Ορατές είναι πλέον οι συνέπειες της αναστάτωσης που επικρατεί στην κτηματαγορά, εξαιτίας του αβέβαιου περιβάλλοντος που έχει δημιουργηθεί από τις διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) και την αναστολή έκδοσης αδειών σε πολλές περιοχές, κυρίως της Αττικής και δευτερευόντως της Θεσσαλονίκης.
Οι «αρρυθμίες» αυτές στην αγορά αποτυπώνονται πλέον και στα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τα οποία δείχνουν αρνητική πορεία στην έκδοση οικοδομικών αδειών για τον Μάιο. Οι κατασκευαστές και οι παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι η πτωτική αυτή τάση όχι μόνο θα συνεχιστεί, αλλά θα ενταθεί τους επόμενους μήνες, μέχρις ότου αποσαφηνιστεί το καθεστώς που επικρατεί.
Κομβικό σημείο για την εξέλιξη της κατάστασης αναμένεται να είναι η απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία έχει προγραμματιστεί για τις 10 Οκτωβρίου. Η απόφαση αυτή θα κρίνει το ζήτημα των επιπλέον πολεοδομικών «μπόνους» στις νέες κατασκευές, που έχει πυροδοτήσει τις αντιδράσεις της αγοράς και τις αναστολές στην έκδοση αδειών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον Μάιο, η Αττική παρουσιάζει έντονα αρνητική εικόνα, με τον αριθμό των νέων οικοδομικών αδειών να εμφανίζει μείωση κατά 12,1%, την επιφάνεια των νέων οικοδομών να υποχωρεί κατά 15,9%, και τον συνολικό όγκο των οικοδομών να μειώνεται κατά 21,5%. Η πτώση αυτή είναι ιδιαίτερα αισθητή σε περιοχές με έντονη κατασκευαστική δραστηριότητα, όπως το κέντρο της Αθήνας και τα βόρεια προάστια, όπου η υπερδόμηση και η υψηλή ζήτηση για στέγαση κάνουν τις καθυστερήσεις αυτές ακόμα πιο επιζήμιες.
Παρόμοιες αρνητικές τάσεις καταγράφονται και σε άλλες μεγάλες πόλεις, όπως η Θεσσαλονίκη, όπου οι οικοδομικές άδειες μειώθηκαν κατά 16,9% τον Μάιο, η συνολική επιφάνεια των οικοδομών κατά 21,6%, και ο όγκος τους κατά 29,3%. Σημαντική πτώση παρατηρείται και στην Κρήτη, με τις άδειες να μειώνονται κατά 29,5%, την επιφάνεια κατά 35,7% και τον όγκο κατά 33%.
Η εξέλιξη αυτή, που ήταν αναμενόμενη σε κάποιο βαθμό, λειτουργεί ως ανασταλτικός παράγοντας στις προσπάθειες αύξησης της προσφοράς στέγης, η οποία είναι αναγκαία για τη σταθεροποίηση των τιμών πώλησης και ενοικίασης. Αντί να επιταχυνθεί η κατασκευή νέων κατοικιών για να αντιμετωπιστούν οι πιέσεις στην αγορά ακινήτων, οι καθυστερήσεις λόγω των ασαφειών γύρω από τον ΝΟΚ οδηγούν στο αντίθετο αποτέλεσμα. Οι κατασκευαστές παραμένουν επιφυλακτικοί και αποφεύγουν να ξεκινήσουν νέες επενδύσεις έως ότου ξεκαθαριστεί το νομοθετικό τοπίο.
Παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης να βελτιώσει την κατάσταση με την ψήφιση τροπολογίας, η οποία θέτει περιορισμούς στην αύξηση του ύψους των κτιρίων ανάλογα με τον συντελεστή δόμησης, οι αβεβαιότητες παραμένουν. Συγκεκριμένα, η τροπολογία προβλέπει ότι σε περιοχές με συντελεστή δόμησης έως 0,8, το επιπλέον ύψος περιορίζεται στα 2 μέτρα. Σε περιοχές με συντελεστή δόμησης μεταξύ 0,8 και 1,6, το επιπλέον ύψος φτάνει τα 2,5 μέτρα, ενώ σε περιοχές με συντελεστή δόμησης άνω του 1,6, το επιπλέον ύψος περιορίζεται στα 3 μέτρα.
Ωστόσο, με δεδομένο ότι έχουν ήδη εκδοθεί επιμέρους αποφάσεις από το Συμβούλιο της Επικρατείας, οι οποίες παραπέμπουν το ζήτημα στην Ολομέλεια για περαιτέρω εξειδίκευση και πιθανώς γενική απαγόρευση των διατάξεων του ΝΟΚ, οι κατασκευαστές βρίσκονται σε στάση αναμονής. Το αίσθημα αβεβαιότητας είναι έντονο, καθώς κανείς δεν γνωρίζει τι ακριβώς θα επιτρέπεται τελικά να χτιστεί.
Πολλοί δήμοι έχουν ήδη λάβει μέτρα περιορίζοντας ή αναστέλλοντας την έκδοση αδειών οικοδομής για όσα έργα κάνουν χρήση των ευεργετικών διατάξεων του ΝΟΚ. Μεταξύ αυτών είναι οι Δήμοι Αθηναίων, Κηφισιάς, Αμαρουσίου, Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, καθώς και οι Δήμοι Αλίμου, Παπάγου, Χολαργού και Χαλανδρίου, που έχουν αποφασίσει να αναμένουν την απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ πριν προχωρήσουν σε νέες άδειες.
Η αναστολή αυτή των οικοδομικών δραστηριοτήτων επηρεάζει όχι μόνο την κτηματαγορά, αλλά και τους πολίτες που αναζητούν προσιτή στέγη, επιδεινώνοντας τα προβλήματα στην αγορά κατοικίας. Αν η τάση αυτή συνεχιστεί, ενδέχεται να οδηγήσει σε περαιτέρω αύξηση των τιμών, δυσχεραίνοντας ακόμη περισσότερο την πρόσβαση των νοικοκυριών σε οικονομικά προσιτές λύσεις στέγασης.
