Η Ελλάδα, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, δεν τόλμησε εδώ και τριάντα χρόνια, να περάσει ούτε μια σοβαρή μεταρρύθμιση στο ασφαλιστικό της σύστημα, παρ’ όλο που ήταν γνωστό ότι υπήρχαν προβλήματα βιωσιμότητας. Φθάσαμε τώρα να έχουμε ένα ασφαλιστικό που απομυζά τον προϋπολογισμό και – κυρίως – τις παραγωγικές δυνάμεις του τόπου, για να παρέχει όλο και λιγότερες υπηρεσίες, όλο και χαμηλότερες συντάξεις.
Του Κωνσταντίνου Μίχαλου*
Η κρίση, με την αύξηση της ανεργίας, το κλείσιμο επιχειρήσεων και την αδυναμία καταβολής εισφορών, όξυνε προϋπάρχουσες δομικές αδυναμίες. Είχαμε και έχουμε ένα ασφαλιστικό σύστημα που δημιουργεί σοβαρές ανισότητες, λόγω των πολλών εξαιρέσεων και υποπεριπτώσεων, αλλά και μεγάλες αδικίες σε βάρος των ασφαλισμένων της νεότερης γενιάς. Ένα σύστημα που επιβαρύνει δυσανάλογα την οικονομία και τους φορολογούμενους, που καλούνται μέσω του προϋπολογισμού να χρηματοδοτήσουν όλο και μεγαλύτερο μέρος της συνταξιοδοτικής δαπάνης. Ένα σύστημα που επιβάλλει υψηλό μη μισθολογικό κόστος, υπονομεύοντας την επιχειρηματικότητα και την απασχόληση.
Έστω και τώρα, έχουμε την ευκαιρία να προωθήσουμε μια σοβαρή μεταρρύθμιση. Με στοχευμένες κινήσεις εξορθολογισμού για να περιοριστούν οι απώλειες στις συντάξεις, αλλά και με ριζικές δομικές αλλαγές που θα δημιουργήσουν ένα νέο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης για τους νέους εργαζόμενους. Χρειάζεται ένα σύστημα που θα βασίζεται στη λογική των ατομικών λογαριασμών «οιονεί καθορισμένης εισφοράς», αλλά και στην εισαγωγή υποχρεωτικού δεύτερου πυλώνα επαγγελματικής ασφάλισης που θα χρηματοδοτείται με το κεφαλαιοποιητικό σύστημα.
Ο διάλογος και η συναίνεση των πολιτικών δυνάμεων προφανώς επιβάλλονται. Ο σκοπός όμως δεν είναι να περάσουν με λιγότερες αντιδράσεις μερικά ακόμα μπαλώματα και άστοχα μέτρα – όπως η αύξηση των εργοδοτικών εισφορών – που θα επιδεινώσουν ακόμη περισσότερο την κατάσταση μεσοπρόθεσμα. Η συναίνεση θα έχει νόημα μόνο αν οδηγήσει σε μια πραγματική μεταρρύθμιση, η οποία θα έχει ουσιαστικό αντίκρισμα στην οικονομία και στην κοινωνία.
* Ο Κωνσταντίνος Μίχαλος είναι πρόεδρος του ΕΒΕΑ και της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδας
