Το στεγαστικό αποτελεί ένα από πλέον καίρια ζητήματα της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας και η κυβέρνηση αναζητεί λύσεις προκειμένου να αυξηθεί η προσφορά στέγης. Μία από τις παρεμβάσεις που θα μπορούσαν ενδεχομένως να φέρουν αποτέλεσμα είναι η ταχύτερη πώληση των ακινήτων που έχουν συγκεντρώσει οι τράπεζες μέσω πλειστηριασμών.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις τα ακίνητα αυτά, φτάνουν τα 21.000, και στην περίπτωση που οι διαδικασίες πώλησης αυτών αν πωληθούν πιο γρήγορα, θα μπορέσει να αυξηθεί η διαθεσιμότητα κατοικιών στην αγορά. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση των τιμών των ακινήτων και να διευκολύνει τη στέγαση, ιδιαίτερα για νέους και οικονομικά ασθενέστερους πολίτες που δυσκολεύονται να βρουν σπίτι.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρθηκε στο θέμα αυτό σε εκδήλωση του Bloomberg στην Αθήνα, επισημαίνοντας ότι οι τράπεζες πρέπει να απελευθερωθούν από τα ακίνητα που κατέχουν και να προσφέρουν περισσότερα στεγαστικά δάνεια. Παρά την υψηλή ζήτηση και τη μεγάλη εγκρισιμότητα των αιτήσεων, το πρόγραμμα «Σπίτι μου» δεν κατάφερε να καλύψει πλήρως τον προϋπολογισμό του, καθώς οι ενδιαφερόμενοι δεν μπόρεσαν να βρουν το σπίτι που θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν. Για τον ίδιο λόγο, αναμένονται παρόμοια προβλήματα και με το «Σπίτι μου ΙΙ», το οποίο θα ξεκινήσει το 2025, με ακόμη πιο ευνοϊκούς όρους.
Η μεγάλη διαφορά ανάμεσα στην προσφορά και τη ζήτηση για κατοικίες, σε συνδυασμό με τις αυξημένες τιμές, δυσκολεύει ακόμα περισσότερο την απόκτηση στέγης. Αυτή η ανισορροπία έχει αναδείξει και τις τράπεζες, οι οποίες έχουν δεσμευτεί να αποδεσμευτούν από τα ακίνητά τους, αφού δεν είναι μεσίτες και δεν θέλουν να κρατούν ακίνητα με τα έξοδα που συνεπάγεται η διαχείρισή τους.
Μία πρόταση για τις τράπεζες να χρηματοδοτούν άλλους για την αγορά ακινήτων μέσω πλειστηριασμών δεν έχει αποδώσει, κυρίως λόγω των αργών και περίπλοκων δικαστικών διαδικασιών. Οι πλειστηριασμοί μπορούν να καθυστερήσουν για μήνες και, ακόμα κι αν η διαδικασία προχωρήσει, ο νέος ιδιοκτήτης έχει μόνο 10 ημέρες για να καταβάλει το ποσό, κάτι που είναι δύσκολο χωρίς να έχει το απαιτούμενο ποσό σε μετρητά. Παράλληλα, η διαδικασία εκταμίευσης στεγαστικού δανείου μπορεί να διαρκέσει έως και 6 μήνες, κάτι που καθιστά ακόμα πιο δύσκολο για τους πολίτες να αποκτήσουν ακίνητο μέσω πλειστηριασμού.
Ένα ακόμη πρόβλημα είναι οι καθυστερήσεις κατά τη μεταβίβαση ακινήτων, καθώς απαιτείται συχνά να γίνει νομιμοποίηση ή τακτοποίηση του ακινήτου, κάτι που καθυστερεί την όλη διαδικασία.
Όσον αφορά την προσφορά ακινήτων, η Τράπεζα Πειραιώς εκτιμά ότι υπάρχει έλλειμμα άνω των 200.000 κατοικιών στην Ελλάδα. Η κατασκευαστική δραστηριότητα είχε φτάσει στο αποκορύφωμά της το 2005, με 66.000 οικοδομικές άδειες. Από το 2012 και μετά, όμως, η κατασκευαστική δραστηριότητα έχει μειωθεί δραματικά, με μόνο 16.000 άδειες να εκδίδονται κάθε χρόνο. Η ζήτηση για νέες κατοικίες αυξάνεται συνεχώς, κυρίως λόγω της αύξησης των νοικοκυριών και της ανάγκης για σπίτια που να διατίθενται για βραχυχρόνια μίσθωση.
Αυτή η ανισορροπία προσφοράς και ζήτησης έχει οδηγήσει σε μεγάλη αύξηση των τιμών των ακινήτων. Η Τράπεζα Πειραιώς εκτιμά ότι η αύξηση των τιμών είναι 14% μεγαλύτερη από ό,τι θα δικαιολογούσαν τα εισοδήματα των πολιτών, δημιουργώντας έτσι μία ακριβή αγορά στέγης για τους πολίτες.
