Το ζήτημα της αύξησης του ΦΠΑ στα τρόφιμα έβαλαν στην ατζέντα των συζητήσεων με την κυβέρνηση τα κλιμάκια των ελεγκτών της Ε.Ε. βάσει μελέτης της Κομισιόν που δείχνει ότι το Ελληνικό Δημόσιο εισπράττει μεν περί τα 15 δισ. το χρόνο από ΦΠΑ, αλλά λόγω μιας πλειάδας εξαιρέσεων και μειωμένων συντελεστών που ισχύουν στην εφαρμογή του (για κάποια αγαθά ή για ορισμένες περιοχές της χώρας) «χάνει 10 δισ. το χρόνο».
Σύμφωνα με το «Πρώτο Θέμα» αυτό το κενό εφαρμογής του ΦΠΑ (VAT gap) προκύπτει από τις πάσης φύσεως εξαιρέσεις. Θεωρείται το μεγαλύτερο στην Ευρώπη και πηγή φοροδιαφυγής. Η τρόικα ζητά από την κυβέρνηση να προχωρήσει σε παρεμβάσεις και αλλαγές στον ΦΠΑ, ώστε να εξοικονομήσει ένα μικρό μέρος τουλάχιστον (μισό ή 1 δισ.) από τα 10 δισ. που έχει ανάγκη η χώρα.
Εκτιμά δε ότι θα μπορούσαν όχι μόνο να εξασφαλιστούν πρόσθετα έσοδα, αλλά να καταργηθούν με μια σειρά από σκληρά μέτρα που έχουν επιβληθεί ή ακόμα και να μειωθεί ο πολύ υψηλός συντελεστής ΦΠΑ ο οποίος φτάνει σήμερα στη χώρα μας το 23%.
Στην κυβέρνηση η πρόταση για αλλαγές στο καθεστώς ΦΠΑ προκαλεί αμηχανία και εκνευρισμό επειδή αυτές θα οδηγούσαν αναπόφευκτα σε ανατιμήσεις σε βασικά είδη πρώτης ανάγκης, τρόφιμα, ύδρευση κ.λπ., που φορολογούνται με μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ- και ειδικά στα νησιά όπου ενισχύουν 30% χαμηλότεροι συντελεστές από τους κανονικούς. Προβληματίζονται κυρίως γιατί έχουν δεσμευτεί ότι δεν θα επιβληθούν άλλοι νέοι φόροι.