Είναι κοινώς αποδεκτό ότι πριν από περίπου 66 εκατ. χρόνια ένας τεράστιος αστεροειδής μεγαλύτερος από το Έβερεστ έπεσε στη Γη, εκεί που βρίσκεται σήμερα ο Κόλπος του Μεξικού, ρίχνοντας το πρώτο ντόμινο για μια σειρά καταιγιστικών καταστροφών που τελικά σκότωσαν τα τρία τέταρτα της ζωής, μεταξύ των οποίων και τους δεινοσαύρους.
Τώρα, ολοκαίνουργια ευρήματα που δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Nature Geoscience έρχονται να ρίξουν περισσότερο φως στα καταστροφικά γεγονότα που ακολούθησαν μετά τον αστεροειδή. Συγκεκριμένα, οι ερευνητές υποστηρίζουν τώρα ότι τα λεπτά σωματίδια σκόνης έπαιξαν καθοριστικό ρόλο σε αυτό το γεγονός μαζικής εξαφάνισης, αμφισβητώντας προηγούμενες υποθέσεις που είχαν εκμηδενίσει τη σημασία τους.
Ειδικότερα, η έρευνα αποκαλύπτει ότι η πρόσκρουση πιθανόν οδήγησε σε παγκόσμια διασπορά λεπτόκοκκης σκόνης που μπλόκαρε το ηλιακό φως και ξεκίνησε έναν παρατεταμένο «χειμώνα πρόσκρουσης». Πρόκειται για κάτι αντίστοιχο με τον «πυρηνικό χειμώνα» αυτό που εκτιμάται ότι θα συμβεί και αν η ανθρωπότητα αυτοκαταστραφεί με μαζική χρήση πυρηνικών όπλων σε παγκόσμια κλίμακα.
Προηγούμενες εκτιμήσεις, οι οποίες βασίζονταν σε σχετικά λεπτά στρώματα ιζημάτων από την αντίστοιχη γεωλογική περίοδο, βρήκαν ανεπαρκή ποσότητα λεπτόκοκκης σκόνης για να υποστηρίξουν τη θεωρία ενός ξαφνικού και παρατεταμένου παγκόσμιου χειμώνα. Αντίθετα, η νέα μελέτη εξέτασε σχολαστικά ένα στρώμα ιζημάτων πάχους 1,3 μέτρων στο Τάνις της Βόρειας Ντακότα, μακριά από το σημείο της πρόσκρουσης. Τα δείγματα αυτά, που αξιολογήθηκαν με τη χρήση προηγμένης τεχνολογίας λέιζερ, αποκάλυψαν σημαντική παρουσία λεπτόκοκκης πυριτικής σκόνης στην ατμόσφαιρα μετά την πρόσκρουση.
Αυτή η λεπτή σκόνη, που προερχόταν από τον θρυμματισμένο βράχο κάτω από το σημείο πρόσκρουσης του αστεροειδούς, αναγνωρίστηκε ως ο θανατηφόρος παράγοντας που βύθισε τη Γη στο σκοτάδι για σχεδόν δύο ολόκληρα χρόνια. Ένα τέτοιο παρατεταμένο σκοτάδι θα σταματούσε εντελώς τη φωτοσύνθεση, κάνοντας την τροφική αλυσίδα να καταρρεύσει ολοκληρωτικά και οδηγώντας στον αφανισμό πολλών ειδών, συμπεριλαμβανομένων κορυφαίων αρπακτικών όπως ο Τυραννόσαυρος Ρεξ που μέσα στην ατελείωτη νύχτα πρακτικά έμειναν δίχως θηράματα για να κυνηγήσουν.
Τα υπολογιστικά μοντέλα της μελέτης υποδεικνύουν ότι τα αιωρούμενα σωματίδια λεπτόκοκκης σκόνης θα μπορούσαν να προκαλέσουν παγκόσμια πτώση της θερμοκρασίας κατά 15°C, συμβάλλοντας σε μια παρατεταμένη φάση διακοπής της φωτοσύνθεσης. Παραδόξως, δεν ήταν τα σωματίδια θείου ή ο καπνός, αλλά τα λεπτά πυριτικά άλατα που βρέθηκαν ως οι κύριοι παράγοντες που συνέβαλαν σε αυτή την παρατεταμένη περίοδο παγκόσμιας ψύξης και σκοταδιού.
Οι επιπτώσεις αυτής της έρευνας είναι εκτεταμένες, καταδεικνύοντας την ευπάθεια της γήινης βιόσφαιρας σε δραματικές ατμοσφαιρικές αλλαγές. Ενώ η πρόσκρουση του αστεροειδούς προκάλεσε και άλλα καταστροφικά φαινόμενα, όπως μεγα-ηλιοφάνεια και πρωτοφανή σεισμική δραστηριότητα, είναι η συνεχής παρουσία της λεπτής σκόνης που φαίνεται να είχε την πιο διαρκή και δραστική επίδραση στη ζωή στον πλανήτη μας.
