθλητισμό, τόσο μεγαλύτερα θα είναι τα οφέλη για την κοινωνία συνολικά.
-Πιστεύετε ότι η κοινωνία μας είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει τη διαφορετικότητα με τον τρόπο που θα έπρεπε;
Φαίνεται ότι δεν είναι ακόμη έτοιμη η κοινωνία μας. Απαιτείται ακόμη μεγάλη προσπάθεια από όλους μας και από όλους τους φορείς, ώστε να γίνει κατανοητό ότι η διαφορετικότητα πρέπει να γίνεται αποδεκτή σε όλα της τα επίπεδα. Σίγουρα έχουν γίνει σημαντικά βήματα, αλλά έχουμε ακόμη δρόμο να κάνουμε και ιδιαίτερα στο σοβαρό θέμα της αγοράς εργασίας. Είναι ένα ζήτημα στο οποίο πρέπει να ασκήσουμε μεγαλύτερη πίεση, καθώς είναι εξαιρετικά σημαντικό. Σε γενικότερες γραμμές, η κοινωνία μας αναγκαστικά χρόνο με τον χρόνο, θα μπει όλο και πιο δυναμικά στην αποδοχή της διαφορετικότητας. Καθώς οι νέοι εντάσσονται στην κοινωνία -και εγώ πιστεύω πολύ στη νέα γενιά-, είναι σημαντικό να τους μεταδώσουμε με ξεκάθαρο τρόπο τις σωστές αξίες. Το έχουμε διαπιστώσει αυτό, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την αναπηρία και τον τρόπο που οι πολίτες αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία. Οι νέοι αντιλαμβάνονται και κατανοούν την αναπηρία σε όλο της το φάσμα. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να μεταδώσουμε σταδιακά, κυρίως στους νέους, τη σωστή πληροφόρηση σχετικά με τη διαφορετικότητα.
