Η πολυαναμενόμενη απόφαση του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου (ΑΕΔ) για τα
αναδρομικά των συνταξιούχων φαίνεται πως θα καθυστερήσει περαιτέρω, αφού δεν
διαφαίνεται πιθανότητα έκδοσής της εντός του 2024. Η υπόθεση, που αφορά χιλιάδες
συνταξιούχους, αναδεικνύει τη σύνθετη σχέση ανάμεσα στη Δικαιοσύνη, την
οικονομική πολιτική και τη διαχείριση κοινωνικών αιτημάτων.

Παρότι αρχικά είχε προγραμματιστεί η έκδοση της απόφασης εντός του φθινοπώρου,
οι τελευταίες πληροφορίες υποδεικνύουν μετατόπισή της για τον Φεβρουάριο ή τις
αρχές Μαρτίου 2024. Η συζήτηση της υπόθεσης ενώπιον του ΑΕΔ
πραγματοποιήθηκε στις 17 Απριλίου 2024, και πρόκειται για ένα από τα πιο σύνθετα
και κρίσιμα ζητήματα που έχει εξετάσει το δικαστήριο.

Το διακύβευμα και οι επιπτώσεις της απόφασης

Η απόφαση αφορά 350.000-400.000 συνταξιούχους που κατέθεσαν προσφυγές έως
το τέλος του 2020. Διεκδικούν τη χορήγηση της 13ης και 14ης σύνταξης (δώρα
Χριστουγέννων, Πάσχα και επίδομα αδείας), καθώς και την αποκατάσταση των
περικοπών στις επικουρικές τους συντάξεις για το ενδεκάμηνο Ιουνίου 2015 – Μαΐου
2016.
Το κόστος συμμόρφωσης σε περίπτωση θετικής απόφασης για όσους προσέφυγαν
δικαστικά υπολογίζεται σε περίπου 700 εκατ. ευρώ. Εάν, ωστόσο, η κυβέρνηση
επεκτείνει την εφαρμογή της απόφασης σε όλους τους συνταξιούχους, ανεξαρτήτως
προσφυγής, το συνολικό κόστος αναμένεται να κυμανθεί μεταξύ 2 και 2,5 δις ευρώ.
Η κυβέρνηση, επικαλούμενη το δυσβάσταχτο κόστος μιας τέτοιας απόφασης,
αποφεύγει προς το παρόν να δεσμευτεί για την επέκταση της εφαρμογής της.
Αντίθετα, εξετάζεται η αποπληρωμή των αναδρομικών σε δόσεις, είτε μόνο για όσους
προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη είτε για το σύνολο των δικαιούχων. Σε κάθε περίπτωση,
τα ποσά που αναμένεται να λάβουν οι συνταξιούχοι φτάνουν έως και τα 4.000 ευρώ
ανά άτομο.
Η διαφωνία των ανώτατων δικαστηρίων και η κρίσιμη απόφαση του ΑΕΔ
Η υπόθεση οδηγήθηκε στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο λόγω δύο αντίθετων
αποφάσεων των ανώτατων δικαστηρίων της χώρας.
Ο Άρειος Πάγος έκρινε ομόφωνα ότι οι περικοπές στις επικουρικές συντάξεις και τα
δώρα για το εν λόγω ενδεκάμηνο ήταν συνταγματικές, επικαλούμενος λόγους
γενικότερου δημοσίου συμφέροντος και την ανάγκη οικονομικής διάσωσης της χώρας
κατά τη διάρκεια της κρίσης.
Αντίθετα, το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) αποφάνθηκε ότι οι ίδιες περικοπές
ήταν αντισυνταγματικές, καθώς βασίζονταν σε νομοθεσία που παραβίαζε την αρχή
της αναλογικότητας. Ειδικότερα, το ΣτΕ έκρινε ότι οι νόμοι της δημοσιονομικής
προσαρμογής του 2012 δεν δικαιολογούσαν τις περικοπές για το διάστημα Ιουνίου
2015 – Μαΐου 2016.

Το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο, που αποτελείται από προέδρους και μέλη των
ανώτατων δικαστηρίων της χώρας, καλείται τώρα να δώσει μια τελεσίδικη απάντηση
στο ζήτημα.

Πολιτικές και κοινωνικές διαστάσεις

Η απόφαση του ΑΕΔ θα έχει πολλαπλές επιπτώσεις, όχι μόνο για τους
συνταξιούχους που διεκδικούν αποκατάσταση των απωλειών τους, αλλά και για τη
διαμόρφωση της κυβερνητικής πολιτικής. Η κυβέρνηση καλείται να εξισορροπήσει τις
πιέσεις για κοινωνική δικαιοσύνη με τις δημοσιονομικές αντοχές της χώρας.
Παράλληλα, η απόφαση θα δώσει τέλος σε μια μακροχρόνια δικαστική περιπέτεια
που απασχολεί τους συνταξιούχους και τη Δικαιοσύνη εδώ και χρόνια. Όποια και αν
είναι η τελική απόφαση, αυτή θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για τον τρόπο
διαχείρισης αντίστοιχων ζητημάτων στο μέλλον.
Το αποτέλεσμα θα έχει σημαντικό κοινωνικό και πολιτικό αντίκτυπο, επηρεάζοντας
την προσέγγιση της πολιτείας στα δημόσια οικονομικά και τα κοινωνικά δικαιώματα.