Κόκκινα δάνεια: Στην Ολομέλεια της Βουλής το σχέδιο «Ηρακλής»

Το νομοσχέδιο «Πρόγραμμα παροχής εγγύησης σε τιτλοποιήσεις πιστωτικών ιδρυμάτων» συζητείται και ψηφίζεται σήμερα στην Ολομέλεια της Βουλής.

«Το σχέδιο ΗΡΑΚΛΗΣ αποτυπώνει έμπρακτα το μεταρρυθμιστικό σοκ που υποσχέθηκε προεκλογικά ο πρωθυπουργός, χαρακτηρίζεται από αποφασιστικότητα, ταχύτητα, αποτελεσματικότητα και εντάσσεται στη στρατηγική επανεκκίνησης του τραπεζικού τομέα», είπε ο υφυπουργός Οικονομικών Γιώργος Ζαββός και τόνισε ότι θα δοθεί η δυνατότητα, απαλλαγμένες οι τράπεζες από ένα μεγάλο κομμάτι του βάρους των κόκκινων δανείων, να στηρίξουν την πραγματική οικονομία.

«Στον πυρήνα του σχεδίου βρίσκεται ο πολίτης που γονάτισε στην κρίση, ο μικρομεσαίος επιχειρηματίας, ο ευσυνείδητος δανειολήπτης. Όλοι αυτοί που προσδοκούν να δουν τις τράπεζες να διαδραματίζουν και πάλι το ρόλο τους ως κύριοι πάροχοι ρευστότητας στην οικονομία», είπε και υπογράμμισε ότι ο ΗΡΑΚΛΗΣ δεν αγγίζει το «μαξιλάρι», δεν συνιστά ανακεφαλαιοποίηση αλλά ένα σχέδιο φιλικό στον επενδυτή, ένα σχέδιο καινοτόμο που χτυπάει τους μεγάλους κακοπληρωτές διότι υποχρεώνει τις τράπεζες να κυνηγήσουν εκείνους που συστηματικά αθετούν τις υποχρεώσεις τους.

«Μετά από 10 χρόνια τοξικής άπνοιας, η Ελλάδα επιστρέφει στον διεθνή επενδυτικό χάρτη και βάζει και πάλι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και την ελληνική οικονομία, ως ισότιμο εταίρο στην Ευρώπη», είπε και καθησύχασε τους δανειολήπτες διαβεβαιώνοντας ότι «η τιτλοποίηση δεν αφορά την πώληση δανείων σε funds. Η σχέση δανειολήπτη με το δάνειο και τις υποχρεώσεις του, δεν αλλάζει με τον ΗΡΑΚΛΗ. Η προστασία του δανειολήπτη βάσει του ισχύοντος νομικού πλαισίου δεν αλλάζει».

«Ο ΗΡΑΚΛΗΣ αποτελεί εγχείρημα συστημικής εμβέλειας διότι αποσκοπεί στην εξάλειψη τουλάχιστον 40% του συνολικού όγκου των κόκκινων δανείων. Στηρίζεται στις αγορές και όχι στον Έλληνα φορολογούμενο. Το δημόσιο παρέχει την εγγύησή του με όρους ιδιωτικοοικονομικούς. Οι τράπεζες θα καταβάλλουν το αντίτιμο, την προμήθεια», είπε επίσης και πρόσθεσε ότι το σχέδιο είναι εφικτό λόγω της κυβερνητικής αλλαγής, που ενέπνευσε εμπιστοσύνη στις αγορές, μείωσε τα επιτόκια άντλησης κεφαλαίων, με αποτέλεσμα σήμερα η Ελλάδα να δανείζεται χαμηλότερα και από τις ΗΠΑ. Με τον τρόπο αυτό έπεσε και το κόστος των προμηθειών των τραπεζών.

ΝΔ: Ο ΗΡΑΚΛΗΣ υπηρετεί τον πολίτη και την επιχειρηματικότητα

«Ο ΗΡΑΚΛΗΣ είναι σχέδιο με σκοπό την εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος, στοχεύει στη δραστική μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, των γνωστών κόκκινων δανείων», είπε ο εισηγητής της ΝΔ Μπάμπης Παπαδημητρίου. «Κανένα τραπεζικό σύστημα δεν μπορεί να συνεισφέρει στην ανάπτυξη όταν τα παλαιότερα δάνεια δεν εξυπηρετούνται, γιατί το κομμάτι του δανείου που επιστρέφεται, το τοκοχρεολύσιο, είναι το κομμάτι που επιτρέπει στις τράπεζες να ξαναδώσουν δάνεια. Ο ΗΡΑΚΛΗΣ υπηρετεί τον πολίτη και την επιχειρηματικότητα. Η επίδραση του θα είναι καθοριστική στην ικανότητα των τραπεζών να ξαναδώσουν δάνεια και να επιτελέσουν το πραγματικό τους έργο», είπε ο βουλευτής της ΝΔ και υπογράμμισε ότι «η νομική θέση του δανειολήπτη, του οποίου το δάνειο θα τιτλοποιηθεί, μέσω του ΗΡΑΚΛΗ, θα παραμείνει η ίδια κι μετά την υλοποίηση του σχεδίου».

O κ. Παπαδημητρίου αναφέρθηκε και στον τρόπο που η προηγούμενη κυβέρνηση διαχειρίστηκε το πρόβλημα των κόκκινων δανείων. «Η προηγούμενη κυβέρνηση, ενώ γνώριζε πολύ καλά το μέγεθος του προβλήματος που αντιμετώπιζε το τραπεζικό σύστημα, και ενώ είχε ενημερωθεί πολλαπλώς για την αντιαναπτυξιακή του επίδραση, επέλεξε να το αφήσει άλυτο», είπε και πρόσθεσε: «Η προηγούμενη κυβέρνηση δεν μπορούσε και δεν ήθελε να το λύσει. Δεν κέρδισε την εμπιστοσύνη των αγορών, έτσι το κόστος δανεισμού του κράτους παρέμεινε υψηλό. Ο Ηρακλής πετυχαίνει και σε αυτό το σημείο. Τα ομόλογα υψηλής εξασφάλισης που θα εκδώσουν οι τράπεζες θα έχουν υψηλότερο βαθμό αξιοπιστίας λόγω της κρατικής εγγύησης. Όμως δεν ήθελε να λύσει πρόβλημα των 70 δισ. για να πάνε οι ψηφοφόροι στις εκλογές με δεμένα τα χέρια».

ΣΥΡΙΖΑ: Λύση χωρίς όρους που διασαλεύουν την κοινωνική συνοχή

Για «χαώδεις αποκλίσεις ανάμεσα στο σχέδιο της ΝΔ και το σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ», μίλησε ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ Χάρης Μαμουλάκης κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου. Μίλησε επίσης για την απουσία ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού για τη διαχείριση των κόκκινων δανείων σημειώνοντας ότι «το πρόβλημα αυτό δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με όρους που να διασαλεύουν την κοινωνική συνοχή και την κοινωνική ειρήνη. Δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί αν πρώτα δεν έχει διασφαλιστεί το δικαίωμα στην κατοικία και δεν έχει ισχυροποιηθεί η θέση των δανειοληπτών σε σχέση με τα τραπεζικά ιδρύματα».

«Το σχέδιο της απελθούσας κυβέρνησης για τη διαχείριση των κόκκινων δανείων περιελάμβανε πολλά διαφορετικά εργαλεία. Αποτυπώθηκε και στην αναπτυξιακή στρατηγική της προηγούμενης κυβέρνησης ώστε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, δανειολήπτες, τράπεζες και επενδυτές, να γνωρίζουν τις επερχόμενες αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο ώστε να προσανατολίσουν ανάλογα και την οικονομική τους συμπεριφορά. Ύψιστη προτεραιότητα για τον ΣΥΡΙΖΑ ήταν πάντοτε η προστασία της πρώτης κατοικίας για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά που υπέστησαν τα βάρη των μνημονίων και τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης», είπε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και επισήμανε ότι στις προτεραιότητες της προηγούμενης κυβέρνησης ήταν και η διαμεσολάβηση ανάμεσα στις ελληνικές τράπεζες και τις ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ώστε δημιουργηθούν τα εργαλεία που θα οδηγούσαν σε ρυθμίσεις οφειλών σε μεγάλη κλίμακα.

Συγκεκριμένα επισημαίνει:

• Το σχέδιο ΗΡΑΚΛΗΣ ανοίγει το παράθυρο για χρησιμοποίηση του «μαξιλαριού», μέσω των προβλεπόμενων «αντεγγυήσεων»,
• το ύψος των εγγυήσεων, ύψους ήδη 12 δισ. ευρώ, μπορεί να ανέβει με απλή Υπουργική Απόφαση.
• αν δεν επεκταθεί η προστασία της Α΄ Κατοικίας όχι μόνο σε χρόνο πέραν του τετραμήνου της παράτασης, που αποφασίστηκε με το πολυνομοσχέδιο- σκούπα αλλά και στον αριθμό των δανειοληπτών που δύνανται να υπαχθούν, το σχέδιο Ηρακλής θα γίνει όχημα μίας καταιγίδας πτωχεύσεων και πλειστηριασμών Α’ Κατοικίας, ιδιαίτερα αν συνδυαστεί με την αλλαγή του πτωχευτικού κώδικα, όπως έχουν δηλώσει και τα κυβερνητικά στελέχη.
• απουσιάζουν εντελώς αναπτυξιακά κριτήρια. Ενώ η εξυγίανση των τραπεζών στοχεύει στη δυνατότητα οι τράπεζες να επιτελέσουν το ρόλο τους (χρηματοδότηση ελληνικής οικονομίας και των ΜμΕ), το σχέδιο Ηρακλής μπορεί να γίνει το όχημα για κλείσιμο χιλιάδων μη ζημιογόνων επιχειρήσεων με κόκκινα δάνεια. Κάτι που αποτελεί σχήμα οξύμωρο. Η εμπειρία από άλλες χώρες που εφαρμόστηκαν αντίστοιχες διαδικασίες χωρίς αναπτυξιακά κριτήρια, όπως πχ στην Ιρλανδία, οδήγησαν στη συρρίκνωση ολόκληρων κλάδων της οικονομίας.
• δεν δίνεται η δυνατότητα σε δανειολήπτες παντός είδους (στεγαστικά, επιχειρηματικά, κλπ) να αγοράσουν το δάνειό τους σε τιμές παραπλήσιες της ονομαστικής αξίας τιτλοποίησης πριν την τιτλοποίηση.
• δεν προβλέπεται καμία υποχρέωση των τραπεζών μετά την εξυγίανσή τους έναντι του βάρους των εγγυήσεων που αναλαμβάνει το δημόσιο, όπως για παράδειγμα η χρηματοδότηση των ΜμΕ. Για παράδειγμα, σε σχετική διαδικασία το 2009 η Royal Bank of Scotland ανέλαβε την υποχρέωση να χρηματοδοτήσει 25 δισ. στερλίνες τις ΜμΕ.
• παρά την εγγύηση του δημοσίου, μετά από τρεις ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών και ενώ έχουμε εξέλθει των μνημονίων, δεν έχει αλλάξει ο νόμος για το ΤΧΣ, ούτε προβλέπεται από το παρόν νομοσχέδιο, θέτοντας σοβαρό ζήτημα εταιρικής διακυβέρνησης των τραπεζών και του τρόπου συμμετοχής του δημοσίου.
• παρά την εγγύηση του δημοσίου, δεν προβλέπονται σοβαροί όροι διαφάνειας στη λειτουργία των διαχειριστών (servicers), στην αναδιάρθρωση των δανείων, στα κριτήρια πώλησης, ρύθμισης ή ρευστοποίησης δανείων.
• τα δάνεια των κομμάτων, σκανδαλώδες ζήτημα του παλιού πολιτικού συστήματος, δεν αποκλείονται από το σχέδιο Ηρακλής.
• δεν προβλέπονται ρήτρες για τους servicers σε περίπτωση αποχώρησης.

Κίνημα Αλλαγής: Για τους δανειολήπτες δεν υπάρχει κανένας ΗΡΑΚΛΗΣ

«Αυτός ο ΗΡΑΚΛΗΣ αφορά μόνο τις τράπεζες και όχι τους δανειολήπτες αφού ένα μέρος από τα κόκκινα δάνεια θα φύγουν από τους ισολογισμούς των τραπεζών αλλά θα εξακολουθήσουν να βαραίνουν τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις», ανέφερε κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου ο ειδικός αγορητής του Κινήματος Αλλαγής Μιχάλης Κατρίνης. «Πολύ απλά, για τους δανειολήπτες δεν υπάρχει κανένας ΗΡΑΚΛΗΣ για να τους σώσουν, διότι οι επαΐοντες γνωρίζουν ότι τιτλοποιήσεις σημαίνουν λιγότερες ρυθμίσεις», είπε ο βουλευτής του Κινήματος Αλλαγής. Αναφέρθηκε επίσης στο πλαίσιο για τις ρυθμίσεις δανείων της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και κατέθεσε στοιχεία από τα οποία προκύπτει ότι σε 35.670 αιτήσεις έχουν γίνει μόλις 50 ρυθμίσεις.

Το Κίνημα Αλλαγής καταθέτει πρόταση νόμου για την επέκταση του νόμου 3869/2010 για έναν τουλάχιστον ακόμα χρόνο, στους πραγματικά αδύναμους δανειολήπτες, με τη δυνατότητα αγοράς των δανείων, από τους δανειολήπτες, προτού αυτά μεταφερθούν στις εταιρείες διαχείρισης.

«Εμείς θεωρούμε ότι το νομοσχέδιο αυτό θα έπρεπε να έχει ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα και να αναφέρεται κυρίως στους δανειολήπτες, με την πρόνοια βεβαίως, να διασφαλίζεται η ισορροπία του χρηματοπιστωτικού συστήματος», είπε ο ειδικός αγορητής του Κινήματος Αλλαγής που προειδοποίησε ότι μετά την ψήφιση του νόμου, θα ενταθούν οι πλειστηριασμοί και οι δανειολήπτες θα είναι ανυπεράσπιστοι απέναντι στις επιθετικές διαθέσεις των funds.

ΚΚΕ: Εξυγίανση των τραπεζών και προστασία δανειοληπτών δεν πάνε μαζί

«Οι ρυθμίσεις του ΗΡΑΚΛΗ δεν ευνοούν όλους, και τις τράπεζες και τους δανειολήπτες. Ας μην υπάρχουν αυταπάτες. Εξυγίανση τραπεζών και προστασία των δανειοληπτών, δεν πάει μαζί», είπε ο ειδικός αγορητής του ΚΚΕ Μανώλης Συντυχάκης. Όπως είπε οι τράπεζες, με έμμεση κρατική χρηματοδότηση, «δηλαδή, καραμπινάτη ανακεφαλαιοποίηση» θα δώσει τη δυνατότητα στις τράπεζες να τιτλοποιήσουν και να μεταβιβάζουν σε επενδυτές, στα funds και άλλα κοράκια, προβληματικά δάνεια ύψους 30 δισ. Ο βουλευτής του ΚΚΕ επισήμανε ότι πρόκειται για χρηματοδότηση αφορολόγητη. «Ο εργαζόμενος λαός καλείται να σώσει τις τράπεζες», είπε ο κ. Συντυχάκης και προειδοποίησε ότι η πίεση στα υπερχρεωμένα λαϊκά νοικοκυριά θα γίνει ακόμη μεγαλύτερη για να σώσουν την πρώτη κατοικία τους. «Τον λογαριασμό θα κληθεί να τον πληρώσει ο λαός, τόσο με την ένταση των πιέσεων και των εκβιασμών, σε βάρος των λαϊκών νοικοκυριών ώστε να μην χάσουν τα σπίτια τους σε πλειστηριασμούς και με την λεηλασία του λαϊκού εισοδήματος με νέες φορολογικές και άλλες επιβαρύνσεις για να βγουν τα σπασμένα της νέας ενίσχυσης των τραπεζών. Αυτό το στόχο εξυπηρετεί το σχέδιο νόμου», είπε ο βουλευτής του ΚΚΕ.

Ελληνική Λύση: Ένα ακόμα μπάλωμα που θα καθυστερήσει το μοιραίο

«To σχέδιο ΗΡΑΚΛΗΣ που βοηθάει μόνο τις τράπεζες, δεν λύνει ούτε το δικό τους πρόβλημα αφού θα παραμείνουν με κόκκινα δάνεια πάνω από 20% έναντι κάτω από το 5% της Ευρώπης, ούτε το πρόβλημα των δανειοληπτών, ούτε της οικονομίας. Πρόκειται για ένα ακόμη μπάλωμα που απλά θα καθυστερήσει το μοιραίο επιδεινώνοντας το», ανέφερε ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης Βασίλης Βιλιάρδος. «Αν οι ευρωπαίοι μας έδιναν τουλάχιστον τα 14 δισ. ευρώ που παρακράτησαν από τα κέρδη των ελληνικών ομολόγων, και όχι μόνο 4 δισ. έναντι ανταλλαγμάτων, θα ήταν ίσως μια κάποια λύση», είπε και τόνισε: «Μέχρι στιγμής έχουμε διασώσει τις τράπεζες 3 φορές, με περίπου 44 δισ. ευρώ που προστέθηκαν στο δημόσιο χρέος. Μια τέταρτη διάσωση ήταν η ενίσχυσή τους με αναβαλλόμενους φόρους 17 δισ. ευρώ και ενώ χάσαμε την ιδιοκτησία τους και σήμερα καλούμαστε να τις διασώσουμε μια ακόμη φορά με κρατικές εγγυήσεις ύψους 12 δισ. τουλάχιστον και που εάν εκπέσουν θα επιβαρύνουν ακόμη μια φορά το χρέος μας. Όλα αυτά για να εξυγιανθούν ώστε να μπορέσουν να εκπλειστηριάσουν τα σπίτια μας».

ΜέΡΑ25: Η χώρα σπρώχνεται πιο βαθιά στη χρεοδουλοπαροικία

Από τη συζήτηση αποχώρησε το ΜέΡΑ 25. Προηγουμένως ο Γραμματέας του κόμματος Γιάνης Βαρουφάκης αναφέρθηκε στις συνεχείς προσπάθειες «διασωλήνωσης των ζόμπι τραπεζών» που τελικά τις επωμίστηκαν οι Έλληνες φορολογούμενοι. «Δεν επιτρεπόταν να γίνονται ανακεφαλαιοποιήσεις, χωρίς πρώτα να γίνει κάτι για τα κόκκινα δάνεια», είπε ο Γιάνης Βαρουφάκης και ιδίως για την περίοδο της κρίσης επισήμανε ότι το ΔΝΤ το 2014 είχε δηλώσει ότι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, αφού ήδη είχαν δοθεί 41 δισ. ευρώ, χρειαζόταν άλλα 15 με 20 δισ., διότι είχαν εκτοξευτεί τα κόκκινα δάνεια. «Το 2015 ήταν μια εξαιρετική ευκαιρία αναδιάρθρωσης τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού χρέους. Οι… «βάστα Γερούν» όμως, μαζί με τη συνθηκολόγηση του ΣΥΡΙΖΑ εξασφάλισαν αυτή η αναδιάρθρωση να μην γίνει», είπε ο κ. Βαρουφάκης και σημείωσε ότι με το μνημόνιο του ΣΥΡΙΖΑ άνοιξε ο δρόμος για τιτλοποίηση των κόκκινων δανείων και η πώλησή τους σε αρπαχτικά ταμεία. «Το πρόβλημα ήταν πως με την πώληση των δανείων, σε εξευτελιστική τιμή, έπρεπε να προχωρήσει νέα ανακεφαλαιοποίηση. Το κόστος ήταν μεγάλο και ήρθε το σχέδιο ΗΡΑΚΛΗΣ σήμερα», είπε ο Γιάνης Βαρουφάκης και σημείωσε το σχέδιο προβλέπει «όπλα μαζικής καταστροφής όπως αποδείχθηκε, όπου αυτό το σχέδιο εφαρμόστηκε». Παράλληλα προειδοποίησε ότι εισάγονται κίνητρα ώστε μέρα με τη μέρα να έχουμε επιτάχυνση των εξώσεων. «Μονά ζυγά η ελληνική οικονομία θα βγει ζημιωμένη», είπε και τόνισε ότι οι εξώσεις και οι πλειστηριασμοί θα αυξηθούν ενώ οι ζημίες από μια νέα οικονομική ανέχεια θα μεταφερθούν στις πλάτες του ελληνικού λαού και η χώρα σπρώχνεται πιο βαθιά στη χρεοδουλοπαροικίας.

Οι προτάσεις της ΓΣΕΒΕΕ

Αυστηρές προϋποθέσεις αδειοδότησης και λειτουργίας, διαφάνειας και λογοδοσίας αυτών σε κάθε επίπεδο (συμβάσεις, τιμολογήσεις, τρόπος επικοινωνίας με δανειολήπτη κλπ.) για τις εταιρίες διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων ζητά η ΓΣΕΒΕΕ με υπόμνημα αναφορικά με το νομοσχέδιο για το σχέδιο «Ηρακλής».

Όπως υποστηρίζει, η μέχρι σήμερα εμπειρία καταδεικνύει ότι παρά την ευνοϊκή συγκυρία για την ανάπτυξη αντίστοιχων οχημάτων ειδικού σκοπού, και διαχείρισης πακέτων κόκκινων δανείων με μεγαλύτερους βαθμούς ελευθερίας, «πολλά σχήματα που λειτουργούν είναι αναποτελεσματικά και ενδεχόμενα στρεβλώνουν την ορθή διαχείριση ενός ούτως ή άλλως δύσκολου προβλήματος». Επιπλέον, αναφέρει ότι οι εν λόγω εταιρείες θα πρέπει να έχουν έδρα και εγκαταστάσεις και να φορολογούνται στην Ελλάδα και ζητά να υπάρξουν εγγυήσεις ότι τα οφέλη που θα αποκομίσουν οι τράπεζες από την μεταβίβαση και τιτλοποίηση των δανείων, με εγγύηση Ελληνικού Δημοσίου, θα κατευθυνθούν στην πραγματική οικονομία και σε δανειοδοτήσεις των ΜΜΕ.

Η ΓΣΕΣΕΕ επαναλαμβάνει εξάλλου τα αιτήματα:

• Πριν τη μεταβίβαση της οφειλής τους, οι δανειολήπτες να έχουν δικαίωμα προτίμησης, το οποίο θα τους δίνει τη δυνατότητα αποπληρωμής του δανείου τους, ακόμα και σε σχετικά υψηλότερο ποσοστό σε σχέση με αυτό της πώλησης σε εξωτερικό διαχειριστή.
• Οι δανειολήπτες να ενημερώνονται ως προς τη διαδικασία διαχείρισης του δανείου τους, τις χρεώσεις, διάφορα έξοδα, καθώς και επιτόκια.
• Να εφαρμοστεί η αρχή σύμφωνα με την οποία η ρευστοποίηση της εγγύησης του δανείου να σημαίνει αυτόματα λύση της συνολικής υποχρέωσης του δανειολήπτη.
• Να εφαρμοστεί ανώτατο όριο 30% επιπλέον της αξίας κτήσης της οφειλής από τον διαχειριστή, από την ρευστοποίηση της εγγύησης του δανειολήπτη. Δηλαδή, σε περίπτωσης αγοράς από διαχειριστή μιας οφειλής σε ποσοστό π.χ. 50% της ονομαστικής της αξίας, εάν η ρευστοποίηση της εγγύησης που καλύπτει την απαίτηση καλύψει το 70% της ανωτέρω ονομαστικής αξίας, ο διαχειριστής να λάβει το 65% (=50%+30%*50%) και να επιστρέφει το υπόλοιπο 5% στον δανειολήπτη.

Η ΓΣΕΒΕΕ δηλώνει εξάλλου θετική σε σχέδια μείωσης των ΜΕΔ, στον βαθμό που αυτά αφενός συμβάλλουν στην δημιουργία μιας νέας πραγματικότητας με αυξημένη πρόσβαση των ΜΜΕ στη χρηματοδότηση, και αφετέρου λαμβάνουν υπόψη τις πιθανές κοινωνικές συνέπειες που επιφέρουν στους δανειολήπτες.