Εδώ και μία πενταετία, πιο έντονα τουλάχιστον, έχουν μπει στην καθημερινότητά μας όροι οι οποίοι αφορούν το οικονομικό αλλά και το τεχνολογικό πεδίο και οι οποίοι μας ακούγονται σαν κάποιου είδους «εξωτικό φρούτο».
«Κρυπτονόμισμα», «Βitcoins», «blockchain», «peer to peer», «mining» είναι μερικοί από αυτούς. Κάποιοι παίζουν με αυξανόμενη ένταση το τελευταίο χρονικό διάστημα στον Τύπο. Αιτία αυτής της αυξανόμενης εμφάνισης είναι ίσως η μεγαλύτερη ενασχόληση των πολιτών με τα κρυπτονομίσματα και την αντίστοιχη οικονομία. Σε βαθμό που πλέον αφορά μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, οικονομικούς και τεχνολογικούς κολοσσούς καθώς και τα χρηματιστήρια.
Τη μερίδα του λέοντος το πρώτο εξάμηνο του 2019 το παίρνει η νέα προσπάθεια του Facebook να εισβάλει και στην οικονομία των κρυπτονομισμάτων με το δικό της «Libra».
Ο κολοσσός των μέσων κοινωνικής δικτύωσης παρουσίασε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα τα σχέδιά του να λανσάρει το Libra, και συνένωσε τις δυνάμεις του με 28 εταίρους σε μία οντότητα, τη Libra Association. H έδρα της οντότητας θα είναι η Γενεύη που θα ελέγχει το νέο ψηφιακό νόμισμα το οποίο θα κυκλοφορήσει στο πρώτο εξάμηνο του 2020.
Όλο και περισσότερο ακούμε τα τελευταία χρόνια για τα bitcoins και την αξία τους. Και πώς μπορούμε να εκμεταλλευτούμε την ισοτιμία τους με τα συμβατικά χρήματα όπως τα γνωρίζουμε.
Το κρυπτονόμισμα λοιπόν είναι μία «ίσος προς ίσο» (peer-to-peer) αποκεντρωμένη ηλεκτρονική μορφή χρήματος η οποία βασίζεται πάνω στις αρχές της κρυπτογραφίας για την διασφάλιση του δικτύου και την επαλήθευση των συναλλαγών.
Τα περισσότερα κρυπτονομίσματα κάνουν χρήση μιας Κατανεμημένης Βάσης Δεδομένων ως τον πυλώνα του συστήματος τους, το επονομαζόμενο Blockchain. Το bitcoin που παρουσιάστηκε το 2009, έγινε το πρώτο επιτυχημένο αποκεντρωμένο κρυπτονόμισμα. Λόγω της ανοικτής φύσης του λογισμικού του, επετράπη σε πολλούς προγραμματιστές να πειραματιστούν με τον κώδικά του και να τον τροποποιήσουν (forking). Έκτοτε δημιουργήθηκε μια πληθώρα νέων κρυπτονομισμάτων στα οποία έχουν γίνει προσπάθειες για να βελτιωθούν ή και να προστεθούν λειτουργίες όπως ταχύτερες συναλλαγές, μεγαλύτερη ανωνυμία κ.ά.
Το κυριότερο χαρακτηριστικό του κρυπτονομίσματος είναι ο αποκεντρωτικός χαρακτήρας του και μέσω αυτού η ανθεκτικότητά του σε κάθε μορφής προσπάθεια για έλεγχο και παρέμβαση.
Τα βασικά χαρακτηριστικά ενός κρυπτονομίσματος είναι τα παρακάτω:
- Απουσία κεντρικής αρχής ελέγχου ή επιβεβαίωσης των συναλλαγών.
- Δυνατότητα χρήσης χωρίς υποβολή προσωπικών στοιχείων.
- Καθολική δυνατότητα χρήσης σε οποιοδήποτε χώρο και χρόνο
- Δυνατότητα αποστολής πολύ μικρών αλλά και πολύ μεγάλων συναλλαγών με πολύ μικρό κόστος
- Χρήση της τεχνολογίας Blockchain.
- Δυνατότητα συμμετοχής σε οποιονδήποτε στην έκδοση νομίσματος (mining).
- Περιορισμός και γνωστοποίηση του χρηματικού αποθέματος.
- Ανωνυμία στις συναλλαγές και συχνά χωρίς δυνατότητα ανίχνευσης.
- Χρήση ανοικτού κώδικα
Το blockchain αποτελείται από μία «αλυσίδα» καταχωρήσεων που αφορούν συναλλαγές, σε ένα δημόσιο λογιστικό βιβλίο (ledger). Κάθε καινούρια συστάδα καταχωρήσεων -ένα «block»- συνδέεται με τα προηγούμενα, δημιουργώντας μία νέα «αλυσίδα», δηλαδή ένα «blockchain». Τα blocks αυτά συνδέονται μεταξύ τους.
Κατ’ αυτό τον τρόπο, το ledger – λογιστικό βιβλίο λειτουργεί ως ένα συνολικό και αποκεντρωμένο (decentralized) λογιστικό βιβλίο, το οποίο είναι κοινό και προσβάσιμο σε όλους τους συμμετέχοντες, μιας και όλοι αποθηκεύουν ένα αντίγραφό του κάτι που εξασφαλίζει την ασφάλεια και η διαφάνεια των συναλλαγών.
Το νέο κρυπτονόμισμα, αναμένεται να βοηθήσει δισεκατομμύρια χρηστών να προχωρήσουν με ευκολία στη διεξαγωγή διεθνών συναλλαγών, μια κίνηση που θα μπορούσε ενδεχομένως να κλονίσει το διεθνές τραπεζικό σύστημα.
Το Libra απευθύνεται κυρίως σε ανθρώπους που δεν έχουν πρόσβαση σε παραδοσιακές τραπεζικές πλατφόρμες. Το εγχείρημα αυτό εντάσσεται στο πλαίσιο των προσπαθειών της εταιρείας να επεκταθεί πέρα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προς το ηλεκτρονικό εμπόριο και τα παγκόσμια συστήματα πληρωμών.
Για να γίνει πραγματικότητα η χρήση του κρυπτονομίσματος, ο κολοσσός των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχει ήδη συστήσει μια θυγατρική με την ονομασία Calibra, που θα προσφέρει ηλεκτρονικά πορτοφόλια για όσους θέλουν να αποταμιεύουν, να αποστέλλουν και να ξοδεύουν libras. Η εταιρεία αυτή θα είναι συνδεδεμένη με τις πλατφόρμες μηνυμάτων του Facebook, το Messenger και το WhatsApp, που έχουν ήδη πάνω από ένα δισεκατομμύριο χρήστες.
Το Facebook αφού έλαβε το «ναι» από μεγάλους οικονομικούς ογκόλιθους αναμένεται να λανσάρει το κρυπτονόμισμα άμεσα. Για να γίνει αυτό κάθε μία από αυτές τις εταιρείες συνεισέφερε τουλάχιστον 10 εκατομμύρια δολάρια στην επιχείρηση, δίνοντας στην εταιρεία περισσότερα από 1 δισεκατομμύριο δολάρια για να προχωρήσει στην έκδοσή του. Μεταξύ αυτών που σύστησαν την κοινοπραξία περιλαμβάνονται εταιρείες όπως η Mastercard, η PayPal, η Coinbase, η eBay, η Lyft, η Uber και η Kiva.
Ακόμα και ATM προτίθεται να φτιάξει ώστε να μπορεί ο κόσμος να μετατρέπει εύκολα το φυσικό χρήμα σε Libra. Έχει πάντως ακόμα μπόλικα ρυθμιστικά εμπόδια να υπερπηδήσει, απαντώντας πειστικά στο πώς θα διαχειρίζεται το ξέπλυμα χρήματος και τις απάτες.
Η διοίκηση της κοινοπραξίας δεν θα συστεγάζεται με το Facebook, καθώς το δημοφιλές μέσο κοινωνικής δικτύωσης αντιμετωπίζει τη δυσπιστία της παγκόσμιας κοινότητας. Το σκάνδαλο με την Cambridge Analytica αλλά και το ζήτημα της διάδοσης των fake news μέσα από τις σελίδες του κρατά σε απόσταση ασφαλείας το φιλόδοξο εγχείρημα.
Τα μεγαλύτερα δίκτυα στο εξωτερικό ασχολήθηκαν εκτενώς με τις λεπτομέρειες του νέου κρυπτονομίσματος που έρχεται για να μείνει. Ή τουλάχιστον έτσι οραματίζονται οι δημιουργοί του και χρηματοδότες του.
Η προοπτική ενός κρυπτονομίσματος ωστόσο στο οποίο θα έχουν πρόσβαση δισεκατομμύρια χρήστες του Facebook Και των άλλων πλατφορμών που διαχειρίζεται δεν θα μπορούσε να μην θορυβήσει Ευρωπαίους και Αμερικανούς αξιωματούχους, καθώς και υψηλόβαθμα στελέχη διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
Ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών, Μπρουνό Λεμέρ, δήλωσε ότι «αποκλείεται» να γίνει το Libra ένα κανονικό νόμισμα, όπως μετέδωσε το Bloomberg, το οποίο επικαλέστηκε δηλώσεις του στον ραδιοφωνικό σταθμό Europe 1. Η Ομάδα των 7 (G7) -που περιλαμβάνει τη Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ- θέλει να συστήσει ένα φόρουμ για να αποτιμηθούν οι κίνδυνοι ψηφιακών νομισμάτων, όπως του libra, στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Αυτό αναφέρει δημοσίευμα των Financial Times, που επικαλείται επιστολή από τον Λεμέρ και τον διοικητή της Τράπεζας της Γαλλίας, Φρανσουά Βιλερουά ντε Γκαλό. Η ομάδα αυτή θα περιλαμβάνει κεντρικές τράπεζες και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), σύμφωνα με τους FT.
Στο μεταξύ, ο Μάρκους Φέρμπερ, Γερμανός ευρωβουλευτής, προειδοποίησε ότι το Facebook θα μπορούσε να γίνει «σκιώδης τράπεζα», λόγω των σχεδίων για τα ψηφιακά νομίσματα.
Με άρθρο του στους Financial Times ο συνιδρυτής του Facebook Κρις Χιουζ, ισχυρίζεται ότι «το κρυπτονόμισμα Libra θα μετατοπίσει το μεγαλύτερο μέρος του ελέγχου της νομισματικής πολιτικής από τις κεντρικές τράπεζες σε ιδιωτικές εταιρίες. Εάν οι παγκόσμιοι ρυθμιστικοί φορείς δεν ενεργήσουν τώρα, θα μπορούσε πολύ σύντομα να είναι πολύ αργά». Ενώ συμπλήρωσε τονίζοντας ότι οι εταιρίες που θα εποπτεύουν το νέο νόμισμα θα θέσουν τα ιδιωτικά τους συμφέροντα –κέρδη και επιρροή– πάνω από τα δημόσια.
Πέραν όμως από τις αντιδράσεις σε κεντρικό επίπεδο για το μέλλον που επιφυλάσσει η ύπαρξη του Libra οι βασικοί χρήστες θα είναι οι καθημερινοί άνθρωποι. Οι οποίοι τα τελευταία χρόνια δείχνουν όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον στη χρήση της κρυπτοοικονομίας.
Σύμφωνα με στοιχεία πρόσφατης έρευνας της εταιρείας διαδικτυακής ασφάλειας, Kaspersky, αποκαλύπτεται ότι η έλλειψη κατανόησης και εμπιστοσύνης καθιστά τους καταναλωτές επιφυλακτικούς σχετικά με τη χρήση κρυπτονομισμάτων. Συγκεκριμένα ενώ το 29% των ανθρώπων έχει κάποια γνώση των κρυπτονομισμάτων και υπάρχει ζήτηση για τη χρήση της τεχνολογίας, μόνο ένας στους δέκα (10%) κατανοεί πλήρως τον τρόπο που λειτουργούν.
Οι καταναλωτές δείχνουν μια επιθυμία να εμπλακούν στην κρυπτοοικονομία αλλά ένα κενό γνώσης τους αποτρέπει. Σχεδόν το ένα πέμπτο (18%) σταμάτησε γιατί έγινε υπερβολικά περίπλοκο τεχνικά.
Αυτή η έλλειψη κατανόησης θα μπορούσε να οδηγήσει σε δυσπιστία απέναντι στην ικανότητα των κρυπτονομισμάτων να κρατήσουν ασφαλή τα χρήματα των καταναλωτών. Για παράδειγμα, σχεδόν το ένα τρίτο 31% των ερωτηθέντων δήλωσαν πως πιστεύουν ότι τα κρυπτονομίσματα είναι αρκετά ρευστά και πρέπει να σταθεροποιηθούν πριν προετοιμαστούν για τη χρήση τους. Υπάρχει επίσης η συνήθης αντίληψη μεταξύ των καταναλωτών πως τα κρυπτονομίσματα δεν θα βρίσκονται στις ζωές μας για πάντα. Το ένα τρίτο (35%) πιστεύει πως τα κρυπτονομίσματα είναι μία μόδα με την οποία δεν αξίζει να ασχοληθούμε.
Η πρόσφατη κίνηση του Facebook θα ευαισθητοποιήσει τον κόσμο σχετικά με τα νομίσματα αυτά, αλλά αυτό που δεν είναι σαφές είναι οι συνέπειες. Σύμφωνα με την έρευνα η ασφάλεια τέτοιων νομισμάτων όπως και των δεδομένων των χρηστών τους είναι ζητήματα που πρέπει να διευθετηθούν εξ’ αρχής.
