Όταν είμαστε πολλοί μαζί, αποκτούμε μεγαλύτερη δύναμη και επιρροή. Αυτή είναι από τις φράσεις που κρατάω από τη συζήτηση με τον Δημήτρη Παπανικολάου. Με τον πρώην μπασκεμπολίστα, γιατί έτσι τον έμαθα και τον έζησα εγώ ως συνομήλικός του, βρεθήκαμε ένα ηλιόλουστο πρωινό στη Βάρκιζα. Η συνέντευξη θα είχε αμιγώς κοινωνικό πρόσημο. Αυτό του είχα ζητήσει κατά τη διάρκεια της επικοινωνίας μας και το αποδέχτηκε με μεγάλη χαρά.
Από τα πρώτα λεπτά της συνέντευξης, με την πρώτη απάντηση, ένιωθα πως είχα απέναντί μου έναν άνθρωπο που διψάει να κοινοποιήσει το μήνυμά του – όσες φορές κι αν το έχει κάνει ήδη. Χείμαρρος. Λες και είναι η δική του Σταυροφορία σε ένα κοινωνικό κράτος με μεγάλες ελλείψεις και σε μια κοινωνία με ταμπού, απορρίψεις και δυσκολίες για τους περισσότερους. Μίλησε για τον αυτισμό και εξήγησε γιατί πρέπει ο κόσμος να εξωτερικεύεται. «Να μοιραζόμαστε τις εμπειρίες μας. Μπορεί να λειτουργήσει ως οδηγός», είπε. Προτρέπει τις οικογένειες να μην χάνουν χρόνο. «Όταν διαγνώστηκε η κόρη μου, κι εγώ έκανα 12 χρόνια να πω τη λέξη “αυτισμός”, αλλά δεν έχασα ούτε ένα δευτερόλεπτο δουλειάς», δήλωσε στο Newsbeast. «Μην φοβάστε τους διεγνωσμένους, να φοβάστε αυτούς που παριστάνουν ότι είναι καλά και είναι αδιάγνωστοι», πρόσθεσε και έφερε ως παράδειγμα τα όσα τραγικά συνέβησαν στον Αντώνη Καρυώτη εκείνο το βράδυ στο λιμάνι του Πειραιά.
Όσο μιλούσε για την Άρια, την κόρη του, έλαμπε. Ένα τεράστιο χαμόγελο διαγράφηκε στο πρόσωπό του όταν βάλαμε στην κουβέντα το βιβλίο του, το «11:11». «Έχω λάβει συγκλονιστικά μηνύματα για το πόσο βοηθήθηκαν όλοι αυτοί οι άνθρωποι, γιατί έχουν κάτι να ταυτιστούν – δεν είναι μόνο ο αυτισμός», είπε ο συγγραφέας, που δεν του αρέσει να τον αποκαλούν έτσι.
Συνειδητοποιημένος για όσα ζουν οι 180.000 οικογένειες, η δική του είναι μία από αυτές, που έχουν περιστατικό αυτισμού, ζητά από την υπόλοιπη κοινωνία να μην δείχνουν οίκτο. «Ούτε όμως αποζητάμε και εξύψωση. Δεν είμαστε σούπερ ήρωες. Και δεν θέλουμε άλλους ήρωες νεκρούς, θέλουμε κοινούς θνητούς, χαρούμενους και ζωντανούς. Δεν χρειάζεται να βαφτίζουμε τα πάντα “ηρωισμό”, επειδή δεν είναι εντάξει η κοινωνία».
Εννοείται πως στη μία ώρα και κάτι που τα λέγαμε, συζητήσαμε και για μπάσκετ. Αλλά αυτά θα αποτελέσουν το υλικό για μια δεύτερη δημοσίευση – τις επόμενες ημέρες. Είπε τόσο ωραία και σημαντικά πράγματα ο Δημήτρης, που καλύτερα να μην μπερδευτούν με τον «ξανθό», τον Ίβκοβιτς, τον Ομπράντοβιτς.
Ακολουθεί η συνέντευξη του Δ. Παπανικολάου.
– Ένας άνθρωπος που δεν είναι «επώνυμος» έχει τη δυνατότητα μέσα από τις κοινωνικές δομές του κράτους να ξεπεράσει μια περιπέτεια υγείας;
Δεν είμαστε όπως τη δεκαετία του ’90, αλλά δεν είμαστε και στον μέσο όρο της Ευρώπης. Χρειαζόμαστε πολλή δουλειά ακόμη. Όταν αποφασίσαμε, μαζί με τη γυναίκα μου, να γνωστοποιήσουμε τη δική μας περίπτωση, της είπα πως εμείς έχουμε και κάποιου είδους αναγνωρισιμότητα. Τι συμβαίνει με τόσο κόσμο που δεν έχει; Υπάρχουν άνθρωποι που υποφέρουν πίσω από τις κλειστές πόρτες. Όχι μόνο για το θέμα που αντιμετωπίζουν, αλλά και από την απόρριψη. Μια οικογένεια μπορεί να νιώθει παραπάνω μόνη απ’ όσο είναι. Αυτό με κινητοποίησε, γιατί αντιμετωπίσαμε κι εμείς πολλά θέματα. Φανταστείτε τι γίνεται στα ενδότερα της κοινωνίας. Πρέπει να βοηθήσουμε τον κόσμο και να βοηθηθούμε κι εμείς. Ήξερα πως κινητοποιώντας τους συνανθρώπους μας, θα γυρίσει το καλό και στο σπίτι μας. Όπως και έγινε. Από τον Σεπτέμβριο του 2021 που άρχισα να το αναδεικνύω, έχουν καλυτερεύσει τα πράγματα. Γενικά, όμως, υπάρχουν τεράστια βήματα, άλματα, που πρέπει να γίνουν στην κοινωνία, στον αυτισμό, στη διαφορετικότητα, στην αναπηρία ή όποια λέξη ο καθένας επιλέγει να χρησιμοποιεί. Ναι, είναι όλα πιο δύσκολα, αλλά επειδή δεν μου αρέσει να δικαιολογώ τα πάντα σε σχέση με το κράτος, πολλές φορές και οι ίδιοι οι γονείς είναι σε άρνηση.
– Δεν είναι λογικό το πρώτο στάδιο αντιμετώπισης ενός προβλήματος να είναι η άρνηση; Όταν το ακούς για πρώτη φορά, δεν είσαι έτοιμος να το αντιμετωπίσεις.
Είναι λογικό ως ένα σημείο. Όταν διαγνώστηκε η κόρη μου, κι εγώ έκανα 12 χρόνια να πω τη λέξη «αυτισμός», αλλά δεν έχασα ούτε ένα δευτερόλεπτο δουλειάς – με λογοθεραπείες, εργοθεραπείες. Αν είσαι σε ολιστική άρνηση, χάνει δουλειά το παιδί. Και μετά οι γονείς γεμίζουν και τύψεις. Μάλιστα, σε άρνηση βρίσκονται συντριπτικά οι μπαμπάδες. Οι μητέρες το παλεύουν περισσότερο. Στα social media, την επικοινωνία που έχω, το 95% είναι μαμάδες. Είναι σημαντικό να ξεκινήσεις να το αποδεχτείς γρήγορα. Αφού αποδεχτείς την κατάσταση, ενημερώνεις τον κύκλο σου, το σχολείο, τους φίλους, τη γειτονιά. Μετά θα πρέπει να έχεις απαιτήσεις από όλους αυτούς. Αλλά πρέπει πρωτίστως να ξεκινήσεις από τον εαυτό σου.
– Νιώθεις πως ο κόσμος βρίσκεται σε απόγνωση; Ποια είναι η πραγματική εικόνα που εισπράττεις;
Δεν υπάρχουν θαύματα. Χρειάζεται η κάθε οικογένεια να περάσει μια διαδικασία. Σήμερα υπάρχει περισσότερη ενημέρωση, περισσότερη εκπαίδευση, ως ένα σημείο, και ένα αυτόματο μοίρασμα το οποίο απελευθερώνει κι άλλους. Όπως περιγράφω και στο βιβλίο μου, όταν έβαλα τον εαυτό μου μπροστά και ξεκινήσαμε αυτό το θέμα, αμέσως απελευθερώθηκαν χιλιάδες άνθρωποι. Έλεγαν «αφού ο Παπανικολάου, κι εγώ. Είναι ok, δεν είναι θέμα για να το κρύψω στους τέσσερις τοίχους». Ο ένας ελευθερώνει τον άλλον. Βοηθάει η ενημέρωση. Κι αυτό που κάνουμε τώρα μαζί, βοηθάει. Όταν δημοσιευθεί η συνέντευξη, ενδεχομένως να κινητοποιηθούν παραπάνω άνθρωποι να μιλήσουν. Η επικοινωνία παίζει κομβικό ρόλο. Φέρνει την απελευθέρωση. Ποια είναι η διαφορά της σημερινής εικόνας σε σχέση με τη δεκαετία του ’90, για παράδειγμα; Τότε, επί εποχές του συγχωρεμένου του Ιωαννίδη, αν χτύπαγες το δεξί σου χέρι, σου έδενε το αριστερό. Γιατί έλεγε ο αντίπαλος θα σε χτυπήσει εκεί που πονάς. Η αδυναμία ήταν σκέτο αδυναμία. Δεν μπορούσες να βγάλεις τίποτα. Αν πήγαινες σε ψυχολόγο, αμέσως θα σε χαρακτήριζαν τρελό. Αυτά ευτυχώς σπάνε. Και σπάνε μέσα από την ενημέρωση. Και οι νέοι λαμβάνουν μια αυτόματη εκπαίδευση που μας κάνει πιο αισιόδοξους πως θα γίνουν καλύτεροι από εμάς. Είναι πιο προσαρμοσμένοι σε αυτό που λέμε διαφορετικότητα – μοναδικότητα προτιμώ να λέω εγώ, γιατί αν λες τον άλλον διαφορετικό σημαίνει ότι θεωρείς τον εαυτό σου φυσιολογικό. Μην φοβάστε τους διεγνωσμένους, να φοβάστε αυτούς που παριστάνουν ότι είναι καλά και είναι αδιάγνωστοι, ενώ θα έπρεπε να έχουν πάει στον γιατρό. Και υπάρχει ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, το οποίο είναι τραγικό. Πριν από λίγους μήνες, δολοφόνησαν, πετάξανε από το πλοίο τον Αντώνη Καρυώτη. Θυμόμαστε όλοι το περιστατικό στον καταπέλτη και πώς τον εγκατέλειψαν. Και είπαν στα μεγάφωνα πως ένας παλαβός ήταν απέξω. Δεν ήταν παλαβός. Ο Αντώνης ήταν αυτιστικός. Είχε μια ρουτίνα να πηγαίνει πάνω κάτω, να κοιτάει τον κάβο και να μπαίνει τελευταίος. Και ήταν άκακος. Και λέω, τελικά ποιον έπρεπε να φοβάστε; Τον Αντώνη που είχε μια διάγνωση ή αυτούς;
– Θέλεις να μας εξηγήσεις γιατί σας πήρε 12 χρόνια να μιλήσετε για τον αυτισμό της κόρης σας;
Η κόρη μας γεννήθηκε το 2006. Το μάθαμε μετά, το 2009-2010, όταν η Άρια ήταν τριάμισι με τεσσάρων ετών. Τότε δεν ήταν εύκολο να επικοινωνήσουμε αυτά τα θέματα. Ήταν δύσκολο και στην αποδοχή. Ο αυτισμός ονομάζεται αόρατη αναπηρία και δεν φαίνεται κάτι οπτικά. Είχα άρνηση να πω τη λέξη, γιατί τη θεωρούσα συνυφασμένη με ένα μεγάλο θέμα υγείας. Τελικά, το moto μου είναι πως «κανείς δεν πεθαίνει από αυτισμό – πεθαίνει όμως από αποκλεισμό». Δεν έχω τύψεις για ό,τι προηγήθηκε και εκεί θέλω να εστιάσω. Όταν το μάθαμε, ξεκινήσαμε έναν Γολγοθά που είναι δύσκολο για κάθε οικογένεια αλλά, όπως προείπα, δεν χάσαμε ούτε μία μέρα δουλειάς με το παιδί. Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί τα παιδιά έχουν έναν νευροπλαστικό εγκέφαλο που παίρνει πολλή δουλειά. Το δουλέψαμε από την πρώτη ημέρα. Ακολουθήσαμε συμβουλές και οδηγίες των γιατρών. Ό,τι υπήρχε, το κάναμε. Όσο πιο γρήγορα γίνουν όλα, η αποδοχή και η δουλειά, τόσο πιο καλή εξέλιξη θα έχουν τα παιδιά.
– Βρισκόμαστε στην εποχή που υπάρχουν οι περισσότεροι ειδικοί, με εξειδίκευση που δεν υπήρχε το προηγούμενο διάστημα. Βρίσκει λύσεις ο κόσμος στα θέματά του ή καταλήγει να πηγαίνει από τον έναν γιατρό στον άλλον;
Οι γονείς διαθέτουν ένα ένστικτο για τι κάνει καλό στο παιδί. Ναι, μπορεί να υπάρχει μια πληθώρα επιλογών -κυρίως στον τομέα της ψυχικής υγείας-, αλλά πρέπει να ψάξεις τον καλό γιατρό. Και θα πρέπει να σου ταιριάζει. Αυτό το θέμα δεν είναι μόνο επιστημονικό, έχει πολύ συναίσθημα. Πρέπει ο γιατρός να κερδίσει την εμπιστοσύνη σου. Στις κινήσεις του, στη διάγνωσή του, στις συμβουλές του. Να «κολλάει» με την οικογένεια. Κι εμείς αλλάξαμε πολλούς ειδικούς, μέχρι να καταλήξουμε σε ένα σχήμα και συνήθως, απ’ ό,τι ακούω από άλλες οικογένειες, αυτό γίνεται. Γι’ αυτό χρειάζεται να μοιραζόμαστε τις εμπειρίες μας. Μπορεί να λειτουργήσει ως οδηγός.
– Ποια είναι τα στοιχεία του αυτισμού στην ελληνική επικράτεια;
Στην Ελλάδα έχουμε περίπου 180.000 οικογένειες με περιστατικό αυτισμού. Και γιατί λέμε οικογένειες; Ο μέσος όρος σε μια οικογένεια στη χώρα μας είναι 3,4 άτομα. Οπότε αν κάποιος δεν προσέξει την κόρη μου, θα μας χάσει από φίλο, πελάτη, ψηφοφόρο κ.λπ. Πάμε πακέτο όλοι μαζί. Στην ενημέρωση δεν είμαστε πίσω από την Ευρώπη, είμαστε καλύτεροι από τον μέσο όρο. Είμαστε, όμως, πολύ πίσω στις δομές. Είναι χάλια. Το μεγάλο άγχος που έχουμε όλοι εμείς οι γονείς είναι για το τι θα γίνει μετά τον θάνατό μας. Υστερούμε πολύ στις δομές.
-Το «χάλια» που είπες είναι κυριολεκτικό ή δίνεις τον απαραίτητο στόμφο για να ακουστεί πιο ψηλά;
Οι δομές είναι χάλια. Χρειαζόμαστε ως κοινωνία πολλά παραπάνω. Σχεδόν όλα γίνονται με ιδιωτικές πρωτοβουλίες. Έχουμε ανάγκη τις κρατικές δομές. Οι κοινωνίες στήνονται με βάση το κοινωνικό κράτος. Και σε αυτά δεν είμαστε καλά. Δεν είμαστε καλά στον τομέα της εργασίας, επίσης. Ενώ η ανεργία μπορεί να μειώνεται σε άλλους τομείς, σε αυτόν τον τομέα είναι πολύ χαμηλά. Χρειάζεται να δούμε ξανά όλα τα κίνητρα που πρέπει να δοθούν στις εταιρείες. Η εργασία είναι ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο όχι μόνο για βιοποριστικούς λόγους, αλλά γιατί κάποιος νιώθει χρήσιμος. Με μεγάλο αγώνα καταφέραμε να βελτιώσουμε το ασφαλιστικό σύστημα. Μας έλεγαν δεν ασφαλίζουμε τα παιδιά σας, γιατί αυτοκτονούν και αυτοτραυματίζονται. Τόσο κυνικά. Οπότε, αν δεν το λέγαμε, το ασφαλίζανε, αν το λέγαμε, απαντούσαν όχι. Το βελτιώσαμε αυτό. Προσπαθούμε να βελτιώνουμε ακόμη και τη διάλεκτο των βουλευτών ή των ανθρώπων που βγαίνουν στην τηλεόραση. Δεν είναι λίγες οι φορές που παρομοίαζαν τον αυτισμό με κάτι κακό – κι αυτό ήταν λάθος. Σε μια τηλεοπτική εκπομπή, περνούσε ο τίτλος «Ο Παπανικολάου ξεκινάει καμπάνια κατά του αυτισμού». Τους παρακάλεσα στο διάλειμμα να βγάλουν τη λέξη «κατά». Πάμε κατά της έμφυλης βίας, κατά των ναρκωτικών. Στον αυτισμό πάμε μαζί. Η διάλεκτος είναι πολύ σημαντική. Οι κακές συμπεριφορές διαχέονται στην κοινωνία και γίνονται απορριπτικές. Ένα ακόμη σημείο που πρέπει να προσέχει ο κόσμος είναι πως όλοι εμείς ποτέ δεν θέλουμε να ακούμε «κρίμα», «πόσο λυπάμαι». Δεν πρέπει να συνδέεται ο αυτισμός με τον οίκτο. Σε όλους τους ανθρώπους κάτι συμβαίνει. Σημασία δεν έχει τι θα σου έρθει στη ζωή, αλλά τι θα κάνεις αφού σου έρθει. Όπως δεν θέλουμε οίκτο, δεν αποζητάμε και εξύψωση. Δεν είμαστε σούπερ ήρωες. Και δεν θέλουμε άλλους ήρωες νεκρούς, θέλουμε κοινούς θνητούς, χαρούμενους και ζωντανούς. Δεν χρειάζεται να βαφτίζουμε τα πάντα «ηρωισμό», επειδή δεν είναι εντάξει η κοινωνία.
– Ταξιδεύεις αρκετά στην ελληνική επικράτεια. Βλέπεις μεγάλες διαφορές στις δομές της περιφέρειας, αλλά και στην κοινωνική αντιμετώπιση των πραγμάτων;
Υπάρχει μεγάλη διαφορά και στις δομές και στα ταμπού. Η περιφέρεια έχει πάντα τους συγγενείς που θα πουν «μην το πεις για το παιδί».
– Ισχύει ακόμη αυτό;
Φυσικά και ισχύει. Απλά τα νεότερα ζευγάρια έχουν αρχίσει να βγαίνουν από το καβούκι τους. Όχι όλα, βέβαια. Πιο κλειστές κοινωνίες, πιο κλειστός κύκλος. Φοβούνται τι θα πει ο κόσμος. Ο κόσμος, βέβαια, πάντα κάτι θα πει. Πρέπει να σταματήσουμε να κρίνουμε τους άλλους. Η ζωή προχωρά και μας βοηθάει να βελτιωνόμαστε.
– Αλλάζουν όλα αυτά;
Δεν κουνάω το δάχτυλο σε κανέναν. Όλοι έχουμε κάνει λάθη στη ζωή μας. Ο αυτισμός ήρθε στη ζωή μου μέσω της κόρης μου και με βελτίωσε. Μου αρέσει να βοηθάω να βελτιώνεται κάποιος, όχι να τον καταδικάζω. Και μέσα από όλη αυτή τη διαδικασία, βελτιώνομαι κι εγώ. Σήμερα ο influencer πάει πίσω. Επικρατεί ο motivator. Αυτός που σε επηρεάζει το κάνει με τη δύναμη του μυαλού του, ενώ αυτός που σε εμπνέει σου δείχνει τη δύναμη του δικού σου μυαλού. Προσπαθώ να εμπνεύσω τον κόσμο, να τους δείξω τις δικές τους δυνάμεις. Δεν θέλω να θαυμάζουν τον μπασκετμπολίστα Παπανικολάου, γι’ αυτό δεν έχω κύπελλα στο σπίτι.
– Δηλαδή;
Τα χάρισα ή τα έδωσα σε δημοπρασίες για καλό σκοπό. Κάποια λίγα έχουν μείνει στο πατρικό μου. Αυτό μου το δίδαξε η κόρη μου. Αν εγώ θα γεννηθώ δυο μέτρα, αν θα γεννηθώ άσπρος ή μαύρος, στη Νέα Υόρκη, στην Αφρική ή στην Αθήνα, με αναπηρία ή χωρίς, δεν είναι επιλογή. Επιλογή είναι τι θα κάνω αφού έρθω στη Γη. Αν ένας άνθρωπος είναι το ταβάνι του να φυτέψει ένα λουλούδι, πρέπει να τον βοηθήσουμε να πιάσει το ταβάνι του. Αν το ταβάνι του είναι να μην πάρει χρυσό μετάλλιο, αλλά να κολυμπήσει ενώ μπορεί να του λείπουν μέλη του σώματός του, είναι πρωταθλητής ήδη. Πρέπει να επικροτούμε την προσπάθεια, όχι μόνο την αριστεία. Να μην επικροτούμε μόνο το 1%, αλλά να δίνουμε κίνητρο στο 99%. Κι εγώ ήμουν στην άλλη όχθη του ποταμού και έβλεπα μόνο τα κύπελλά μου και τα πρωταθλήματά μου. Αυτό άλλαξε η κόρη μου. Όταν εγώ σήκωνα κύπελλα, κάποιοι άλλοι δεν είχαν πρόσβαση στα βασικά. Όταν βλέπεις τα κύπελλα, μεγαλώνει ο εγωισμός σου. Δεν κρύβει κάποια ευτυχία το να είσαι διάσημος. Να το ξέρει αυτό ο κόσμος.
– Μαθαίνεις περισσότερο από την αποτυχία ή την επιτυχία;
Και από τα δύο μαθαίνεις. Το θέμα είναι να μάθεις να διαχειρίζεσαι την επιτυχία. Οι κορυφές έχουν αέρα και μπορεί να πάρουν τα μυαλά μας αέρα. Είναι προτιμότερο να ανεβαίνεις σε μια κορυφή, για να δεις άλλες κορυφές. Έτσι, θα συνεχίσεις να είσαι ταπεινός και να έχεις στόχους. Στην επιτυχία πρέπει να είσαι ταπεινός και στην αποτυχία επίμονος.
– Ήσουν ταπεινός από την αρχή;
Όχι, δεν ήμουν. Και το γράφω στο βιβλίο. Ένιωσα κάπως, όταν με χαιρετούσε όλος ο κόσμος και έρχονταν χρήματα σε μικρή ηλικία. Ξέφυγα κι εγώ και με επανέφερε η ζωή. Λίγο μυτούλα, λίγο έπαρση. Στα νιάτα μου έκανα τα λαθάκια μου κι εγώ. Γι’ αυτό δεν πρέπει να κουνάμε το δάχτυλο στη σημερινή νεολαία.
– Πάμε στο βιβλίο «11:11». Πώς προέκυψε;
Το «11:11» είναι τέσσερις αριθμοί που βλέπαμε συνέχεια από τη στιγμή που διαγνώστηκε η κόρη μας με αυτισμό. Και αυτοί οι αριθμοί με οδήγησαν ένα βράδυ στο να αναδείξω το θέμα δημόσια. Το βιβλίο είναι η ιστορία του αυτισμού, μαζί με στοιχεία από τον αθλητισμό αλλά και με θέματα που απασχολούν όλους μας. Ξεκινάει από τα παιδικά μου χρόνια όταν στα 15 μου έπαιξα τον πρώτο μου επαγγελματικό αγώνα, παίρνοντας δύο λεωφορεία και ένα τρένο για να πάω στον Σπόρτινγκ. Από τα φτωχικά χρόνια, μέχρι τι καλές εποχές. Μιλάω για τον Ιωαννίδη, τον Ομπράντοβις, τον Ίβκοβιτς και τα μαθήματα που πήρα δίπλα τους. Μιλάω για τις δικές μου καταχρήσεις και πώς τις έκοψα. Από τα μισά του βιβλίου και μετά ξεκινάει ο αυτισμός. Μέσα σε 155 σελίδες υπάρχουν πολλά μηνύματα. Περιγράφω την ιστορική συνάντηση Γκάλη – Αντετοκούνμπο και πώς τους έπεισα και όλα όσα έγιναν εκείνο το βράδυ στη Βουλιαγμένη. Έχει διαβαστεί από καθηγητές πανεπιστημίου μέχρι σε δομή ψυχιατρείου. Έχω λάβει συγκλονιστικά μηνύματα για το πόσο βοηθήθηκαν όλοι αυτοί οι άνθρωποι, γιατί έχουν κάτι να ταυτιστούν – δεν είναι μόνο ο αυτισμός. Πάει καλά. Βρισκόμαστε στην 5η χιλιάδα ήδη.
– Το βιβλίο κλείνει με μια πολύ ωραία φράση από τον μπαμπά προς την κόρη: «Άρια, σ’ ευχαριστώ γι’ αυτό».
Μα η Άρια μας έχει βελτιώσει ως ανθρώπους. Αυτό το έχω ακούσει και από άλλους γονείς που τα παιδιά τους έχουν την ίδια διάγνωση. Τους κατεβάζουν στη γη. Τους επαναπροσδιορίζουν τις προτεραιότητες. Μπορεί για κάποιους να ακούγονται κάπως κλισέ, αλλά είναι αλήθεια. Τα παιδιά μάς δείχνουν ποια είναι τα σημαντικά πράγματα στη ζωή.
– Τι σου μαθαίνει ένας αγώνας στο παρκέ για την πραγματική ζωή;
Έχει πολλές προσημειώσεις στην πραγματική ζωή και πλέον έχω διαπιστώσει πως όλοι χρησιμοποιούν τον αθλητισμό για την καθημερινότητα. Για την αυτοβελτίωση, την ομαδικότητα, για το ότι έχει αρχηγό, για την κατάκτηση των στόχων, την επιμονή, τη σωματική υγεία. Έχει πολλές εφαρμογές ο αθλητισμός στη ζωή, γι’ αυτό στο εξωτερικό πολλές πολυεθνικές ζητούν στα βιογραφικά αν κάποιος έχει κάνει κάποιο άθλημα – όχι για να τρέχει καλά στο γραφείο, αλλά για να δουν αν έχει μάθει μέσα από όλα αυτά τα χαρακτηριστικά. Τους έχουν ψηλά τους αθλητές. Αυτό, βέβαια, που λέω εγώ στα παιδιά είναι «μην έχετε ψηλότερα την μπάλα από το βιβλίο. Πιο εύκολα ισορροπείς πάνω σε ένα βιβλίο παρά πάνω σε μια μπάλα».
– Οι πολιτικοί πραγματικά ενδιαφέρονται να λύσουν τα προβλήματα ή κάνουν απλώς ένα πέρασμα σε μια εκδήλωση για τον αυτισμό για να βγει η φωτογραφία και να συνοδευτεί με την αντίστοιχη λεζάντα;
Δεν θέλω να είμαι μηδενιστής. Δεν μπορείς να τσουβαλιάσεις 300 βουλευτές. Κατ’ αρχάς δεν γνωρίζεις, δεν παρακολουθείς, 300 βουλευτές. Ξέρουμε όλοι τους πιο γνωστούς, αυτούς που βγαίνουν στην τηλεόραση. Κάποιοι έχουν το θέμα σπίτι τους, το ξέρω. Αυτοί είναι εκ των πραγμάτων ευαισθητοποιημένοι περισσότερο. Αλλά οι πολιτικοί, οι εταιρείες, οι πάντες, όταν αναδεικνύεις αριθμούς ακολουθούν. Όλοι σέβονται τους αριθμούς. Γι’ αυτό τονίζω τον αριθμό των 180.000 οικογενειών. Αυτομάτως λένε «εδώ μιλάμε για μεγάλο πληθυσμό, να δώσω προσοχή». Δίνουν σημασία. Είτε το κάνουν συνειδητά είτε το κάνουν επικοινωνιακά, δίνουν σημασία. Εμένα αυτό με νοιάζει: να βελτιώνονται τα πράγματα για τον κόσμο και το κοινωνικό σύνολο.
– Θα ήθελα να κλείσουμε τη συζήτηση συνοψίζοντας όλα όσα μας είπες μέσα σε μία φράση. Αν κάποιος βαρεθεί να τη διαβάσει από πάνω μέχρι κάτω και έπρεπε να κρατήσει κάτι, τι θα ήταν;
Όσο ασχολούμουν μόνο με την κόρη μου, έτρωγα τα μούτρα μου. Όταν είμαστε πολλοί μαζί, αποκτούμε μεγαλύτερη δύναμη και επιρροή. Έτσι θα γίνει καλύτερη η ζωή μας.
