Κείμενο διαλόγου για τη βελτίωση του συστήματος προστασίας της φύσης έδωσε στη δημοσιότητα η περιβαλλοντική οργάνωση WWF Ελλάς. Σε αυτό το κείμενο, το WWF Ελλάς αποτυπώνει προτάσεις για τη δημιουργία ενός συνεκτικού και αποτελεσματικού Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών, προσαρμοσμένου κατά το δυνατόν στις σημερινές συνθήκες λιτότητας. Το κείμενο διατυπώνει παρεμβάσεις στους μεγάλους τομείς που συναρθρώνουν το σύστημα και δεν πραγματεύεται τη λεπτομερή διασύνδεση των δομικών του στοιχείων, ούτε αγγίζει ζητήματα σχέσεων μεταξύ υπηρεσιών και των φορέων που το συναπαρτίζουν, ούτε πραγματεύεται λεπτομερώς θέματα στελέχωσής τους.
Βασικά δομικά στοιχεία του συστήματος είναι ο κεντρικός συντονισμός, η διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών, η έρευνα και παρακολούθηση, η φύλαξη και η χρηματοδότηση.
Ο κεντρικός συντονισμός του Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών ανήκει στο Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ), το οποίο επιτελεί τον ρόλο αυτόν με την επιστημονική συνδρομή της Επιτροπής «Φύση» και τη Στρατηγική Επιτροπή Περιβαλλοντικής Πολιτικής. Προτείνεται η συγκρότηση στο ΥΠΕΚΑ Γενικής Γραμματείας Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, στην οποία ενσωματώνεται το αντικείμενο της δασικής προστασίας και διαχείρισης. Προτείνεται επίσης η αναβάθμιση και κάθετη υπαγωγή στο ΥΠΕΚΑ της σημερινής δασικής υπηρεσίας, ώστε να καλύπτει το σύνολο του φυσικού χώρου (χερσαίου και θαλάσσιου), με ενδεικτική μετονομασία της σε «Εφορία φυσικού περιβάλλοντος».
Η διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών ανατίθεται σε ένα μικτό σύστημα διαχειριστικών σχημάτων, για τα οποία εξετάζονται τρία πιθανά σενάρια. Οι υπάρχοντες 28 φορείς διαχείρισης είναι δυνατόν να μειωθούν, μετά όμως από μια συνολική παρέμβαση καταργήσεων και συνενώσεων, στη βάση συγκεκριμένων κριτηρίων. Ενεργοποιείται η πρόβλεψη για ανάθεση με συμβάσεις διαχείρισης της ευθύνης διαχείρισης π.π. σε ερευνητικά και ακαδημαϊκά ιδρύματα, καθώς και σε ΜΚΟ. Ενεργό διαχειριστικό ρόλο αναλαμβάνουν οι προτεινόμενες εφορίες φυσικού περιβάλλοντος.
Η επιστημονική παρακολούθηση και έρευνα που διενεργείται εντός του Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών εντάσσεται στον ετήσιο προγραμματισμό ερευνητικών προτεραιοτήτων της Επιτροπής «Φύση». Τα προγράμματα έρευνας που θα ιεραρχούνται από την Επιτροπή «Φύση» ως προτεραιότητες θα μπορούν να λαμβάνουν ενίσχυση από το Πράσινο Ταμείο. Ειδικά όσον αφορά τα ερευνητικά ιδρύματα του δημοσίου, προτείνεται η μετεξέλιξη του ΕΚΠΑΑ σε ένα ισχυρό Εθνικό Ίδρυμα Περιβαλλοντικής Πολιτικής και Έρευνας, με συγχώνευση υφιστάμενων ερευνητικών ιδρυμάτων που σήμερα λειτουργούν χωρίς κεντρικό σχεδιασμό και είναι διεσπαρμένα σε διαφορετικά υπουργεία.
Η φύλαξη ασκείται από υφιστάμενα σώματα ασφαλείας, με βάση εθνικό σχεδιασμό και κατευθύνσεις από το ΥΠΕΚΑ. Σημαντικός ρόλος προτείνεται για τη νυν δασική υπηρεσία, η οποία αναβαθμίζεται σε μία νέα υπηρεσία με ενδεικτική ονομασία «εφορία φυσικού περιβάλλοντος» και ενισχύεται με την απορρόφηση της καταργηθείσας Αγροφυλακής και την προτεινόμενη απορρόφηση της Ομοσπονδιακής Θηροφυλακής.
Τα οικονομικά των προστατευόμενων περιοχών προτείνεται να εμπλουτιστούν με νέες πηγές εσόδων, όπως ετήσια εισφορά και πάγιο τέλος από παραχωρήσεις εκτάσεων και ακινήτων εντός των ορίων τους, εισιτήρια για συμμετοχή σε δραστηριότητες και ξεναγήσεις, καθώς και είσπραξη τελών για έκδοση αδειών θήρας και ερασιτεχνικής αλιείας. Θεωρείται επίσης απαραίτητη η δέσμευση μέρους του Πράσινου Ταμείου για κάλυψη των βασικών εξόδων λειτουργίας των σχημάτων διαχείρισης.
Διαβάστε την πρόταση «Ενίσχυση της προστασίας της φύσης – Πρόταση του WWF Ελλάς για ένα συνεκτικό και αποτελεσματικό σύστημα προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος».
