Ένα μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο της NASA εμβόλισε έναν αστεροειδή κινούμενο σε υψηλή ταχύτητα τα ξημερώματα της Τρίτης (27/9) σε μια… πρόβα σε περίπτωση που κάποιος αστεροειδής αποτελούσε απειλή για τη Γη.
Η σύγκρουση συνέβη επτά εκατομμύρια μίλια μακριά από τον πλανήτη μας με το διαστημόπλοιο ονόματι DART (σ.σ. βέλος, αλλά και τα αρχικά του προγράμματος Double Asteroid Redirection Test) να εμβολίζει το βράχο με ταχύτητα 14.000 μιλίων την ώρα. Οι επιστήμονες υπολόγιζαν πως από τη σύγκρουση θα δημιουργούνταν κρατήρας στον αστεροειδή «Δίμορφο» και θα του άλλαζε την τροχιά.
Το σκάφος-καμικάζι, λίγο μικρότερο από αυτοκίνητο, έπεσε πάνω στον αστεροειδή την ώρα που προβλεπόταν (στις 02:14 ώρα Ελλάδας). Ομάδες της NASA, που βρίσκονταν στο κέντρο ελέγχου αποστολής στο Μέριλαντ, ξέσπασαν σε ζητωκραυγές τη στιγμή της πρόσκρουσης.
«Έχουμε πρόσκρουση», ανακοίνωσε από την αίθουσα ελέγχου η υπεύθυνη της αποστολής, Έλενα Άνταμς, ενώ χοροπηδούσε και κουνούσε τα χέρια της, όπως φάνηκε σε βίντεο που έδωσε στη δημοσιότητα η NASA.
Τηλεσκόπια σε όλο τον κόσμο, αλλά και στο διάστημα παρακολουθούσαν τον ουρανό προκειμένου να «συλλάβουν» την στιγμή της σύγκρουσης. Βέβαια, παρόλο που η σύγκρουση έγινε αμέσως αντιληπτή – το ραδιοφωνικό σήμα του DART σταμάτησε να εκπέμπει ξαφνικά – θα περάσουν μέρες ή ακόμη κι εβδομάδες προκειμένου να καθοριστεί κατά πόσο άλλαξε η τροχιά του αστεροειδή.
Η αποστολή που στοίχισε 325 εκατομμύρια δολάρια ήταν η πρώτη προσπάθεια αλλαγής της θέσης ή της τροχιάς ενός αστεροειδή ή οποιουδήποτε άλλου φυσικού αντικειμένου στο διάστημα.
«Εισερχόμαστε σε μια νέα εποχή για την ανθρωπότητα», ανέφερε η Λόρι Γκλέιζ, διευθύντρια του τμήματος της επιστήμης των πλανητών της NASA.
Νωρίτερα, πριν την ολοκλήρωση της προσπάθειας, ο διευθυντής της διαστημικής υπηρεσίας, υποστήριξε: «Όχι, αυτό δεν είναι σενάριο ταινίας. Όλοι έχουμε δει ταινίες όπως ο “Αρμαγεδδών”, αλλά εδώ στην πραγματική ζωή το διακύβευμα είναι πολύ μεγάλο», τόνισε σε μήνυμά του.
Οι επιστήμονες έκριναν ότι ο «Δίμορφος» ήταν ο κατάλληλος αστεροειδής για να του… επιτεθούν. Έχει διάμετρο 160 μέτρων και δεν εγείρει κανέναν κίνδυνο για τον πλανήτη Γη. Είναι δορυφόρος μεγαλύτερου αστεροειδή, του Διδύμου, και μέχρι τώρα έκανε πλήρη περιστροφή γύρω του σε 11 ώρες και 55 λεπτά. Η NASA θέλει να μειώσει την τροχιά κατά 10 λεπτά, με άλλα λόγια να τον κάνει να πλησιάσει τον Δίδυμο. Έτσι πληρούσε όλες τις προϋποθέσεις που έβαλαν οι ειδικοί για να φέρουν εις πέρας αυτό το σενάριο για το πώς να σώσουν τη Γη σε περίπτωση που βρισκόταν υπό απειλή.
Το σκάφος ταξίδεψε για περίπου δέκα μήνες, μετά την εκτόξευσή του από την Καλιφόρνια. Για να χτυπήσει στόχο τόσο μικρό όσο ο Δίμορφος, η τελευταία φάση της πτήσης του ήταν εντελώς αυτοματοποιημένη, σαν να επρόκειτο για αυτοκατευθυνόμενο πύραυλο.
Τρία λεπτά μετά την πρόσκρουση, δορυφόρος μικρού μεγέθους, περίπου όσου έχει κουτί παπουτσιών, που ονομάζεται LICIACube και αφέθηκε από το σκάφος προτού γίνει η σύγκρουση, επρόκειτο να περάσει σε απόσταση 55 χιλιομέτρων από τον αστεροειδή για να συλλέξει εικόνες.
Το εγχείρημα παράλληλα επρόκειτο να παρακολουθείται από τα διαστημικά τηλεσκόπια Hubble και James Webb, που επρόκειτο να εντοπίσουν το σύννεφο σκόνης ώστε να μπορέσει να υπολογιστεί η ποσότητα της ύλης που εκτινάχθηκε.
Θα επιτραπεί επίσης να κατανοηθεί καλύτερα η σύνθεση του Δίμορφου, που είναι αντιπροσωπευτικός αστεροειδών που απαντώνται συχνά, άρα να αποτιμηθεί η αποτελεσματικότητα της μεθόδου.
Το ευρωπαϊκό σκάφος Ήρα, που αναμένεται να εκτοξευτεί το 2024, θα παρατηρήσει από κοντά τον Δίμορφο το 2026, για να εκτιμηθούν οι επιπτώσεις της πρόσκρουσης και να μετρηθεί, για πρώτη φορά, η μάζα του αστεροειδούς.
Οι αστεροειδείς έχουν επιφυλάξει εκπλήξεις για τους επιστήμονες στο παρελθόν. Το 2020, το αμερικανικό σκάφος Osiris-Rex παρεισέφρησε βαθύτερα από ό,τι αναμενόταν στην επιφάνεια του αστεροειδή Μπένου. Η ακριβής σύνθεση του Δίμορφου δεν είναι γνωστή μέχρι στιγμής.
«Αν ο αστεροειδής αντιδράσει στην πρόσκρουση του DART με τρόπο εντελώς απρόβλεπτο, αυτό μπορεί να μας οδηγήσει να επανεξετάσουμε αν η κινητική πρόσκρουση είναι τεχνική που μπορεί να έχει γενική εφαρμογή», επισήμανε ο Τομ Στάτλερ, επιστημονικός επικεφαλής της αποστολής.
«Οι δεινόσαυροι δεν είχαν ένα διαστημικό πρόγραμμα για να ξέρουν τί έρχεται, αλλά εμείς έχουμε», υπογράμμισε η σύμβουλος για το κλίμα στη NASA, Κάθριν Κάλβιν με τους επιστήμονες να αναφέρουν ότι αυτή ήταν μόνο η αρχή και ότι θα πρέπει να συνεχίσουν ν’ ανακαλύπτουν και να παρακολουθούν αστεροειδείς προκειμένου να προστατευθεί η Γη.
