Με τεντωμένα νεύρα παρακολουθεί το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης την πολεμική σύρραξη στην Ουκρανία με τους υπολογισμούς για τους κινδύνους που θα προκύψουν για την οικονομία να έχουν πάρει φωτιά λόγω των αβεβαιοτήτων που προκαλούνται από την αναμενόμενη εκτίναξη των τιμών σε ενέργεια, τρόφιμα, πρώτες ύλες. Σήμερα Τρίτη (1/3) στις 11 το πρωί ο πρωθυπουργός θα μιλήσει στη Βουλή για την κρίση στην Ουκρανία και τις επιπτώσεις της για την Ελλάδα.
Στο υπουργείο Οικονομικών, πάντως έχουν εκπονήσει «σκληρά» σενάρια για τις δυνητικές επιπτώσεις που συνδέονται με την ένταση, την έκταση και τη διάρκεια των εχθροπραξιών και επικεντρώνονται στην επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας, την έκρηξη του πληθωρισμού, τη μείωση του τουριστικού ρεύματος. Αν και ακόμα δεν μπορεί να εκτιμηθεί με ακρίβεια το μέγεθος της ζημιάς, ωστόσο, διαφαίνονται οι βασικές επιπτώσεις σε κρίσιμους μακροοικονομικούς τομείς, που θα επηρεάσουν την καθημερινότητα των πολιτών αλλά και τον κρατικό προϋπολογισμό.
Το σχέδιο δράσης του οικονομικού επιτελείου
Το σχέδιο δράσης του οικονομικού επιτελείου για την αναχαίτιση των αλυσιδωτών παρενεργειών από τον πόλεμο στην Ουκρανία στην πραγματική οικονομία και τα δημόσια οικονομικά κινείται σε δυο άξονες:
- Να «ανοίξουν οι ευρωπαϊκές στρόφιγγες» για την χρηματοδότηση αντισταθμιστικών στην ενεργειακή ακρίβεια μέτρων για την απόσβεση των απωλειών στα εισοδήματα των νοικοκυριών και στο κόστος των επιχειρήσεων. H Κομισιόν προετοιμάζεται να ανακοινώσει νέα δέσμη παρεμβάσεων για την προστασία των καταναλωτών την επόμενη εβδομάδα.
- Να εξαιρεθούν από το έλλειμμα και το χρέος οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις στήριξης και οι αμυντικές δαπάνες σε εθνικό επίπεδο. Αρμόδιες πηγές κάνουν λόγο για την ανάγκη εξαίρεσης από τα δημοσιονομικά ελλείμματα των δαπανών για την επιδότηση στο ηλεκτρικό ρεύμα και στο φυσικό αέριο για όσο διάστημα διαρκεί η κρίση υπογραμμίζοντας ότι με βάση τα νέα δεδομένα θα απαιτηθούν μεγαλύτερης διάρκειας και έντασης ενισχύσεις με χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές το τοπίο που διαμορφώνεται στην παγκόσμια οικονομία και η στρατηγική της ΕΕ για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από τον «στρατιωτικό και οικονομικό πόλεμο» προοιωνίζονται δημοσιονομική ευελιξία προκειμένου να ενισχυθεί η δύναμη πυρός ενώ εκτιμούν ότι το σκηνικό που διαμορφώνεται οδηγεί σε δεύτερες σκέψεις όσον αφορά στο θέμα του χρόνου και του τρόπου επαναφοράς των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας από το 2023.
Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα ότι η ελληνική πρόταση στην ΕΕ προβλέπει τα κράτη μέλη να έχουν τη δυνατότητα λήψης χαμηλότοκων δανείων για τη χρηματοδότηση μέτρων αντιστάθμισης των επιπτώσεων από τις υψηλές τιμές ενέργειας και τα δάνεια αυτά να μην υπολογίζονται στο έλλειμμα και το δημόσιο χρέος των κρατών μελών. Παράλληλα ο υπουργός τόνισε ότι η Ελλάδα έχει ζητήσει γραπτώς από τα ευρωπαϊκά φόρα την εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τους όποιους δημοσιονομικούς στόχους στο μέλλον.
Πάντως εξέφρασε τον έντονο προβληματισμό του για τον αντίκτυπο της ουκρανικής κρίσης στην ενέργεια αλλά και σε σιτηρά και δημητριακά, στον τουρισμό, στο κόστος δανεισμού και στις χρηματοπιστωτικές αγορές ενώ εκτίμησε ότι οι επιπλέον κυρώσεις, όπως το swift θα έχουν επιπτώσεις και στις ευρωπαϊκές οικονομίες.
Με την οικονομία να εισέρχεται σε «αχαρτογράφητα νερά» το οικονομικό επιτελείο προχωρά στον επανασχεδιασμό των κινήσεων και των προτεραιοτήτων με βασικό ζητούμενο την δημιουργία ισχυρής γραμμής άμυνας και την αποτροπή κλυδωνισμών στο παραγωγικό ιστό, την αγορά και την κατανάλωση που θα υπονόμευαν την αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας και την επιστροφή στη δημοσιονομική εξυγίανση.
Οι τιμές σε ρεύμα και φυσικό αέριο που είναι πολύ πιθανό να διατηρηθούν σε υψηλά επίπεδα για μεγάλη χρονική διάρκεια, φαίνεται να οδηγούν σε επανασχεδιασμό της κυβερνητικής στρατηγικής καθώς βασική μέριμνα αποτελεί η στήριξη απέναντι στη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος από το ενεργειακό τσουνάμι. Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης επεσήμανε χθες πως αν υπάρχει μεγάλη διάρκεια στον πόλεμο θα υπάρχει συνολικά καινούργια πολιτική παρεμβάσεων σε κάποιο βαθμό, κυρίως στον ενεργειακό τομέα. «Οι τιμές ακόμη στα αποθέματα που έχουμε δεν έχουν επηρεαστεί. Συνολικά αν έχουμε ένα καινούργιο περιβάλλον θα έχουμε μια καινούργια πολιτική, όχι μόνο ελληνική, και ευρωπαϊκή» ανέφερε χαρακτηριστικά. Σύμφωνα με πληροφορίες η κυβέρνηση βρίσκεται σε συζητήσεις με τα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα ώστε να δώσει μεγαλύτερη στήριξη στις ενεργοβόρες επιχειρήσεις σε σχέση με την οριζόντια ενίσχυση που παρέχεται σήμερα.
Σε πρώτη φάση τις επόμενες ημέρες οριστικοποιούνται τα μέτρα στήριξης που θα ισχύσουν τον Μάρτιο. Ακόμα δεν έχει οριστικοποιηθεί εάν θα υπάρξει μια μικρή μείωση της επιδότησης στα οικιακά νοικοκυριά έναντι του Φεβρουαρίου ενώ για τα μη οικιακά τιμολόγια φαίνεται να κλειδώνει η διατήρηση τους στα επίπεδα του Φεβρουαρίου. Στα ίδια επίπεδα με τον περασμένο μήνα αναμένεται να παραμείνει η επιδότηση στα μη οικιακά τιμολόγια φυσικού αερίου.
Παράλληλα, συνεχίζεται η επεξεργασία των εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων για την έκτακτη παροχή που σχεδιάζεται να δοθεί το επόμενο χρονικό διάστημα στα ευάλωτα νοικοκυριά.
