Πριν από 50 χρόνια ο μεγάλος σεισμός της Αλάσκας που «χτύπησε» στο βορειοδυτικό Ειρηνικό ωκεανό στοίχισε τη ζωή σε πάνω από 100 ανθρώπους.
Η πλειοψηφία των θανάτων ωστόσο δεν ήταν αποτέλεσμα του σεισμού, αλλά από μια σειρά τσουνάμι που ακολούθησαν και σφυροκόπησαν τις ακτές της Αλάσκας.
Ένα από τα κύματα ξεπερνούσε σε ύψος τα 66 μέτρα, αναφέρει η Gwynn Guilford σε άρθρο της στην ιστοσελίδα qz.com.
Τα τσουνάμι βέβαια μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερα…
Το 1958 το μέγα-τσουνάμι που χτύπησε τον κόλπο Lituya Bay, ένα φιόρδ κοντά στον Κόλπο της Αλάσκας, ήταν οκτώ φορές μεγαλύτερο από αυτό που σημειώθηκε έξι χρόνια μετά.
Και παρότι οι αιτίες που το προκάλεσαν το διαφοροποιούν από τα κύματα τσουνάμι που έπληξαν τη Νοτιοανατολική Ασία το 2004 και την Ιαπωνία το 2011, η αύξηση της θερμοκρασίας στην ατμόσφαιρα θα κάνει και τους δύο τύπους ακόμη πιο κοινούς.
Το μέγα-τσουνάμι του 1958 σημειώθηκε στις 10 το βράδυ της 9ης Ιουλίου, μετά από ένα σεισμό 8 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ που έγινε στην περιοχή. Το ξύπνημα του Εγκέλαδου είχε ως αποτέλεσμα να αποκολληθούν περίπου 30,6 – 46 εκατομμύρια κυβικά μέτρα από βράχια και πάγους γύρω από τον κόλπο Lituya, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένα γιγαντιαίο κύμα ύψους 524 μέτρων που έτρεχε με ταχύτητα 161 χιλιομέτρων την ώρα, όπως αναφέρει η Susan Casey στο βιβλίο της «The Wave: In Pursuit of the Rogues, Freaks and Giants of the Ocean».
Αυτό που συνέβη περιγράφεται στο παρακάτω βίντεο.
Ο κόλπος Lituya είναι ένα εξαιρετικά επικίνδυνο μέρος, καθώς περιβάλλεται από παγωμένες βουνοκορφές και βρίσκεται κοντά σε ένα ενεργό ρήγμα, το οποίο μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνες χιονοστιβάδες.
Οι γεωλόγοι υποστηρίζουν ότι το 1936 την περιοχή έπληξε ένα κύμα 150 μέτρων ύψους, ενώ μερικές δεκατίες πιο πριν το 1853 είχε σημειωθεί τσουνάμι 120 μέτρων.
Γάλλοι και ρώσοι εξερευνητές έχουν εξαφανιστεί στην περιοχή, ενώ όπως επισημαίνει η Casey κάποιος ονόμασε το μεσαίο νησί «Κενοτάφιο», που σημαίνει μνημείο που ανεγείρεται σε ανάμνηση εξαφανισμένου.
Η συγγραφέας αναφέρει ακόμη την ιστορία μιας γυναίκας από τη φυλή των Tlingit, η οποία επέστρεψε από το μάζεμα μούρων για να βρει όλο της το χωριό παρασυρμένο από τα κύματα και τα πτώματα των μελών της οικογένειάς της ανάμεσα στα δέντρα που είχαν απομείνει.
Το μέγα-τσουνάμι του 1958 «γύμνωσε» τα βουνά στον κόλπο Lituya (DJ Miller, US Geological Services)
Βέβαια, σύμφωνα με τα ιστορικά αρχεία τα περισσότερα τσουνάμι ξεκινούν κάπως διαφορετικά.
Η ηφαιστειακή δράση και η μετατόπιση των τεκτονικών πλακών προκαλούν υποθαλάσσιους σεισμούς. Όταν εξαιτίας αυτών των σεισμών η γη από πάνω μετακινείται έντονα, εκτοπίζονται τεράστιοι κυματισμοί, οι οποίοι αναπτύσσονται και δημιουργούν τσουνάμι.
Ο «Δακτύλιος της Φωτιάς» (The Ring of Fire) –πεταλοειδής ηφαιστειακή κορυφογραμμή γύρω από τον Ειρηνικό ωκεανό- είναι η πιο ενεργή σεισμογενής περιοχή του πλανήτη, παράγοντας το 80% των σεισμών παγκοσμίως. Έχει 452 ηφαίστεια και περιέχει πάνω από το 75% των ενεργών και ανενεργών ηφαιστείων του κόσμου, σύμφωνα με τη Wikipedia.
Οι κατολισθήσεις –υποβρύχιες αλλά και αυτές που σημειώνονται στην επιφάνεια της γης- μπορούν να δημιουργήσουν τεράστια κύματα, σαν αυτό που σημειώθηκε στον κόλπο Lituya.
Χάρτης με σεισμούς και τσουνάμι της σύγχρονης ιστορίας
Συνήθως για τα τσουνάμι ευθύνονται οι σεισμοί, αλλά αυτό δεν ισχύει πάντα.
Η αύξηση της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας, αυξάνει και την πιθανότητα εμφάνισης και των δύο τύπων τσουνάμι.
Το λιώσιμο των παγετώνων αναδιανέμει το βάρος σε όλο τον πλανήτη και η σχετική πίεση στον πυθμένα της θάλασσας, αυξάνει την ηφαιστειακή δραστηριότητα, σημειώνει η αρθρογράφος.
Για την ακρίβεια, αυτό συνέβη στο τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων, εξηγεί η Casey. Παρότι είναι αδύνατο να γνωρίζουμε πώς ακριβώς αυτό επηρέασε και άλλαξε τις θάλασσες, οι επιστήμονες κάνουν κάποιες υποθέσεις (όπως για παράδειγμα με την υποθαλάσσια κατολίσθηση που συνέβη έξω από τις ακτές της Νορβηγίας πριν από 7.900 χρόνια).
Τα κύματα τσουνάμι που δημιουργήθηκαν ήταν μόνο 9-19 μέτρων ύψους, όμως «κατάπιαν» μεγάλο μέρος των ακτών της Ολλανδίας, της Γερμανίας και της Δανίας, ενώ «έκαναν» και τη Μ. Βρετανία… νησί.
