Χαμένους και κερδισμένους σε ό,τι αφορά τα πρόστιμα που πρέπει να καταβάλουν για την «τακτοποίηση» των αυθαιρέτων τους, «μετρά» το υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής εν όψει της ψήφισης του νέου νόμου. Μεγάλοι κερδισμένοι είναι χωρίς αμφιβολία οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων που κτίστηκαν από το 2004 και μετά, καθώς θεσμοθετήθηκαν τότε υπερβολικά τσουχτερά πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης (υπουργική απόφαση 9732/ 04), τα οποία καταργούνται. Χαμένοι όμως δείχνουν οι παλαιοί ιδιοκτήτες αυθαιρέτων, καθώς τα πρόστιμα πριν από το 2004 ήσαν ελάχιστα και συνήθως δεν καταβάλλονταν.

Όπως εξηγεί σήμερα το «Έθνος», όλα τα προ του 1955 κτίρια θεωρούνται νομίμως υφιστάμενα, σύμφωνα με τη νομοθεσία. Όσα αυθαίρετα εντάχθηκαν στη «ρύθμιση Τρίτση» του 1983 και έχουν καταβάλει τα προβλεπόμενα πρόστιμα των δύο φάσεων, δεν υπάρχει λόγος να ενταχθούν στη σημερινή ρύθμιση. Τα αυθαίρετα μετά το 1955 και προ του 1983 που δεν εντάχθηκαν στην παραπάνω ρύθμιση (και στις δύο φάσεις), πρέπει να ενταχθούν στην παρούσα ρύθμιση. Εφόσον προκύπτει από την περιουσιακή κατάσταση του ιδιοκτήτη (έντυπο Ε9) ότι ανήκουν σε αυτό το χρονικό διάστημα, τότε το πρόστιμο θα μειώνεται σημαντικά.

• Αν κάποιος πληρώνει ήδη πρόστιμο γιατί έχει κριθεί αυθαίρετος παλαιότερα, εντάσσεται στη ρύθμιση και σταματά να πληρώνει το παλιό πρόστιμο. Συνήθως τα καταβληθέντα πρόστιμα δεν αναζητούνται, λόγω όμως του υπερβολικού ύψους αυτών, θα διευκρινιστεί τις επόμενες μέρες αν στη νέα νομοθετική ρύθμιση θα συμψηφίζονται με τα νέα πρόστιμα.
• Σε περίπτωση που ένας ιδιοκτήτης θελήσει να κατεδαφίσει το αυθαίρετό του, η διαδικασία κατεδάφισης γίνεται πλέον απλή. Τα αυθαίρετα θα κατεδαφίζονται και στη συνέχεια με τη διαδικασία της ταυτότητας κτιρίου θα ελέγχεται η κατεδάφιση.

Ημιυπαίθριοι διαμερισμάτων που δεν εντάχθηκαν στον νόμο 3843/ 2010 δεν μπορούν να ρυθμιστούν με τον νόμο για τα αυθαίρετα. Θα πρέπει να ενταχθούν στον περσινό νόμο.

Οικισμοί αυθαιρέτων που βρίσκονται μέσα σε δάση και έχουν χαρακτηριστεί με τους νέους δασικούς χάρτες πως είναι εκτός ορίων νομίμων οικισμών, δεν εντάσσονται στη ρύθμιση του ΥΠΕΚΑ.

• Στα δικαιολογητικά για την «τακτοποίηση» δεν συμπεριλαμβάνεται απόδειξη ότι το αυθαίρετο βρίσκεται εκτός δασικής περιοχής. Από το ΥΠΕΚΑ επισημαίνουν πως η ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίου καθώς και η απαίτηση για υποβολή εξαρτημένου τοπογραφικού, οδηγούν στον ηλεκτρονικό εντοπισμό του κτιρίου και αυτόματα θα αποδεικνύεται αν βρίσκεται μέσα σε δάσος ή άλλη ευαίσθητη περιοχή.