Η 22α Μαρτίου έχει καθιερωθεί να γιορτάζεται έως Παγκόσμια Ημέρα Νερού και ο ΟΗΕ προειδοποιεί ότι η ανθρωπότητα ρουφάει σαν «βαμπίρ», εξαντλεί «σταγόνα τη σταγόνα» τους υδάτινους πόρους του πλανήτη. Και αυτό ενώ ξεκινά διεθνής διάσκεψη με σκοπό να καλυφθούν οι ανάγκες δισεκατομμυρίων ανθρώπων, που διατρέχουν κίνδυνο εξαιτίας «άμεσα» επαπειλούμενης κρίσης του νερού.

«Η βαμπιρική υπερκατανάλωση και υπερανάπτυξη, η μη βιώσιμη εκμετάλλευση υδάτινων πόρων, η μόλυνση και η ανεξέλεγκτη υπερθέρμανση του πλανήτη οδεύουν να εξαντλήσουν, σταγόνα τη σταγόνα, αυτή την πηγή ζωής της ανθρωπότητας», τονίζει ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες στα προλεγόμενα έκθεσης που δίνεται στη δημοσιότητα μερικές ώρες πριν από τη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Νερό. «Η ανθρωπότητα έχει πάρει στα τυφλά επικίνδυνο δρόμο» και «θα υποστούμε όλοι τις συνέπειες», προσθέτει.

Σε κάποιες περιοχές έχει ενσκήψει λειψυδρία, σε άλλες πολλαπλασιάζονται οι πλημμύρες, αλλού το νερό είναι μολυσμένο: καθώς καταγράφονται αυτές οι δραματικές καταστάσεις σε διάφορα μέρη του κόσμου, η έκθεση της υπηρεσίας του ΟΗΕ για το νερό και της UNESCO υπογραμμίζει τον «άμεσο κίνδυνο παγκόσμιας κρίσης του νερού».

Το πόσοι άνθρωποι θα επηρεαστούν από αυτή την παγκόσμια κρίση εξαρτάται, ανάλογα με το «σενάριο», εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Ρίτσαρντ Κόνορ, εκ των βασικών συγγραφέων του κειμένου. «Αν δεν γίνει τίποτα, από το 40 ως το 50% του πληθυσμού θα συνεχίσει να μην έχει πρόσβαση σε υπηρεσίες αποχέτευσης και περίπου 20 ως 25% σε πόσιμο νερό», τονίζει. Ακόμη κι αν τα ποσοστά αυτά δεν αλλάξουν, ο παγκόσμιος πληθυσμός μεγεθύνεται, και μαζί του ο αριθμός των ανθρώπων που πλήττονται.

Για να προσπαθήσουν να αντιστρέψουν την τάση, καθώς και για να υπάρχει ελπίδα ως το 2030 να έχουν οι πάντες πόσιμο νερό και τουαλέτες, όπως όριζαν στόχοι που τέθηκαν το 2015, κάπου 6.500 συμμετέχοντες στη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Νερό, ανάμεσά τους κάπου εκατό υπουργοί και δέκα και πλέον αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, θα συνεδριάσουν από σήμερα ως μεθαύριο Παρασκευή στη Νέα Υόρκη και καλούνται να αναλάβουν χειροπιαστές δεσμεύσεις.

Ήδη όμως ορισμένοι παρατηρητές εκφράζουν ανησυχία για το εύρος αυτών των δεσμεύσεων και για τη διαθεσιμότητα των χρηματοδοτήσεων που θα χρειαστούν για να εφαρμοστούν.

«Τώρα ή ποτέ»

«Υπάρχουν πολλά που πρέπει να γίνουν και ο χρόνος δεν είναι στο πλευρό μας», σχολίασε ο Ζιλμπέρ Ουγκμπό, ο πρόεδρος της πλατφόρμας των Ηνωμένων Εθνών που συντονίζει το έργο για το νερό, καθώς δεν υπάρχει οργανισμός αφιερωμένος στο ζήτημα.

Αυτή που ξεκινά σήμερα είναι η πρώτη διεθνής διάσκεψη τέτοιου εύρους που οργανώνεται από το 1977 για το πρόβλημα ζωτικής σημασίας, που όμως παραβλέπεται για δεκαετίες.

Σ’ έναν κόσμο όπου τα τελευταία 40 χρόνια η χρήση γλυκού νερού αυξάνεται κατά σχεδόν 1% τον χρόνο, η έκθεση βάζει σε πρώτο πλάνο τις ελλείψεις νερού, που «τείνουν να γενικευτούν», και θα επιδεινωθούν εξαιτίας της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη, πλήττοντας ακόμα και περιοχές που ως τώρα έμεναν αλώβητες, όπως η ανατολική Ασία και η νότια Αμερική αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Περίπου το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε χώρα όπου η καταπόνηση των υδάτινων πόρων έχει φθάσει σε υψηλό ως κρίσιμο επίπεδο. Και σύμφωνα με έκθεση των ειδικών των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα που δόθηκε στη δημοσιότητα προχθές Δευτέρα, «σχεδόν ο μισός παγκόσμιος πληθυσμός» υφίσταται «σοβαρές» ελλείψεις νερού τουλάχιστον για μέρος του χρόνου.

Κατάσταση που ρίχνει επίσης σκληρό φως στις ανισότητες. «Όπου κι αν βρίσκεστε, αν είστε αρκετά πλούσιοι, μπορείτε να έχετε νερό», σημειώνει ο Ρίτσαρντ Κόνορ. Από την άλλη «όσο πιο φτωχοί είστε, τόσο περισσότερο είστε ευάλωτοι στις κρίσεις».

Το πρόβλημα δεν είναι μόνο η λειψυδρία, αλλά και η μόλυνση αυτού που είναι διαθέσιμο, λόγω της έλλειψης ή των ανεπαρκειών των συστημάτων αποχέτευσης και καθαρισμού του νερού.

Τουλάχιστον δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι πίνουν νερό μολυσμένο από περιττώματα, κάτι που τους εκθέτει στη χολέρα, στη δυσεντερία, στον τύφο, στην πολιομυελίτιδα. Χωρίς να λογαριάζεται η μόλυνση από φαρμακευτικά προϊόντα, χημικά προϊόντα, εντομοκτόνα, μικροπλαστικά, νανοϋλικά.

Για να εξασφαλιστεί η πρόσβαση σε πόσιμο νερό για όλους ως το 2030, πρέπει τουλάχιστον να τριπλασιαστούν οι επενδύσεις που γίνονται σήμερα, εκτιμά ο ΟΗΕ.

Η μόλυνση του νερού απειλεί επίσης τη φύση. Τα οικοσυστήματα γλυκού νερού, που προσφέρουν ανεκτίμητες υπηρεσίες στην ανθρωπότητα, κυρίως βοηθώντας στον αγώνα εναντίον της υπερθέρμανσης του πλανήτη και των επιπτώσεών της, είναι από «τα πλέον απειλούμενα στον κόσμο», τονίζεται στο κείμενο της έκθεσης.

«Έχουμε σπάσει τον κύκλο του νερού», συνοψίζει ο Χενκ Όβινκ, ο ειδικός επιτετραμμένος για το νερό της κυβέρνησης της Ολλανδίας, συνδιοργανώτριας μαζί με το Τατζικιστάν αυτής της διάσκεψης.

«Πρέπει να αναλάβουμε δράση τώρα, επειδή η ανασφάλεια που συνδέεται με το νερό υπονομεύει τη διατροφική ασφάλεια, την υγεία, την ενεργειακή ασφάλεια, την αστική ανάπτυξη» και πολλαπλασιάζει «τα κοινωνικά προβλήματα», συνεχίζει. «Τώρα η ποτέ», συμπληρώνει, αυτή είναι «η ευκαιρία μιας γενιάς».