Επίδομα ύψους 300 ή 600 ευρών ετησίως δικαιούνται οικογένειες που κατοικούν σε ορεινές και μειονεκτικές περιοχές ανά την Ελλάδα. Πρόκειται για κατοίκους περισσότερων από 3500 δήμων και οικισμών που έχουν λάβει τον χαρακτηρισμό αυτό με βάση την οδηγία 85/148/ΕΟΚ.
Το επίδομα δίνεται σε οικογένειες Ελλήνων υπηκόων ή υπηκόων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμπεριλαμβανομένων των μονογονεϊκών οικογενειών. Οι εν λόγω οικογένειες θα πρέπει να έχουν πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα ύψους έως 4.700 ευρώ ενώ απαραίτητη προϋπόθεση είναι και η επί διετίας παραμονή τους στον οικισμό ή δήμο που έχει χαρακτηριστεί ως μειονεκτικός.
Φέτος οι δικαιούχοι σύμφωνα με εγκύκλιο μπορούν να καταθέσουν τα δικαιολογητικά τους και για να λάβουν το επίδομα του 2012. Χαρακτηριστικά αναφέρεται «επειδή δε κατά το έτος 2012 δεν κατέστη δυνατό να καταβληθεί η εισοδηματική ενίσχυση λόγω μη έκδοσης της προβλεπόμενης Κ.Υ.Α., τα δικαιολογητικά για τη χορήγηση αυτής μπορεί να κατατεθούν από τους δικαιούχους κατά το τρέχον έτος 2013».
Ακολούθως παρουσιάζονται οι διευκρινίσεις που δόθηκαν από το Υπουργείο Οικονομικών
1. Στο πλαίσιο των μέτρων κοινωνικής προστασίας ευπαθών ομάδων του πληθυσμού θεσπίστηκε με τις διατάξεις της παρ. 2, του άρθρου 27 του ν. 3016/2002 η χορήγηση ετήσιας εισοδηματικής ενίσχυσης, προκειμένου να στηριχθούν οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα και να αποτραπεί ο κίνδυνος να ερημωθούν ολόκληρα χωριά που βρίσκονται σε ορεινές και μειονεκτικές περιοχές.
2.α. Με τις διατάξεις αυτές, δικαιούχοι της εν λόγω εισοδηματικής ενίσχυσης είναι οι οικογένειες Ελλήνων υπηκόων και υπηκόων κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων και των μονογονεϊκών, των οποίων τα μέλη κατοικούν μόνιμα σε ορεινές και μειονεκτικές περιοχές, όπως αυτές ορίζονται στην οδηγία 85/148/ΕΟΚ, και των οποίων το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των τεσσάρων χιλιάδων επτακοσίων (4.700) ευρώ.
β. Ειδικότερα το ύψος της υπόψη εισοδηματικής ενίσχυσης ανέρχεται μετά την κατά καιρούς αναπροσαρμογή του στο ποσό των εξακοσίων (600) ευρώ, εφόσον το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ και των τριακοσίων (300) ευρώ εφόσον αυτό κυμαίνεται μεταξύ τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ και τεσσάρων χιλιάδων επτακοσίων (4.700) ευρώ.
3.α. Βασικό στοιχείο χορήγησης της εισοδηματικής ενίσχυσης είναι η οικογένεια και όχι η στέγη, η οποία μπορεί να είναι ιδιόκτητη, ενοικιαζόμενη ή και κοινή.
β. Για την εφαρμογή των υπόψη διατάξεων με τον όρο «οικογένεια» εννοείται το ζεύγος των σε νόμιμο γάμο συμβιούντων συζύγων μετά των ανηλίκων και αγάμων τέκνων αυτών (συγγενική οικογένεια) που συμβιούν κάτω από την ίδια στέγη. Κατόπιν αυτού ως «οικογένεια» θεωρούνται:
οι σύζυγοι μόνο ή και με τέκνα (ανήλικα ή ενήλικα άγαμα) που βαρύνουν φορολογικά το δικαιούχο – αρχηγό της οικογένειας.
Παραδείγματα:
1. Αν σε ένα σπίτι ζουν δύο (2) οικογένειες παππούς – γιαγιά, πατέρας – μητέρα – παιδιά, κάνουν δύο ξεχωριστές φορολογικές δηλώσεις, παρόλο που είναι ένα (1) νοικοκυριό δικαιούνται εισοδηματική ενίσχυση και οι δύο οικογένειες λαμβανομένων υπόψη σε κάθε περίπτωση και τα εισοδηματικά κριτήρια έκαστης.
2. Αν σε ένα σπίτι ζει μια οικογένεια πατέρας – μητέρα – παιδί αλλά το παιδί δεν είναι προστατευόμενο μέλος, (κάνει ξεχωριστή φορολογική δήλωση) μόνος δικαιούχος της εισοδηματικής ενίσχυσης είναι ο πατέρας (εφόσον πληροί τα εισοδηματικά κριτήρια). Το παιδί δεν είναι δικαιούχος διότι στην προκειμένη περίπτωση δεν αποτελεί από μόνο του οικογένεια.
γ. Στους δικαιούχους της ενίσχυσης περιλαμβάνονται και οι μονογονεϊκές οικογένειες που αποτελούνται συγκεκριμένα από:
αα) Πατέρα άγαμο, χήρο ή διαζευγμένο και τα τέκνα του (ανήλικα ή ενήλικα άγαμα) που ζουν κάτω από την ίδια στέγη και τον βαρύνουν φορολογικά.
ββ) Μητέρα άγαμη, χήρα ή διαζευγμένη και τα τέκνα της (ανήλικα ή ενήλικα άγαμα) που ζουν κάτω από την ίδια στέγη και την βαρύνουν φορολογικά.
δ. Τα μεμονωμένα άτομα δεν αποτελούν οικογένεια {για να αποτελούν οικογένεια απαιτούνται πάνω από δύο (2) μέλη}.
ε. Την εισοδηματική ενίσχυση για την οικογένεια στην περίπτωση που ο πατέρας δεν είναι Έλληνας υπήκοος ή υπήκοος κράτους – μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης αιτείται η μητέρα.
4. Περαιτέρω και για τον ίδιο σκοπό η έννοια του όρου «ετήσιο οικογενειακό εισόδημα» προσδιορίζεται ως ακολούθως:
«Ετήσιο οικογενειακό εισόδημα» το συνολικό ετήσιο φορολογούμενο πραγματικό ή τεκμαρτό, καθώς και το απαλλασσόμενο ή το φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα του φορολογουμένου, της συζύγου και των ανήλικων τέκνων του από κάθε πηγή.
Κατόπιν αυτού κατά τον υπολογισμό του ετήσιου οικογενειακού εισοδήματος λαμβάνεται υπόψη το άθροισμα των προαναφερόμενων εισοδημάτων όλων των μελών της οικογένειας, όπως αναγράφεται στο αντίγραφο του εκκαθαριστικού σημειώματος της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του οικονομικού έτους για το οποίο αιτείται η εισοδηματική ενίσχυση. Σε περίπτωση δε ύπαρξης τεκμαρτού εισοδήματος διενεργείται σύγκριση πραγματικού και τεκμαρτού εισοδήματος και λαμβάνεται υπόψη το μεγαλύτερο εξ αυτών.
Β. Διαδικασία και δικαιολογητικά
1. Με την αριθ. 2/71338/0026/22-7-2013 Κ.Υ.Α. (Β.1911) επανακαθορίστηκε η διαδικασία και τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για την καταβολή της υπόψη εισοδηματικής ενίσχυσης. Ειδικότερα προβλέπονται τα ακόλουθα:
α. Η καταβολή, στους δικαιούχους, της ετήσιας εισοδηματικής ενίσχυσης γίνεται εφάπαξ μετά τη 1η Σεπτεμβρίου κάθε ημερολογιακού έτους με την υποβολή των προβλεπόμενων δικαιολογητικών. Συγκεκριμένα ο δικαιούχος της εισοδηματικής ενίσχυσης υποβάλει μαζί με την αίτησή του (i) βεβαίωση του Δημάρχου του τόπου κατοικίας του, από την οποία προκύπτει η επί 2ετία τουλάχιστον διαμονή του σε συγκεκριμένη ορεινή και μειονεκτική περιοχή, (ii) υπεύθυνη δήλωση, περί της μη είσπραξης της οικονομικής ενίσχυσης άλλη φορά για την ίδια οικογένεια και για το ίδιο έτος, (iii) αντίγραφο του εκκαθαριστικού σημειώματος της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του οικονομικού έτους για το οποίο αιτείται την εισοδηματική ενίσχυση, (εισοδήματα του προηγούμενου έτους) ή της δήλωσης αυτής (Έντυπο Ε1), αν κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης δεν έχει παραληφθεί το εκκαθαριστικό σημείωμα.
Σημειώνεται ότι: (i) σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 61 του Κ.Φ.Ε. (ν.2238/1994) η υποβολή φορολογικής δήλωσης καθίσταται από 1/1/2013 υποχρεωτική τηρουμένων των προϋποθέσεων και των επιφυλάξεων που ορίζονται στον Κώδικα αυτό, (ii)σε περίπτωση που ο δικαιούχος της εισοδηματικής ενίσχυσης αιτείται για τη χορήγησή της για έτος, που δεν ήταν υπόχρεος για υποβολή φορολογικής δήλωσης, τότε θα προσκομίζει με προσωπική του ποινική ευθύνη, υπεύθυνη δήλωση, θεωρημένη από την αρμόδια Δ.Ο.Υ., στην οποία και θα αναφέρεται ο συγκεκριμένος λόγος για τον οποίο δεν ήταν υπόχρεος στην υποβολή της. Η υπεύθυνη αυτή δήλωση, όπως έχει γίνει δεκτό από την Διεύθυνση Φορολογίας Εισοδήματος, δεν επέχει θέση βεβαίωσης (σχετ. το αριθ. Δ12 1170460/ΕΞ2010/17-10-2010 έγγραφο).
Τέλος επισημαίνεται ότι σε κάθε περίπτωση οι Υ.Δ.Ε. κατά το στάδιο της εκκαθάρισης της ανωτέρω δαπάνης μπορούν να ζητήσουν οποιοδήποτε άλλο δικαιολογητικό ή στοιχείο θεωρούν απαραίτητο.
β. Η αρμοδιότητα για τη συγκέντρωση των απαιτούμενων δικαιολογητικών περιήλθε στις Δ/νσεις Οικονομικού των οικείων Αποκεντρωμένων Διοικήσεων ή στα Τμήματα Διοικητικού – Οικονομικού του νομού της κατοικίας του δικαιούχου, όπου και ελέγχεται η πληρότητά τους. Οι υπηρεσίες αυτές συντάσσουν σε δύο (2) αντίτυπα την προβλεπόμενη κατάσταση πληρωμής, που υπογράφεται μόνο από τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Οικονομικού ή του Τμήματος Διοικητικού – Οικονομικού, και μαζί με την απόφαση ανάληψης υποχρέωσης που εκδίδεται με μέριμνά τους και τα λοιπά δικαιολογητικά αποστέλλονται στις Υ.Δ.Ε, οι οποίες είναι κατά τόπο αρμόδιες για τον έλεγχο, εκκαθάριση και την έκδοση της εντολής πληρωμής της δαπάνης, στο όνομα του δικαιούχου της εισοδηματικής ενίσχυσης.
2. Προκειμένου να αποφευχθεί η ταλαιπωρία των πολιτών που διαμένουν σε απομακρυσμένες περιοχές και για την καλύτερη εξυπηρέτησή τους, οι αιτήσεις των δικαιούχων μετά των απαιτούμενων δικαιολογητικών μπορεί να υποβάλλονται και μέσω των ΚΕΠ {(σχετ. η αριθ.8915/2005 Κ.Υ.Α. (Β.634)}, τα οποία στη συνέχεια διαβιβάζουν στις Διευθύνσεις Οικονομικού ή στα Τμήματα Διοικητικού – Οικονομικού των οικείων Αποκεντρωμένων Διοικήσεων.
Γ. Μεταβατικές διατάξεις
Μετά την 11-5-2012 ημερομηνία έναρξης ισχύος των διατάξεων της παρ. 10α του άρθρου 45, του ν. 4071/2012 η αρμοδιότητα καταβολής της εν λόγω εισοδηματικής ενίσχυσης περιήλθε στις οικείες Υπηρεσίες Δημοσιονομικού Ελέγχου. Επειδή δε κατά το έτος 2012 δεν κατέστη δυνατό να καταβληθεί η εισοδηματική ενίσχυση λόγω μη έκδοσης της προβλεπόμενης Κ.Υ.Α., τα δικαιολογητικά για τη χορήγηση αυτής μπορεί να κατατεθούν από τους δικαιούχους κατά το τρέχον έτος 2013.
