Τα 50 χρόνια προσφοράς των μαχητικών αεροσκαφών Phantom στις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις θα τιμήσει σε ειδική τελετή που θα πραγματοποιηθεί στη βάση της Ανδραβίδας η Πολεμική Αεροπορία μας. Επί της ουσίας πρόκειται για μια γιορτή που εν μέρει θα μοιάζει και με «αποχαιρετισμό στα όπλα», για να θυμηθούμε και τον τίτλο του πολεμικού μυθιστορήματος που έγραψε ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ καθώς όσα έχουν μείνει ακόμη στο στόλο μας, είναι τα πρώτα που θα πουληθούν εάν βρεθούν αγοραστές.

Η τελετή έχει προγραμματιστεί για τις 5 Ιουνίου και το παρών αναμένεται να δώσουν όλοι όσοι διετέλεσαν μοίραρχοι και πιλότοι των Phantom, γνωστοί και ως «Φαντομάδες».

Για όσους τυχόν δεν το ξέρουν το συγκεκριμένο μαχητικό αποκαλείται στις τάξεις της Πολεμικής Αεροπορίας και ως το «αρσενικό μαχητικό». Γιατί; Επειδή… «πίνει» (ήτοι, καταναλώσει μεγάλες ποσότητες κηροζίνης), «καπνίζει» (εκπέμπει ουκ ολίγα καυσαέρια) και «βρίζει» (λόγω του χαρακτηριστικού βαρύ θορύβου που προκαλεί η λειτουργία των δύο κινητήρων).

Εκσυγχρονισμένα επιχειρούν από την 117 Πτέρυγα Μάχης

Τα Phanton είναι διθέσια μαχητικά πολλαπλού ρόλου, αμερικανικής κατασκευής. Τα πρώτα F-4 (όπως είπε επίσης γνωστά) βγήκαν από τη γραμμή παραγωγής το 1963. Η Ελλάδα ενέταξε τα πρώτα τέτοιου είδους αεροσκάφη στο στόλο της, το μακρινό 1974 με το αμυντικό πρόγραμμα Peace Icarus – γι’ αυτό και φέτος συμπληρώνουν έναν αιώνα ζωής στην ελληνική Πολεμική Αεροπορία. Παρά το γεγονός ότι είναι αεροσκάφος δεύτερης γενιάς, 36 ελληνικά Phantom έχουν εκσυγχρονιστεί με σύγχρονα ηλεκτρονικά συστήματα (πρόγραμμα Peace Icarus 2000) με αποτέλεσμα να έχει παραταθεί το όριο της επιχειρησιακής τους ζωής.

Επιχειρούν από την 117 Πτέρυγα Μάχης/Αεροπορική Βάση Ανδραβίδας και εξοπλίζουν την 338 Μοίρα. Το εκπέτασμα πτερύγων είναι 11,7 μέτρα, το μήκος τους ξεπερνά τα 19 μέτρα, πετούν έως και 15.240 μέτρα πάνω από το έδαφος και κινούνται με ταχύτητα έως και 2.370 χιλιόμετρα την ώρα (2,2 Mach).

Πότε παραλάβαμε τα πρώτα

Τα πρώτα έξι F-4E Phantom προσγειώθηκαν στην 117 ΠΜ την Παρασκευή 5 Απριλίου 1974. Το πρώτο που προσγειώθηκε ήταν αυτό με αύξοντα αριθμό της USAF 72-01500. Το 1977 η ΠΑ παράγγειλε επιπλέον 18 αεροσκάφη F-4E και 6 αναγνωριστικά αεροσκάφη RF-4E αναβαθμίζοντας την ποιότητα καθώς και τον στόλο των φωτοαναγνωριστικών αεροσκαφών που διέθετε μέχρι τότε.

Το 1990 στο πλαίσιο μείωσης των αμυντικών δαπανών, η USAF προχώρησε σε μείωση του στόλου των αεροσκαφών της και έτσι παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα, 28 αεροσκάφη F-4E της εθνοφρουράς της Ιντιάνα με την ονομασία Southeastern Regional Agreement (SRA). Tα αεροσκάφη αυτά είχαν αναβαθμιστεί πρόσφατα και διέθεταν το προηγμένο σύστημα βομβαρδισμού και ναυτιλίας Navigation & Weapons Delivery System (NWDS) καθιστώντας τα σχεδόν εφάμιλλα, σε δυνατότητες προσβολής επίγειων στόχων, με αεροσκάφη τρίτης γενιάς. Τα αεροσκάφη αυτά εντάχθηκαν στην 338 Μ.

Η αναβάθμιση

Στα τέλη του 1997 και μετά από 23 χρόνια υπηρεσίας στην ΠΑ αποφασίστηκε η αναβάθμιση των αεροσκαφών που αγοράστηκαν στο πλαίσιο των προγραμμάτων Peace Icarus I και Peace Icarus IΙ. Η αναβάθμιση προέβλεπε τη δομική ενίσχυση των αεροσκαφών και για την ποιοτική αναβάθμιση των ηλεκτρονικών τους.

Στόχος ήταν η εφαρμογή ενός προγράμματος Structure Life Extension Program (SLEP) στα 72 F-4E/RF-4E που είχαν απομείνει σε υπηρεσία και η αναβάθμιση των μαχητικών ικανοτήτων Avionics Upgrade Program (AUP) 39 F-4 (29 αεροσκαφών Ρeace Ιcarus Ι και 10 Ρeace Ιcarus ΙΙ). Τον Δεκέμβριο του 1998, υπογράφηκε η σύμβαση μεταξύ της Γερμανικής Αεροδιαστημικής Βιομηχανίας (DASA) και της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ).

Η αναβάθμιση των ηλεκτρονικών περιλάμβανε την εγκατάσταση του σύγχρονου Radar AN/APG-65 GR, νέου υπολογιστή αποστολής, ΗUD, έγχρωμων οθονών πολλαπλής λειτουργίας, GΡS/ΙΝS, ΙFF Ιnterrogator, ασύρματου V/UΗF, υψομέτρου-Radar, καταγραφέα εικόνας-βίντεο κα. Οι αλλαγές αυτές επέτρεψαν τη δυνατότητα μεταφοράς πυραύλων ΑΙΜ-120 AMRAAM καθώς και άλλων προηγμένων όπλων αέρος/εδάφους. Το συνολικό κόστος του προγράμματος ανήλθε σε 315 εκατομμύρια δολάρια και μετά την ολοκλήρωση τα αναβαθμισμένα αεροσκάφη έλαβαν τον τίτλο F-4E Peace Icarus 2000 (PI2000). Το πρωτότυπο αναβαθμισμένο F-4Ε πέταξε στις 28 Απριλίου 1999.

Την Τετάρτη 18 Δεκεμβρίου 2002, στις εγκαταστάσεις της ΕΑΒ στην Τανάγρα, πραγματοποιήθηκε η τελετή παράδοσης στην ΠΑ του πρώτου αεροσκάφους παραγωγής του προγράμματος, με αριθμό “01507”, ενώ ήδη στην 117 ΠΜ βρίσκονταν άλλα τρία αναβαθμισμένα αεροσκάφη, μεταξύ των οποίων και το αρχικό “Ρrincess of Andraνida” (01523).

Με τα νέα δεδομένα η Πολεμική Αεροπορία προχώρησε σε αναδιοργάνωση του στόλου των F-4 συγκεντρώνοντας όλα τα αεροσκάφη των προγραμμάτων PI I&II στην Ανδραβίδα. Τα SRA ενσωματώθηκαν το 1997 στην 337 Μοίρα Παντός Καιρού, πετώντας με ρόλο αναχαίτισης μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου του 2005 οπότε και αποσύρθηκαν.