Τα ψάρια του γλυκού νερού, όπως το λαβράκι και η πέστροφα, μπορεί να είναι λαχταριστά, ίσως όμως κρύβουν και κάποιους κινδύνους για την υγεία, καθώς περιέχουν μεγαλύτερη του επιτρεπτού ποσότητα μιας δυνητικά επιβλαβούς χημικής ουσίας που ονομάζεται PFOS. Μια μελέτη της Environmental Working Group (EWG) αναφέρει ότι η κατανάλωση μιας μόνο μερίδας ψαριών γλυκού νερού που αλιεύονται στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής θα μπορούσε να ισοδυναμεί με την κατανάλωση νερού μολυσμένου με PFOS για ένα μήνα.
Η ανάλυση των δεδομένων που συγκεντρώθηκαν από την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ (EPA) διαπίστωσε ότι οι μέσες ποσότητες PFOS και άλλων χημικών ουσιών ήταν 280 φορές μεγαλύτερες στα ψάρια του γλυκού νερού από ό,τι σε ορισμένα ψάρια που αλιεύονται για εμπορικούς σκοπούς.
Ο Dr. Kevin C. Rose, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Βιολογικών Επιστημών του Rensselaer Polytechnic Institute στη Νέα Υόρκη, δήλωσε στο Healthline ότι ψάρια του γλυκού νερού, όπως ο λούτσος, η πέστροφα και το λαβράκι είναι πιο πιθανό να συγκεντρώνουν υψηλότερα επίπεδα χημικών ρύπων ενώ ψάρια όπως ο ξιφίας και ο τόνος περιέχουν δυνητικά επιβλαβή επίπεδα μόλυνσης από υδράργυρο από την κατανάλωση άλλων ψαριών.
Επιβλαβείς χημικές ουσίες στα ψάρια του γλυκού νερού
Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από περισσότερα από 500 δείγματα φιλέτων ψαριών που συλλέχθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες από το 2013 έως το 2015. Κατά μέσο όρο περιείχαν 9.500 νανογραμμάρια PFAS ανά χιλιόγραμμο.
Αν και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν έχει ακόμη θεσπίσει κατευθυντήριες γραμμές για την ασφαλή κατανάλωση των PFAS, ο FDA έχει στο παρελθόν εκφράσει την ανησυχία του για εισαγόμενα μύδια με επίπεδα PFAS 10.000 νανογραμμάρια ανά κιλό.
Η δυνητική βλάβη από τα «παντοτινά χημικά»
Ορισμένες έρευνες υποδεικνύουν ότι η έκθεση στα «παντοτινά χημικά» – που υπάρχουν παντού, από τα αντικολλητικά μαγειρικά σκεύη μέχρι τα προϊόντα για την πρόληψη λεκέδων στα ρούχα, μπορεί να προκαλέσει προβλήματα γονιμότητας, να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου, να καταστείλει την ανοσία και να επηρεάσει τις ορμόνες.
«Τα επιβλαβή επίπεδα αυτών των χημικών ουσιών δεν είναι καλά καθορισμένα, επειδή δεν γνωρίζουμε ποιοι είναι οι κίνδυνοι» εξηγούν οι επιστήμονες. «Δεν υπάρχουν πολλές έρευνες, αλλά η ευαισθητοποίηση των καταναλωτών θα μπορούσε να πιέσει τους κατασκευαστές να μειώσουν τη χρήση των PFAS».
Πώς μολύνονται τα ψάρια του γλυκού νερού
«Τα PFAS μολύνουν τα ψάρια σε όλες τις ΗΠΑ, σε υψηλότερα επίπεδα στις Μεγάλες Λίμνες και σε αυτά που αλιεύονται σε αστικές περιοχές» σημειώνει η Tasha Stoiber, ανώτερη επιστήμονας της EWG και συν-συγγραφέας της μελέτης.
Όπως εξηγεί, τα ψάρια στις αστικές περιοχές μολύνονται με PFAS ίσως εξαιτίας των λυμάτων και των χωματερών που καταλήγουν σε ρέματα και λίμνες χωρίς προηγουμένως να φιλτράρουν τα χημικά.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τα ψάρια γλυκού νερού που αλιεύονται σε πιο παρθένες περιοχές είναι ασφαλή. «Τα PFAS βρίσκονται ακόμη και στα πιο απομακρυσμένα μέρη του κόσμου» όπως χαρακτηριστικά λέει η επιστήμονας.
Τα μολυσμένα με χημικά ψάρια βρίσκονται παντού
Τα ψάρια που επιλέχθηκαν για τη μελέτη της EPA ήταν αυτά που αλιεύονται και καταναλώνονται συχνότερα και αυτό σημαίνει ότι οι φτωχότεροι πληθυσμοί και κάποιες φυλές που παραδοσιακά καταναλώνουν ψάρια γλυκού νερού, ίσως κινδυνεύουν περισσότερο να μολυνθούν με τα «παντοτινά χημικά».
Οι πληθυσμοί με χαμηλό εισόδημα και ορισμένοι εθνικοί πληθυσμοί που παραδοσιακά αλιεύουν ψάρια γλυκού νερού για να συμπληρώσουν τη διατροφή τους μπορεί να κινδυνεύουν ιδιαίτερα από τη μόλυνση με PFAS, είπε.
Μια μελέτη του 2022 σε Βιρμανούς ψαράδες που ψάρευαν και έτρωγαν συστηματικά ψάρια από λίμνες στα βόρεια της Νέας Υόρκης, για παράδειγμα, διαπίστωσε ότι τα επίπεδα PFAS στο αίμα τους ήταν έξι φορές υψηλότερα από εκείνα του πληθυσμού των ΗΠΑ στο σύνολό του.
Η Stoiber κάλεσε την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να θεσπίσει πρότυπα για την ασφαλή κατανάλωση των PFAS και εν τω μεταξύ συστήνει οι καταναλωτές να μειώσουν την έκθεσή τους στα PFAS φιλτράροντας το πόσιμο νερό, περιορίζοντας την ποσότητα των ψαριών του γλυκού νερού που καταναλώνουν και τρώγοντας ψάρια που πωλούνται σε καταστήματα που η μελέτη έδειξε ότι περιέχουν χαμηλότερα επίπεδα PFAS.
