Μια μακριά νύχτα ήταν για τους ηγέτες αλλά κυρίως για τις αντιπροσωπείες των χωρών – μελών της ΕΕ στις Βρυξέλλες, καθώς μετά από ώρες έντονων διαπραγματεύσεων οι 27 ηγέτες συμφώνησαν σε μια σειρά έκτακτων παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης με τη Γερμανία να αίρει τελικά τις επίμονες ενστάσεις της μετά από πιέσεις που ασκήθηκαν από δεκάδες χώρες. Τελικά οι «27» συμφώνησαν να ζητήσουν από τον εκτελεστικό βραχίονα της ΕΕ να προτείνει έναν «προσωρινό δυναμικό διάδρομο τιμών στις συναλλαγές φυσικού αερίου για να περιοριστούν άμεσα τα επεισόδια υπερβολικών τιμών του φυσικού αερίου» αναφέρεται στην κοινή δήλωση των ηγετών. Τονίζεται δε ότι θα επιδιώξουν ένα προσωρινό πλαίσιο για το ανώτατο όριο της τιμής του φυσικού αερίου στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης μιας ανάλυσης κόστους και οφέλους.

Οι ηγέτες συμφώνησαν επίσης να ζητήσουν μέτρα για την αποφυγή ακραίων αυξήσεων των τιμών και να χρησιμοποιήσουν την κοινή αγοραστική τους δύναμη ως μοχλό στις διαπραγματεύσεις με παγκόσμιους προμηθευτές φυσικού αερίου. Η κοινή αγορά θα ήταν εθελοντική, αλλά με απαίτηση για το 15% του όγκου που απαιτείται για την πλήρωση της αποθήκευσης αερίου που αγοράζεται ως μπλοκ. «Στείλαμε επίσης ένα σαφές μήνυμα στην αγορά», δήλωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ σε συνέντευξη Τύπου αργά τη νύχτα. «Σημαίνει ότι είμαστε έτοιμοι να δράσουμε μαζί, ότι μπορούμε να συνεργαστούμε και ότι υπάρχει ισχυρή πολιτική βούληση. Είμαι βέβαιος ότι θα υπάρξει αποτέλεσμα πολύ σύντομα».

Κυβερνητικές πηγές τονίζουν ότι οι διαφορές γεφυρώθηκαν, καθώς υπήρξε κατανόηση ότι η Ευρώπη χρειάζεται μια παρέμβαση όπως το πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου – παρέμβαση που κάποιοι δεν συζητούσαν καν πριν από λίγο καιρό, σημειώνοντας ότι στάλθηκε έτσι μήνυμα για την αποφασιστικότητα της Ευρώπης να αντιμετωπίσει την ενεργειακή κρίση και να προστατεύσει τους πολίτες της και τις επιχειρήσεις.

Δεύτερη μέρα σήμερα της Συνόδου με τα οικονομικά να βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη των ευρωπαίων ηγετών, ενώ στο επίκεντρο θα βρεθούν θέματα που περιλαμβάνουν την Ουκρανία και τις εξωτερικές σχέσεις. «Υπήρχε ισχυρή βούληση» για την επίτευξη συμφωνίας προκειμένου να μειωθούν οι τιμές της ενέργειας, τόνισε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σημειώνοντας ότι από τη μια, «διαφορετικά κράτη-μέλη έχουν διαφορετικές προτεραιότητες», όμως από την άλλη έγιναν σημαντικά βήματα. Οι υπουργοί Ενέργειας του μπλοκ θα συναντηθούν την επόμενη εβδομάδα για να συνεχίσουν να προσπαθούν να ορίσουν τις λεπτομέρειες.

«Δεν μπορούμε να αποτύχουμε»

Ο Έλληνας πρωθυπουργός, απευθυνόμενος στους ομολόγους του στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είχε τονίσει από την πρώτη στιγμή την ανάγκη να επιτευχθεί συμφωνία.

«Πρέπει να δούμε τη μεγάλη εικόνα. Πρέπει να στείλουμε το μήνυμα ότι η Ευρώπη ανακτά τον έλεγχο. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να διστάζουμε άλλο», είχε επισημάνει χαρακτηριστικά. Υπογράμμιζε δε ότι η διαρροή και μόνο του σχεδίου για παρέμβαση στην τιμή του φυσικού αερίου (πλαφόν) στο ευρωπαϊκό χρηματιστήριο ενέργειας αποτέλεσε μήνυμα προς την αγορά που είχε ως αποτέλεσμα να μειωθούν οι τιμές.

«Οι αγορές βλέπουν την αποφασιστικότητά μας. Αν δεν στείλουμε ένα ξεκάθαρο μήνυμα και την εντολή στην Επιτροπή να προχωρήσει στη δέσμη προτάσεων, οι αγορές θα αντιδράσουν. Δεν μπορούμε να γυρίσουμε πίσω. Δεν μπορούμε να αποτύχουμε», τόνιζε. Αυτή η παρέμβαση του Κυριάκου Μητσοτάκη ξεχώρισε καθώς την αναπαρήγαγαν πολλά ευρωπαϊκά ΜΜΕ.

Το παρασκήνιο και οι πιέσεις στη Γερμανία

Στην γραμμή της Ελλάδας ότι δηλαδή η Ευρώπη δεν μπορεί να περιμένει τάχθηκαν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες και μάλιστα ο Ιταλός πρωθυπουργός, Μάριο Ντράγκι με τον… αέρα του απερχόμενου – η σύνοδος αυτή είναι η τελευταία του ως πρωθυπουργού – ήταν ιδιαίτερα επικριτικός απέναντι στην Γερμανία λέγοντας ότι πρέπει να υιοθετηθεί πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου και να γίνει πράξη η μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Το ίδιο και ο πρωθυπουργός του Βελγίου που αντέδρασε οργισμένα στο επίμονο «όχι» του Όλαφ Σολτς στο πλαφόν στο φυσικό αέριο. Από κοντά με τον Σολτς, για άλλους λόγους ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν ήταν αμετακίνητος και δεν άκουγε κουβέντα για επιβολή πλαφόν.

Ειδικότερα όσον αφορά στη Γερμανία φάνηκε να «περνάει» του Ντράγκι καθώς σε νέο προσχέδιο που δόθηκε στους ηγέτες αργά το βράδυ της Πέμπτης εκφραζόταν εμμέσως η δυσαρέσκεια πολλών χωρών για την απόφαση του Βερολίνου να δράσει μονομερώς και να «ρίξει» στην οικονομία πακέτο 200 δις ευρώ. Στο νέο κείμενο συμπερασμάτων φωτογραφιζόταν η Γερμανία καθώς ανέφερε ότι καλούνται οι χώρες μέλη της ΕΕ αποφύγουν τη στρέβλωση της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς δρώντας κατά μόνας για τη μείωση των λογαριασμών ενέργειας.

Ποιο ήταν το επίδικο

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφωνούν στο γενικό περίγραμμα των προτάσεων της Κομισιόν για την κοινή αγορά προϊόντων ενέργειας και για τη μείωση της ζήτησης. Να θυμίσουμε ότι η πρόταση της Κομισιόν περιλάμβανε κοινή αγορά φυσικού αερίου, μηχανισμό περιορισμού των τιμών στο χρηματιστήριο φυσικού αερίου TTF, νέα μέτρων για τη διαφανή χρήση των υποδομών, αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών-μελών και συνεχείς προσπάθειες για τη μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου. Η μεγάλη διαφωνία εστιαζόταν στην επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου. Από τα αξιοπερίεργα της Συνόδου ήταν ότι μέσα στη νύχτα η Ουγγαρία απέπεμψε τον πρέσβη της αρμόδιο για θέματα ενέργειας. Κάτι τέτοιο σπάνια συμβαίνει εν μέσω Ευρωπαϊκών Συμβουλίων.

Τι περιλαμβάνει η τελική συμφωνία

Οι ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν στα εξής:

  • Κοινές προμήθειες φυσικού αερίου για την αναπλήρωση των αποθεμάτων και τη διασφάλιση της ασφάλειας του εφοδιασμού σε ολόκληρη την Ευρώπη
  • Προσωρινά μέτρα που επηρεάζουν την τιμή αγοράς του φυσικού αερίου
  • Διακανονισμοί αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών σε περίπτωση διακοπής του εφοδιασμού με φυσικό αέριο
  • Μείωση της κατανάλωσης ενέργειας

Έτσι, δόθηκε από τους «27» η πολιτική εντολή ώστε οι λεπτομέρειες να οριστικοποιηθούν σε επίπεδο υπουργών Ενέργειας.